Gleby strefowe- w zależności od ich stopnia wykształcenia wykazują rośliny związek ze skałą macierzysta. a) gleby tundrowe- klimat subpolarny, płytkie, słabo wykształcone, uprawiane rzadko (płn. Europa, Azja, Ameryka Płn.); b) bielice- klimat umiarkowany chłodny (strefa lasów iglastych), dobrze rozwinięte, wysoka kultura rolna (Europa Śr., Płn., Niź. Wsch-europejska, Kanada, płn. część USA); c) g. brunatne- klimat umiarkowany morski (strefa lasów mieszanych i liściastych) dają wysokie plony (Europa zach., Azja, Afryka Płd. Wsch. Część Australii, płn.-wsch. cz. USA); d) czarnoziemy- klimat umiarkowany na lessach przy znacznym udziale roślinności trawiastej , bogaty poziom próchniczy, dużo składników odżywczych, bardzo żyzne (płd.- wsch. Australia, Ukraina, pampa argentyńska, prerie Płn. Ameryki) e) gleby kasztanowe – obszary ciepłe, suche stepy, odpowiednie nawodnienie dają bardzo wysokie plony (prerie w USA, płd. Argentyna, Europa, Azja – na płn. od M. Kaspijskiego i J. Auelskiego, Mongolia, płd. – zach. Australia na płn. od Kalachari) f) czarnoziemy pustynne – niski poziom próchniczy i szybki jej rozkład, szarawe zabarwienie, brak roślinności i niedobór wody, brak na obszarach pustynnych po dłuższym nawodnieniu i odsoleniu mogą się nadawać do uprawy (Sahara, pustynie Azji i Australii) g) czerwonoziemy – obszar okołorównikowy, czerwona barwa, duża zawartość związków żelaza, ubogie w próchnicę, mało żyzne, trudne do uprawy (Amazonia, Ameryka Śr., Afryka Równikowa, płn. Australia) Gleby astrefowe – zawsze zachowują wartość gleby macierzystej a) mady – wzdłuż dolin rzeczowych i na obszarze delty, bardzo żyzne, bogate w próchnicę (powstają na bazie nawozów rzecznych ) b) rędziny – tworzy się na podłożu skał węglowych (wapiennych) lub siarczanowych (gipsach), klimat umiarkowany, płytkie, zasobne w próchnicę, żyzne, trudne do uprawy. Na obszarze klimatu śródziemnomorskiego tworzy odmianę o mniejszej zawartości c) gleby bagienne – bagna, mało żyzne d) czarne ziemie – obszary pobagienne, przy obniżonym poziomie wód gruntowych, na terenach zanikających jezior, bardzo żyzne, trudne do uprawy e) gleby górskie – obszary górskie, nie posiadają wykształconego profilu glebowego, płytkie i mało żyzne.
