1. Odzyskanie przez Polskę dostępu do Bałtyku - wojna trzynastoletnia trwa w latach 1454-66 - przywraca Polsce dostęp do Bałtyku; - 1463 r. - Polacy wygrywają bitwę morską na Zalewie Wiślanym; - 1525 r. - Prusy Książęce zostają podporządkowane Polsce. 2. Polityka morska Zygmunta Augusta - w 1561 r. ma miejsce sekularyzacja Inflant, Rzeczpospolita otrzymuje ważny port w Rydze, co powoduje wplątanie kraju w walkę o dominium maris Baltici (panowanie na Bałtyku); - I wojna północna toczy się w latach 1563-70, Zygmunt August tworzy flotę kaperską do blokowania Narwy; - 1568 r. - zostaje powołana Komisja Morska na czele z Janem Kostką; - trwa spór z Gdańskiem - miastu zostaje narzucona konstytucja Karnkowskiego, określająca zasady podporządkowania Gdańska Rzeczpospolitej. 3. Wojny ze Szwecją, w latach 1600-60, powodują utratę przez Rzeczpospolitą większości Inflant (po Dźwinę). W końcowym efekcie jednak zostaje zagwarantowana wolność handlu na Bałtyku. 1627 r. - okręty polskie wygrywają bitwę morską pod Oliwą. 4. Polityka morska Władysława IV Władysław próbuje rozbudować flotę, aby odzyskać tron szwedzki. Dlatego rozpoczyna budowę portu we Władysławowie. Jednak nie przyznanie subwencji przez sejm powoduje zaniechanie przez króla prowadzenia polityki morskiej i sprzedaż statków (1641 r.).
Na początku XVI wieku Polska, złączona unią z Litwą, prowadziła działania wojenne przeciwko państwu moskiewskiemu, które za panowania Wasyla Iwanowicza (1505-1533) rozszerzało swój stan posiadania na zachodzie i północy kosztem Litwy. Działania wojenne prowadzone były na lądzie, ale pewien wpływ na nie wywierały rozwijające się kontakty Moskwy (szczególnie handel bronią i przenikanie nowinek z zakresu inżynierii wojskowej) z krajami Europy Zachodniej, szczególnie zAnglią. Drogą morską przez Bałtyk, a następnie porty nad Zatoką Fińską, głównie Rewel i Narwę, Wasyl sprowadzał na potrzeby swej armii materiały wojenne, jakich nie produkowano lub produkowano w niewystarczającej ilości w państwie moskiewskim.