Rusyfikacja, germanizacja- przykłady, chodzi o fakty z życia ludzi, fragmenty pamiętników itd. lub opisy konkretnych sytuacji.

Z przykładem rusyfikacji zaznajamia nas np. książka "Syzyfowe prace" S. Żeromskiego, gdzie główny bohater musi stawić czoło surowym zasadom życia w szkole podporządkowanej Rosjanom. Potajemnie czyta zakazane utwory, wraz ze swoimi kolegami. Panuje wówczas bardzo surowa cenzura, zarówno pod zaborem rosyjskim, jak i niemieckim. Życie ludzi jest nieustannie kontrolowane - np. stancje bohaterów tej książki. Wszelkie poglądy czy wypowiedzi muszą być podporządkowane władzy i przychylne jej.