Mechanizm słyszenia
WIADOMŚCI I CIEKAWOSTKI DOTYCZĄCE NARZADU SŁUCHU
Tradycyjnie uważa się, że człowiek ma pięć zmysłów: powonienia, smaku, dotyku, wzroku i słuchu. W niektórych z nich, można jednak wyróżnić kilka odrębnych wrażeń, np.: odczucie dotyku, bólu, ciśnienia, zimna i ciepła, są wszystkie włączone w zmysł dotyku. Ucho ma zarówno struktury służące do kontroli równowagi i obrotów, jak i do wykrywania fal głosowych. Narządy zmysłów mają dwojakie znaczenie: wykrywanie zmian i przekazywanie informacji odpowiadającej zmianom do centralnego układu nerwowego. Narząd zmysłu reagujący na rozmaite zmiany w środowisku bez zdolności selekcji byłby dla organizmu mało użyteczny w dostarczaniu informacji. Narządy zmysłów rozwinęły swoją specyfikę, dzięki czemu jeden narząd wykrywa dźwięk, drugi mechaniczny nacisk, trzeci substancje chemiczne itd. Żaden receptor nie byłby pożyteczny, jeśliby wykrywał jedynie większe zmiany otoczenia. Gdyby natomiast był zbyt czuły, tak, aby mógł wykryć ruchy cząsteczek lub elektronów, przekazywałby jedynie “szum”. W związku z tym, każdy zmysł rozwinął specyfikę i optymalną wrażliwość, dzięki czemu utrzymuje on właściwy stosunek pomiędzy sygnałem a szumem. Receptory muszą ponadto rozróżniać i notować nie tylko sygnał lub brak sygnału, ale również stopień nasilenia i kierunek zmiany. Każdy narząd zmysłu jest wyspecjalizowaną strukturą, składającą się z jednej lub więcej komórek receptorowych i tkanki dodatkowej.
W uchu znajdują się narządy dwóch różnych zmysłów - słuchu i równowagi. Narząd słuchu tkwi głęboko w kości czaszki, w związku z tym przekazywanie fal głosowych do komórek zmysłowych wymaga wielu dodatkowych urządzeń.
Słyszenie polega na odbiorze bodźców akustycznych, inaczej słuchowych znajdujących się w otaczającej rzeczywistości oraz przekazaniu ich do odpowiedniej partii komórek nerwowych w płacie skroniowym kory mózgowej, zwanym ośrodkiem słuchowym. Tam powstają wrażenia i spostrzeżenia słuchowe. Bodźce akustyczne zwane dźwiękami tworzone są przez fale powietrza wywołane przez przedmioty drgające. Receptory słuchowe, które znajdują się w części wewnętrznej ucha reagują na bodźce w wyniku czego powstają słabe impulsy elektryczne przenoszone przez nerwy słuchowe do ośrodka nerwowego. Ucho jest częścią odbiorczą narządu słuchu. Składa się z ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego.
Zadaniem ucha zewnętrznego jest wychwytywanie i kierowanie fali powietrza (dźwięków) na błonę bębenkową.
Ucho środkowe składa się z kilku elementów, lecz najważniejsze są trzy kosteczki, które ze względu na kształt. przyjęły nazwy : młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Mają one za zadanie przenoszenie drgań błony bębenkowej wywołanych dźwiękami do części trzeciej ucha. Ucho środkowe chroni również ucho wewnętrzne przed zbyt silnymi dźwiękami mogącymi je uszkodzić.
Ucho wewnętrzne stanowi najważniejszą część. Znajdują się w nim przedsionek, kanały półkoliste i ślimak, które są wypełnione płynem. W ślimaku znajduje się najważniejsza część narządu słuchu tzw. narząd Cortiego. W nim to właśnie znajdują się receptory słuchowe czyli rzęski komórek rzęskowych, które tworzą tzw. błonę podstawową. Aby powstało wrażenie słuchowe w korze mózgowej, energia akustyczna musi być przeniesiona od okienka przedsionka do komórek rzęskowych, a następnie przekształcona w energię bioelektryczną. Stąd poprzez nerwy słuchowe pobudzenia zostają przekazane do ośrodka słuchowego, gdzie na skutek procesów analizy, syntezy i interpretacji powstają wrażenia i spostrzeżenia słuchowe.
1) UCHO ZEWNETRZNE tam znajduje się małżowina uszna i prowadzący głębiej przewód słuchowy zewnętrzny zamknięty błoną bębenkową
2) UCHO ŚRODKOWE, w jego skład wchodzą: jama bębenkowa, trąbka słuchowa jama sutkowata i komórki sutkowate. W jamie bębenkowej znajdują się kosteczki słuchowe - młoteczek zrośnięty z błoną bębenkową, kowadełko i strzemiączko, połączone ze sobą stawem. Kosteczki łączą błonę z uchem wewnętrznym,
3) UCHO WEWNĘTRZNE, położone w kości skalistej, zbudowanego z błędnika kostnego (przedsionek, wychodzące z niego kanały półkoliste i ślimak kostny), w którym tkwi błędnik błoniasty.
UCHO WEWNĘTRZNE
Między błędnikiem błoniastym, wypełnionym endolimfą, a ścianą błędnika kostnego znajduje się perylimfa. Błędnik błoniasty składa się z: łagiewki, z której wychodzą trzy przewody półkoliste, woreczka (narząd równowagi, narząd przedsionkowy, narząd otolitowy) oraz położonego w ślimaku kostnym przewodu ślimakowego, w którym jest umiejscowiony narząd spiralny (narząd słuchu) Cortiego.
Z części statycznej (równowagi), jak i słuchowej bodźce doprowadzane są przez zwoje do nerwu statycznego (przedsionkowego) i nerwu słuchowego (ślimakowego) i tworzą razem nerw przedsionkowo-ślimakowy wychodzący z kości skalistej przez przewód słuchowy wewnętrzny.
Przewód słuchowy, dwa przewody: zewnętrzny, odchodzący w dnie małżowiny usznej, zamknięty błoną bębenkową, i wewnętrzny, w kości skalistej, przez który przechodzą: nerw czaszkowy VIII - przedsionkowo-ślimakowy i tętnica słuchowa wewnętrzna (tętnica błędnikowa).
Trąbka słuchowa Eustachiusza, kanał długości 3-4 cm łączący jamę bębenkową ucha środkowego z częścią nosową gardła służy do wyrównywania ciśnień po obu stronach błony bębenkowej.
Wysłana jest błoną śluzowa pokrytą nabłonkiem jednowarstwowym migawkowym, zawierającą liczne komórki kubkowe, a także gruczoły.
Na jednym z końców trąbki słuchowej od strony gardła, znajduje się zastawka otwierająca się w czasie ziewania i połykania oraz w czasie nagłych zmian wysokości, co zapobiega ewentualnemu pękaniu błony bębenkowej przy zmianach ciśnienia atmosferycznego.
Przez trąbkę Eustachiusza mogą się dostawać do ucha bakterie, powodując zapalenie czasami utratę słuchu.
Kosteczki słuchowe, kostki słuchowe, drobne kostki w uchu środkowym, przenoszące fale akustyczne (dźwiękowe) z błony bębenkowej do ucha wewnętrznego. U płazów, gadów i ptaków występuje jedna kostka słuchowa - kolumienka słuchowa (odpowiednik strzemiączka u ssaków), u ssaków wyróżnić można trzy: przyrośnięty do błony bębenkowej młoteczek, kowadełko i strzemiączko, zamknięte tzw. okienkiem owalnym - błoną oddzielającą jamę bębenkową od ucha wewnętrznego.
Endolimfa- płyn wypełniający błędnik błoniasty ucha wewnętrznego tj. przewody półkoliste, woreczek, łagiewkę i przewód ślimakowy. Ruch endolimfy wywołuje podrażnienie zakończeń nerwu przedsionkowa-ślimakowego w błędniku, a w następstwie powstanie wrażeń słuchowych (zmysł słuchu) lub zmiany równowagi (zmysł równowagi równowagi).
Błędnik- część kości skroniowej, w której znajdują się przestrzenie wypełnione powietrzem (błędnik kostny) oraz przestrzenie utworzone w uchu przez błoniaste kanały półkoliste, łagiewkę, woreczek i przewód ślimakowy (błędnik błoniasty), stanowiące część ucha wewnętrznego. W błędniku błoniastym mieszczą się receptory zmusłu słuchu i zmysłu równowagi (narząd przedsionkowy, narząd otolitowy, narząd spiralny).
Zmysł równowagi- zmysł dostarczający informacji o kierunku działania siły ciężkości, o przyspieszeniach kątowych i liniowych oraz o ruchach wykonywanych przez głowę w przestrzeni. Jego receptory zlokalizowane są w błędniku ucha który składa się z trzech kanałów półkolistych i przedsionka. W przedsionku mieści się łagiewka i woreczek.
NARZĄD SŁUCHU, JEGO DZIAŁANIE
Ucho ludzkie jest wrażliwe na częstotliwości w zakresie 16-20.000 Herców (Hz). Trzeba przy tym wiedzieć, że zakres powyżej 15.000Hz jest słyszalny jedynie przez dzieci i w wieku starszym jest już trwale niedostępny. Natomiast największą czułość ucho ludzkie wykazuje w częstotliwościach 2.000-3.000 Hz. Górna granica słyszalności przebiega na poziomie 110-120 decybeli (dB). Przy takim natężeniu występuje uczucie bólu w uszach, a przekroczenie tej granicy powoduje uszkodzenie słuchu. Natężenia przekraczające o 30dB tę granicę bezpowrotnie uszkadzają słuch.
Słuchanie walkmana
Słuchanie głośnej muzyki poprzez słuchawki walkmana powoduje znaczne wzmocnienie dźwięków, które docierają w bezpośrednie sąsiedztwo błony bębenkowej, bez niezbędnego filtra jakim jest w normalnych warunkach powietrze. W efekcie tego dźwięki w niektórych pasmach częstotliwości przekraczają znacznie granicę bezpieczeństwa i uszkadzają poszczególne elementy narządu słuchu. Przez pewien czas organizm się broni, regeneruje, ale do czasu. Szybsze wyczerpywanie baterii walkmana, podkręcanie głośności, wtykanie głębiej słuchawki, świadczy o tym, że zwyciężyłeś w walce ze „ślimakiem”...
Słyszalność kobiet i mężczyzn:
Fizjologiczne ubytki słuchu związane z wiekiem różnią się u obu płci. Mężczyźni znacznie wcześniej zaczynają tracić słuch.. Średnie wartości fizjologicznych ubytków słuchu w zależności od wieku przedstawiają poniższe tabele :
Kobiety Wiek
Częstotliwość (Hz) 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84
250 1 2 3 4 6 8 10 13 16 20
500 2 3 4 5 7 9 11 14 17 21
1000 2 3 4 6 8 10 12 15 18 22
2000 3 4 6 8 11 14 17 21 25 29
3000 3 5 8 11 14 17 21 26 31 36
4000 1 2 4 7 10 13 17 21 26 31 37 44
6000 1 3 6 9 13 17 22 27 33 39 46 53
8000 1 2 5 8 12 16 22 29 37 46 57 69
Mężczyźni Wiek
Częstotliwość (Hz) 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84
250 1 2 3 4 6 8 10 13 16 19
500 1 2 3 5 7 9 12 15 18 22
1000 1 2 3 5 7 9 12 15 19 23
2000 1 3 5 7 10 13 17 22 27 33 40
3000 1 3 5 8 11 15 20 25 31 37 44 52
4000 1 4 7 11 16 21 26 31 37 44 51 59
6000 2 5 9 14 19 24 30 37 44 51 59 67
8000 1 4 8 13 18 24 31 39 48 58 68 80
USZKODZENIE NARZĄDU SŁUCHU
Narząd słuchu, podobnie jak inne narządy organizmu, może ulec uszkodzeniu na skutek różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Należą do nich czynniki genetyczne, wrodzone, choroby i urazy. Również wraz z wiekiem narząd słuchu ulega stopniowemu pogorszeniu i osoby w wieku podeszłym gorzej słyszą.
Poniższa tabela prezentuje określenia uszkodzenia słuchu zalecane przez Międzynarodowe Biuro Audiofonologii (BIAP)
Ubytek słuchu w decybelach Uszkodzenie słuchu w stopniu
pow. 20 dB do 40 dB Lekkim
pow. 40 dB do 70 dB Umiarkowanym
pow. 70 dB do 90 dB Znacznym
pow. 90 dB Głębokim
Klasyfikacji do poszczególnych grup dokonuje się mierząc ubytek słuchu w decybelach, osobno dla każdego ucha, dla częstotliwości 500, 1000 i 2000 Hz, przy czym brak reakcji traktuje się jako 120 dB ubytku.Otrzymane wartości ubytków dodaje się i dzieli przez 3. Jeśli różnica ubytku słuchu w decybelach pomiędzy 500 i 200 Hz przekracza 90, dodaje się również ubytek dla 4000 Hz i wynik dzieli się przez 4. Jeżeli ubytek słuchu dla 4000 jest mniejszy niż dla 2000 Hz, do obliczeń bierze się ubytek dla 4000 Hz zamiast dla 2000 Hz. Do klasyfikacji bierze się mniejszą z otrzymanych liczb, tzn. wynik otrzymany dla lepszego ucha (nie średni).
Za normę uznaje się wynik do 20 dB.
Głuchotę definiuje się jako całkowite zniesienie czynności narządu słuchu lub głębokie ich uszkodzenie, które pomimo korekcji przy pomocy aparatów słuchowych utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia orientację w otoczeniu i porozumiewaniu się z osobami słyszącymi.
Głuchotą określamy dwa ostatnie rodzaje uszkodzenia narządu słuchu wymienione w klasyfikacji BIAP.Niedosłuch definiuje się jako uszkodzenie słuchu, które można skorygować przy pomocy aparatu słuchowego, nie powodujące większych trudności i ograniczeń w orientacji w otoczeniu i porozumiewaniu się z osobami słyszącymi. Są to osoby z lekkim i umiarkowanym uszkodzeniem słuchu.
Międzynarodowa Klasyfikacja Uszkodzeń, Niepełnosprawności i Upośledzeń światowej Organizacji Zdrowia wprowadza drugą klasyfikację przyjmującą jako kryterium podziału zdolności rozróżniania i rozumienia dźwięków składających się na mowę ustną.
Obniżenie zdolności rozróżniania i rozumienia dźwięków mowy może dotyczyć również tylko jednego ucha, mówimy wówczas o jednostronnym uszkodzeniu słuchu.
Poniższa tabela obrazuje stopnie uszkodzenia słuchu:
Stopień uszkodzenia słuchu Procent reakcji poprawnych
1. Obuuszne głębokie obniżenie zdolności rozróżniania i poznawania dźwięków mowy Mniej niż 40%
2. Obuuszne znaczne obniżenie zdolności rozróżniania i poznawania dźwięków mowy - 40-49%
3. Obuuszne umiarkowanie znaczne obniżenie zdolności rozróżniania i rozumienia dźwięków mowy - 50-59%
4. Obuuszne umiarkowane obniżenie zdolności rozróżniania i rozumienia mowy - 60-79%
5. Obuuszne lekkie obniżenie zdolności rozróżniania i rozumienia mowy - 80-90%
Z uwagi na to, że w uchu wewnętrznym znajdują się również receptory zmysłu równowagi, uszkodzeniom słuchu towarzyszą także czasem zaburzenia równowagi.
Jednostki obarczone kalectwem to:- zupełnie głusi, - posiadający resztki słuchu,- wyuczeni mowy ustnej mimo głuchoty jak i- ogłuchli mówiący.
Głuchotę można zaklasyfikować w zależności od miejsca uszkodzenia analizatora słuchu (w uchu środkowym, wewnętrznym, w nerwie słuchowy lub korze mózgowej).
Etiologia wad słuchu obejmuje trzy zespoły czynników, które powodują:
1) głuchotę dziedziczną,
2) głuchotę wrodzoną,
3) głuchotę już po urodzeniu dziecka.
Głuchota dziedziczna jest określana jako taka wtedy, gdy występuje również u innych członków tej samej rodziny. Głuchotę dziedziczną dzielimy na: dominującą i recesywną. Głuchota dziedziczna dominująca występuje często w sprzężeniach z innymi upośledzeniami. Nie zawsze ujawnia się od urodzenia. Głuchota dziedziczna recesywna natomiast, nie musi pojawiać się w każdej generacji.
Głuchota wrodzona. Przyczyny jej mogą być różne: choroba matki w czasie ciąży, czynniki toksyczne uszkadzające płód, zaburzenia hormonalne, konflikt serologiczny.
Głuchota nabyta. Spowodowana jest przyczynami występującymi w czasie porodu lub dalszego rozwoju jednostki. W okresie porodu słuch dziecka może ulec uszkodzeniu na skutek urazów powodujących silne krwawienia i niedotlenienie oraz w konsekwencji urazów mechanicznych związanych z przebiegiem porodu.
Po urodzeniu dziecka przyczyny powodujące głuchotę sprowadza się w zasadzie do dwóch okresów rozwojowych - do 3 roku życia i okresu późniejszego.
Przyczyny występujące w okresie pierwszych trzech lat to najczęściej przewlekłe zapalenia ucha środkowego, zapalnie opon mózgowych, silne urazy oraz zakaźne choroby dziecięce.
Przyczyny powodujące głuchotę od czwartego roku życia wzwyż mogą być w konsekwencji urazów mechanicznych, akustycznych, bardzo silnych wstrząsów psychicznych oraz chorób zakaźnych czy też zapalenia opon mózgowych.
HAŁAS
Hałas w środowisku pracy jest jednym z najczęściej występujących czynników szkodliwych i uciążliwych. Instytut Medycyny Pracy szacuje, że w Polsce ponad 600 000 pracowników jest zatrudnionych w warunkach narażenia na nadmierny hałas. Corocznie odnotowywanych jest ponad 3000 nowych przypadków zawodowego uszkodzenia słuchu.
Okresy dopuszczalnej ekspozycji na hałas w zależności od jego natężenia (wg rządowych normatywów USA z 1990r.)
Okresy najdłuższej dopuszczalnej ekspozycji na hałas (godz.) Poziom natężenia hałasu (dB A)
8 85
4 90
2 95
1 100
30 min 105
15 min 110
7,5 min 115*
Oprócz norm i przepisów dotyczących hałasu w środowisku pracy istnieją również inne normy określające dopuszczalne wartości hałasu np. normy dopuszczalnego poziomu dźwięku hałasów przenikających do pomieszczeń mieszkalnych i użyteczności publicznej od wszystkich źródeł i od instalacji i urządzeń w budynku, normy dotyczące hałasu komunikacyjnego itp.
W środowisku pracy występuje nie tylko hałas “słyszalny” tonalny, ale również hałas o częstotliwościach niesłyszalnych dla ucha ludzkiego.
Hałas infradżwiękowy o bardzo niskiej częstotliwości, poniżej 20 Hz emitowany jest przez maszyny i urządzenia przepływowe, takie jak sprężarki, silniki wysokoprężne, młoty, wentylatory przemysłowe, dmuchawy wielkopiecowe. Źródłem infradźwięków mogą być masy wody w zaporach i kanałach wodnych, transport lądowy, wodny i lotnictwo. Fale infradźwiękowe osiągają bardzo duże długości (najkrótsza fala ma długość 17m) mogą się rozchodzić na duże odległości od źródła (nawet setki km) i stwarzać w ten sposób zagrożenie na znacznym obszarze. Hałas ten u źródła może osiągać poziom dochodzący do 135 dB. Zagrożenie jest tym większe, że od wartości poziomów 130 dB może występować dodatkowo zjawisko rezonansu narządów wewnętrznych, które może doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu komórek, tkanek i narządów, powodując przy poziomach pow. 160 dB mechaniczne zniszczenie struktur organizmu.
Hałas ultradźwiękowy o wysokiej częstotliwości, powyżej 20 000 Hz (20kHz) emitowany jest przez m.in lutownice ultradźwiękowe, wanny lutownicze, zgrzewarki, płuczki, narzędzia pneumatyczne, sprężarki, palniki, niektóre maszyny włókiennicze.
Ultradźwięki są wykorzystywane w procesach technologicznych, a także w diagnostyce medycznej, w przemyśle spożywczym, w defektoskopii itp. Ultradźwięki mogą być bardzo niebezpieczne przy nieodpowiednim stosowaniu i nieprzestrzeganiu podstawowych zasad obsługi urządzeń ultradźwiękowych.
Zarówno w przypadku ultradźwięków jak i infradźwięków istnieją szczegółowe normy określające dopuszczalne wartości poziomów ciśnienia akustycznego.
CIEKAWOSTKI
według Instytutu Medycyny Pracy w Polsce liczbę osób zatrudnonych w ekspozycji na uraz akustyczny (tzn. pracujacych w hałasie) ocenia się na 600 000 pracowników,
zawodowe uszkodzenie słuchu jest najczęściej stwierdzaną chorobą zawodową; corocznie wykrywa się 3000 nowych przypadków głuchoty zawodowej,
na świecie żyje ponad 40 mln ludzi ze znacznie uszkodzonym słuchem: w Polsce notuje się ponad 600 000 osób z zaburzeniami słuchu wymagającymi protez słuchowych,
w krajach rozwiniętych przemysłowo na 1000 porodów rodzi się 1 dziecko głuche; w Polsce osdetek dzieci z ciężkimi zaburzeniami słuchu wzrasta z wiekiem i wynosi 0,005% populacji niemowląt, 0,12 - 0,77% dzieci w wieku przedszkolnym i 0,17 - 1,1% dzieci w wieku szkolnym..
BADANIA SŁUCHU
Badanie słuchu (audiometria) ma wieloletnią tradycję. Najprostsze badanie audiometryczne to: mówienie cichym szeptem z odległości 4-5m. Jest to rodzaj badania przesiewowego (słyszy-nie słyszy) często stosowanego w badaniach słuchu uczniów i poborowych ze względu na niewielki zakres przygotowania personelu medycznego oraz mały wkład finansowy na zakup specjalistycznej aparatury badawczo-pomiarowej.
Ale są i inne metody badań audiometrycznych:
Badania audiometryczne dzieci
Audiometria płodowa polega na badaniu reakcji tętna płodu na bodźce dźwiękowe.
Ogromne wzruszenie wywołuje u rodziców fakt reakcji przyszłego dziecka w ostatnim okresie ciąży na głośne słowa wypowiadane przez dorosłych.
Reakcje wieku noworodkowego na bodźce akustyczne:
odruch uszno-powiekowy,
odruch Moro (przestrachu i obejmowania)
odruch przerwania płaczu i ssania
odwracanie oczu i głowy w kierunku źródła dźwięku
pogłębianie oddechu i wybudzanie ze snu
Reakcje wieku niemowlęcego (7-9 miesięcy):
reakcja na ciche szmery, nawoływanie i dźwięki (szklanka-łyżeczka, grzechotka)
reakcja na instrumenty muzyczne i zabawki
Częstotliwość i natężenie dźwięku zabawek i instrumentów muzycznych:
Rodzaj zabawki Częstotl. w Hz Natężenie w dB Odl. źródła dżwięku od dziecka w cm
Zabawki
bębenek 64-1000 50-70 25-200
Trąbka 500-8000 50-85 25-200
gwizdek 1000-16000 50-80 25-200
Instrumenty
bębenek 32-2000 60-75 25-200
kastaniety 64-16000 50-80 25-200
Trąbka 500-16000 80-105 25-200
marakesz mały 125-16000 60-90 25-200
czynele 125-32000 70-80 25-200
audiometria odruchowa - wybudzanie dziecka ze snu przy zastosowaniu delikatnych bodźców szumowych o odpowiednio dobranym natężeniu i częstotliwości; próg wybudzenia z płytkiego snu wynosi 55 dB, a z głębokiego 70-75 dB
W audiometrii zabawkowej dzieci od 3 roku życia na bodziec akustyczny dziecko reaguje pokazywaniem zabawki, przeźrocza, rysunku.
Od 4 r.ż. wykonuje się rutynową audiometrię tonalną. Powyżej 6 r.ż. można wykonywać badania słuchu metodami psychofizycznymi łącznie z próbami nadprogowymi i audiometrią mowy.
Badanie audiometryczne osób dojrzałych
Badanie to polega na umieszczeniu pacjenta w kabinie ciszy i przekazaniu mu dźwięków poprzez głośniki lub specjalne słuchawki. Pacjent reaguje (najczęściej przez naciśnięcie przycisku) wtedy, gdy dźwięk usłyszy, lub, gdy przestaje go słyszeć. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne. Najgorsze są przygotowania do badania, czyli mycie i czyszczenie uszu.
Badania:
audiometria mowy jest jedną z najczulszych metod badań słuchu. Polega na podawaniu ściśle określonego zestawu poleceń lub słów (lista artykulacyjna) nagranych lub odczytywanych poprzez głośniki lub słuchawki. Próg słuchowy w audiometrii mowy odpowiada natężeniu dźwięku, przy którym jest prawidłowo rozumianych 50% słów lub poleceń.
audiometria impedancyjna opiera się na pomiarze odruchów mięśnia strzemiączkowego i naprężeniu błony bębenkowej. Jest najbardziej obiektywną i jedną z najczęściej stosowanych dokładnych metod badania słuchu. Audiometria impedancyjna znajduje również zastosowanie w pomiarze oporu akustycznego i ciśnienia w uchu środkowym. Pomiar ten zwany jest tympanometrią. Pomiaru ciśnienia w uchu środkowym dokonuje się poprzez zmianę ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym do uzyskania takiego, jakie panuje w uchu środkowym. Impedancja ucha środkowego jest wtedy najmniejsza, a podatność błony bębenkowej największa. Do pomiarów impedancji używa się bardzo skomplikowanych przyrządów - audiometrów impedancyjnych, tympanometrów ze specjalnymi słuchawkami i wkładkami dousznymi.
audiometria odpowiedzi elektrycznych (ERA) polega na rejestrowaniu i ocenie zjawisk elektrycznych, które powstają po stymulacji bodźcem akustycznym ucha, w każdym odcinku drogi słuchowej, poczynając od receptora, a kończąc na płacie skroniowym kory mózgowej. Badania te - obiektywne i nieinwazyjne - są szeroko stosowane w diagnostyce zaburzeń słuchu u dzieci.
audiometria tonalna to najczęściej stosowane badanie słuchu w gabinetach laryngologicznych. Osoba badana znajduje się w specjalnie izolowanym i wytłumionym pomieszczeniu (kabinie ciszy) i odpowiada po usłyszeniu dźwięku. Dźwięk jest generowany z audiometru do specjalnych słuchawek (na przewodnictwo powietrzne lub kostne) lub głośników. Mierzy się odpowiedzi w poszczególnych częstotliwościach i natężeniach dźwięku, a wyniki są prezentowane w postaci krzywych - audiogramów. Stosowane są różne testy badawcze i różne metody badań. Uzyskane krzywe audiometryczne obrazują schorzenia i wielkość ubytków słuchu i są podstawą ewentualnego leczenia i doboru aparatu słuchowego.
Wspomniałyśmy już przy opisie badań audiometrycznych, że wykonuje się je w odpowiednio wyciszonych i wytłumionych pomieszczeniach zwanych kabinami ciszy. Kabiny te z powodu konieczności spełniania bardzo specyficznych warunków środowiskowych, w tym przede wszystkim akustycznych są skomplikowanej konstrukcji. Podstawowym warunkiem, które muszą spełniać, to pełna izolacja od środowiska zewnętrznego. Dźwięki zakłócające pomiar i fałszujące jego wyniki dostać się mogą drogą powietrzną oraz poprzez konstrukcję budynku. Przenikają przez ściany, strop, posadzkę, okna, drzwi i otwory wentylacyjne. I wszystkie te miejsca powinny być izolowane akustycznie. Najczęściej spotyka się wolno stojące kabiny ciszy o pow. 1m2 wstawione do istniejących pomieszczeń. Wadą tych kabin jest ich mała powierzchnia uniemożliwiająca badanie audiometryczne z wolnego pola. Zwiększanie powierzchni kabin znacznie podwyższa ich koszt. Istnieje również inne rozwiązanie. Można zaadaptować na kabinę do badań audiometrycznych całe istniejące pomieszczenie lub jego część przy zastosowaniu odpowiednich konstrukcji i materiałów. Jest to rozwiązanie dużo tańsze i tak samo skuteczne jak w przypadku tradycyjnych kabin. W tym rozwiązaniu ma zastosowanie izolacja akustyczna ścian i stropu oraz specjalna podłoga pływająca izolująca od dźwięków konstrukcyjnych. Oprócz izolacji akustycznej stosuje się jednocześnie specjalne ustroje dźwiękochłonne, którymi pokryte są ściany i strop pomieszczenia.
Zastosowane panele dźwiękochłonne stwarzają warunki optymalne do przeprowadzenia badań audiometrycznych w pełnym zakresie. Panele te można z powodzeniem stosować do wytłumiania hałasu w halach produkcyjnych. Świadczy o tym ich skuteczność tłumienia wyrażona współczynnikiem pochłaniania dźwięków:
Odległość płyt od podłoża (cm) 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 8000 Hz
0 0,09 0,24 0,51 0,60 0,75 0,78 0,81
7 0,11 0,33 0,75 0,81 0,72 0,73 0,93
20 0,28 0,65 0,88 0,67 0,72 0,79 0,93
40 0,58 0,78 0,59 0,70 0,81 0,83 0,95
Źródła
-J. Sowa, Pedagogika specjalna w zarysie;
-(Spoor F.A. „Presbycusic Value in Relation to Noise-induced Hearing Loss” International Audiology 1977,6)
- „Foniatria kliniczna” pod red. prof.A.Pruszewicza - PZWL 1992)
- Inne źródła: „Fizyka i ty”- Marta Protas