wady i zalety drewna Drewno jest materiałem niejednorodnym pod względem budowy. Posiada liczne wady, anomalie, uszkodzenia lub inne wrodzone i nabyte cechy, które obniżają jego wartość techniczną i ograniczają zakres użyteczności. Z punktu widzenia przerobu surowca drzewnego, drewno powinno mieć kształt walca, równomierną słoistość, przebieg włókien równoległy do podłużnej osi, oraz nie powinno mieć sęków (gałęzi). Polska norma (PN-79/D-01011, "wady drewna") wyróżnia następujące grupy
1.Wady: * związane ze wzrostem drzewa to – sęki, rdzenie położone mimośrodowo, rdzenie podwójne, zawoje, skręt włókien, pęknięcia np. mrozowe itp. * związane z procesami gnilnymi, zagrzybieniem podczas wzrostu drzewa albo po jego ścięciu, powodują zmianę zabarwienia, siniznę, zgniliznę czyli mursz. Przykłady grzybów rozwijających się na drewnie: o grzyby powodujące szybki rozkład drewna na dużych powierzchniach: grzyb domowy właściwy stroczek domowy (Merulius lacrimans), grzyb domowy biały porzyca inspektowa (Poria vaporaria), grzyb piwniczny gnilica mózgowata (Coniophora cerebella), grzyb kopalniany krowiak łykowaty (Paxillus acheruntius); o grzyby występujące "gniazdowo": grzyb podkładowy twardziak łuskowaty (Neolentinus lepideus), grzyb słupowy siatkowiec płotowy (Lensites sepiaria) * związane z żerowaniem owadów na drzewie lub drewnie Zalety: * łatwe w obróbce (gatunki miękkie) * izoluje termicznie i elektrycznie * materiał ekologiczny * odporne na działanie wielu czynników chemicznych 2.Podstawowymi pierwiastkami wchodzącymi w skład drewna są: węgiel (49,5%), tlen (43,8%), wodór (6,0%), azot (0,2%) i inne. Główne związki tworzące drewno to: celuloza, hemicelulozy i lignina. Ponadto w drewnie występują też: cukier, białko, skrobia, garbniki, olejki eteryczne, guma oraz substancje mineralne, które po spaleniu dają popiół. 3. * Barwa – u drewna krajowego nie odznacza się tak dużą intensywnością, jak u niektórych gatunków egzotycznych (mahoń, palisander). Drewno z drzew krajowych ma barwę od jasnożółtej do brązowej. * Rysunek drewna – różni się w zależności od przekroju, barwy drewna, wielkości przyrostów, sęków itp. * Połysk – związany jest z twardością drewna i gładkością powierzchni. Połysk najbardziej jest widoczny w przekroju promieniowym. * Gęstość pozorna drewna – zależy od jego wilgotności, rodzaju drzewa z którego jest otrzymane. Przy wilgotności 15% waha się przykładowo od 470–480 kg/m³ dla świerka, do 810–830 kg/m³ dla grabu. * Higroskopijność – to skłonność materiału do wchłaniania wilgoci z powietrza. Drewno zawsze wchłania wilgoć lub oddaje ją do pomieszczenia tak długo, aż osiągnie stan równowagi pomiędzy własną wilgotnością a wilgotnością otoczenia. * Przewodność cieplna – drewno źle przewodzi ciepło, zatem jest dobrym izolatorem. Współczynniki przewodności cieplnej zależą od rodzaju drzewa i stopnia wilgotności drewna. * Skurcz i pęcznienie – drewno wilgotne podczas suszenia zawsze kurczy się, podczas nasiąkania wodą pęcznieje. Podczas skurczu drewno pęka i paczy się. * Wilgotność – zależy od warunków w jakich drewno się znajduje i ma znaczny wpływ na pozostałe właściwości drewna. Bezpośrednio po ścięciu wilgotność drewna wynosi ponad 35%, ale może być znacznie większa. Drewno w stanie określanym jako powietrzno-suche (wyschnięte na wolnym powietrzu) ma wilgotność około 15–20%, przechowywane w suchych pomieszczeniach – ma wilgotność 8–13%. * Zapach – każdy gatunek drewna ma swój specyficzny zapach. Pochodzi on od znajdujących się w drewnie żywic, olejków eterycznych, garbników itp. Z biegiem lat drewno traci zapach. 4.Mechaniczne właściwości drewna Mianem mechanicznych właściwości drewna określa się zdolności przeciwstawiania się działaniu sił zewnętrznych. Siły zewnętrzne mogą mieć charakter statyczny lub dynamiczny. Przy zastosowaniu drewna zawsze należy brać pod uwagę, że własności mechaniczne warunkowane są wieloma czynnikami, do których należą przede wszystkim: wilgotność drewna, gęstość, udział drewna wczesnego i późnego oraz wady drewna (miejsce ich występowania i rozmiar). Wskutek działania sił zewnętrznych drewno zmienia swe pierwotne wymiary i kształty. W przypadku, gdy po usunięciu siły powodującej odkształcenie materiał wraca do pierwotnego kształtu i wymiarów mamy do czynienia z własnością zwaną sprężystością. W normalnych warunkach drewno jest materiałem dość kruchym o małej plastyczności. W celu zwiększenia plastyczności stosuje się obróbkę hydrotermiczną, która polega na poddaniu drewna parowaniu lub warzeniu, co ułatwia gięcie, trwałe kształtowanie oraz skrawanie drewna (produkcja mebli giętych, oklein). Do podstawowych własności mechanicznych drewna mających zastosowanie w praktyce zalicza się wytrzymałość na ściskanie, zginanie, zmęczenie, łupliwość, twardość oraz ścieralność. Drewno wykazuje największą wytrzymałość wzdłuż włókien, w kierunku stycznym i promieniowym wytrzymałość jest wielokrotnie niższa. Anizotropia wytrzymałości drewna jest wynikiem jego budowy anatomicznej oraz wypadkową działania i wpływu szeregu innych czynników. Im większy jest udział promieni rdzeniowych w drewnie tym mniejsze jest zróżnicowanie właściwości mechanicznych, które głównie uwarunkowane jest równoległym do osi pnia ułożeniem komórek. Wzrost wilgotności od 0% do punktu nasycenia włókien powoduje spadek wytrzymałości drewna, natomiast zmiany wilgotności powyżej punktu nasycenia nie mają już znaczenia. Odchylenia przebiegu włókien od kierunku równoległego do osi drewna (skręt włókien) zmniejszają wytrzymałość drewna. Wytrzymałość drewna wzrasta w miarę wzrostu gęstości oraz wzrostu udziału drewna późnego. Obecność wad w drewnie szczególnie sęków (ich rodzaj i rozmieszczenie) oraz niewielki nawet udział zgnilizny powoduje obniżenie wytrzymałości drewna. 5.W budownictwie najczęściej używane są następujące gatunki drewna: * gatunki iglaste (pozyskane z drzew iglastych) – stosowane są do wykonywania konstrukcji dachowych, stolarki budowlanej (okna, drzwi, schody itp.), desek podłogowych, sklejki itp.: o Jodła o Modrzew o Sosna o Świerk * gatunki liściaste (pozyskane z drzew liściastych) – najczęściej stosowane są do robót stolarskich, wykonywania podłóg i posadzek: o Brzoza o Buk o Dąb o Grab o Jesion o Olsza czarna o Topola o Wiąz pospolity i brzost 6. * PN-92/D-02002: Surowiec drzewny. Podział, terminologia i symbole. * PN-92/D-95000: Surowiec drzewny. Pomiar, obliczanie miąższości i cechowanie.
