Podstawy akcntów wyrazowych w języku polskim.

1. Wyrazy zapożyczone zakończone na –ika/-yka, np. botanika, dynamika, gramatyka, informatyka, logika, matematyka, muzyka. 2. Wyrazy nazywające osoby związane z dyscyplinami zakończonymi na –ika/-yka w dopełniaczy l. p. oraz w tych formach fleksyjnych, które mają taką samą liczbę sylab jak dopełniacz, np. matematyka, matematykiem, matematycy. W pozostałych formach akcentowana jest sylaba przedostatnia, np. matematyk. 3. 1 i 2 os. l. mn. czasu przeszłego, np. pisaliśmy, rozmawiałyśmy, skoczyliście, czytałyście. 4. Wszystkie osoby l. p. i 3 os. l. mn. trybu przypuszczającego, np. pisałbym, czytałbyś, robiłaby, skoczyłyby, wygraliby. 5. Trójsylabowe formy liczebników od 400 do 900, np. czterysta (ale wyj. czterystoma), pięciuset, siedemset, dziewięciuset, a także rzadko już używane formy typu częstokroć, kilkakroć. 6. Niektóre inne wyrazy zapożyczone (oprócz wymienionych w p. 1) i nieliczne rodzime, np. komitet, kinderbal, minimum, ryzyko, prezydent, uniwersytet, nauka, okolica, rzeczpospolita, w ogóle. W formach cytowanych w punkcie 3 i 4 odstępstwo od akcentu jest pozorne. Cząstki –śmy, -ście, -bym itd. mają charakter enklityk (zob. niżej). Wymienione formy czasowników nie zrosły się całkowicie, o czym świadczy ruchomość cząstek –śmy, -ście, -bym itd., np. myśmy pisali, wyście czytały, może byś mi pomógł, ja bym pisał inaczej, one by się pogniewały. W nielicznych kategoriach akcentowana jest sylaba czwarta od końca. Taka akcentuacja występuje w 1 i 2 os. l. mn. trybu przypuszczającego, np. napisalibyśmy, przeczytałybyście, odpowiedzielibyście itd. chyba dobre

Czyli wyróżnienie sylaby – jest to zjawisko stricte fonetyczne. O tym, że jakaś sylaba jest akcentowana, wyróżniona, można przekonać się jedynie przez porównanie badanej jednostki względem innych współwystępujących z nią sylab. Jeśli chodzi o miejsca, jakie w większość polskich wyrazów zajmują sylaby akcentowane, można powiedzieć, że akcent jest stały i z reguły pada na przedostatnią sylabę, więc nazywa się go paroksytonicznym. Jednak można zaobserwować odstępstwa w formie proparoksytonezy oraz oksytonezy.

Akcenty wyrazowe- wyróżnione sylaby, o tym ze jakaś sylaba jest akcentowna, wyróżniona, można przekonac sie jedynie przez porównanie badanej jednostki względem innych współwystepujących z nią sylab. Możemy wyróżnicz 3 typy akcentów : 1) Iloczasowy - sylaba wyróżniana jest poprzez dłuższe wymawianie jej samogłoskowego ośrodka, np.: język nowogrecki, 2) Tonalny - podwyższenie tonu samogłoskowego, który stanowi ośrodek sylaby, np: język chiński, 3) Dynamiczny- większa energia artykulacyjna i intensywność, z jaką wymawiany jest samogłoskowy ośrodek, np.: język polski kiedyś. Natomiast współczesny akcent wyrazowy jest kombinacja tych wyżej wymienionych acentów. Ze względu na miejsce syjakie zajmuje wyróżniona sylaba mówimy o : * Akcencie stałym * Akcencie swobodnym Akcent staly pada na jedna okreslona sylabe we wszytskich wyrazach i formach wyrazów. Mozna wyroznic jego 4 typy : * oksytoniczny *Paroksytoniczny *proparoksytoniczny * inicjalny Namitomiast akcent swobodny w weikszosci wyrazow danego jezyka nie pada na scisle okreslona sylabe. Sa 2 jego typy : * ruchomy * nieruchomy sorka za bledy ale zmeczona jestem i szybciutko staralam sie pomóc :) mam nadzieje ze sie przyda. pozdrawiam :)