Romantyk i pozytywista. Juliusz Słowacki i Bolesław Prus, w kontekście ideałów swojej epoki oceniają cywilizację zachodnioeuropejską. Porównanie obraz Zachodu na podstawie przytoczonego fragmentu "Lalki" oraz znajomości "Kordiana".

W utworach pt. ?Lalka? Bolesława Prusa i ?Kordian? Juliusza Słowackiego odnajdujemy ocenę cywilizacji zachodnioeuropejskich. Jednak ze względu na twórczość przynależność do różnych epok, poeci przedstawiają Zachód w inny sposób. B. Prus jako pozytywista przedstawi wizję ciekawą, pozytywną, zaś u J. Słowackiego ewidentnie doszukamy się krytyki Zachodu, tu wszystko będzie ukazane w ciemnych barwach.
?Lalka? Bolesława Prusa pochodzi z okresu pozytywizmu, zaś ?Kordian? Juliusza Słowackiego to dzieło romantyczne. ?Kordian? jest przykładem dramatu romantycznego jest to utwór synkretyczny, ponieważ zawiera fragmenty epickie, liryczne oraz dramatyczne. Jest to utwór o kompozycji otwartej. ?Lalka? zaś uważana jest za najwybitniejszą powieść okresu dojrzałego realizmu. Rozważania czy doznania bohaterów są ukazane za pomocą różnych chwytów, jak na przykład monolog wewnętrzny czy mowa pozornie zależna. W powieści tej przeplatają się wątki psychologiczne, miłosne, społeczne, historyczne, satyryczne oraz fantastyczne.
Przedstawiony fragment ?Lalki? to rozmyślania Stanisława Wokulskiego na temat Paryża. Bohater jest pod wielkim wrażeniem tego miasta, ono wręcz mu imponuje. Już na wstępie mówi, że jest to miasto logiczne, ma plan, ma właściwą sobie anatomię i fizjologię. Francuzi, jak mówi bohater pracują dużo, bo ?po szesnaście godzin na dobę , bez względu na niedzielę i święta?. Zatem Wokulski podziwia francuzów, którzy pracują w pocie czoła bardzo długo. Ale wie, że ta praca przynosi efekty. Francuzi potrafią rozdzielić pracę od przyjemności i bez problemu na wszystko znajdują czas. Ale nie zawdzięczają tego tylko sobie, albowiem cała kultura i historia była budowana przez pokolenia. ?Gdy paryżanin chce zobaczyć naturę jedzie za miasto albo do lasku (Bulońskiego lub Vincennes), gdy chce nacieszyć się sztuką- idzie do galerii Louvru, a gdy pragnie zdobyć wiedzę- ma muzea i gabinety?.
?Tu przeciw zmęczeniu zaprowadzono tysiące powozów, przeciw nudzie setki teatrów i widowisk, przeciw niewiadomości stki muzeów, bibliotek i odczytów?. Zatem Francuzi maja nieco ułatwione życie, gdyż mają dostęp do wielu atrakcji i mogą rozwijać się wewnętrznie zawsze wtedy gdy mają na to czas i ochotę. Co więcej władze francuskie dbają nie tylko o człowieka, ale także o zwierzęta: ?Tu troszczą się nie tylko o człowiek, ale nawet o konia dając mu gładkie gościńce; tu dbają nawet o drzewa, przenosząc je w specjalnych wozach na nowe miejsce pobytu, chronią żelaznymi koszami od szkodników, ułatwiają dopływ wilgoci, pielęgnują w razie choroby?. Zatem jest to kraj bardzo uporządkowany, ale jego mieszkańcy wiedzą, że należy wspólnie o niego dbać. Każdy musi przyczyniać się do utrzymania ładu i harmonii. Nastepnym pozytywnym aspektem cywilizacji Zachodu, jest praca: ?Praca nad szczęściem we wszystkich kierunkach- oto treść życia paryskiego?. Francuzi wiedzą, że tylko dzięki niej mogą cos osiągnąć. Ważne jest dla nich także szczęście, chcą do niego dążyć. Dla nich ważne jest jeszcze coś innego, a mianowicie pozostawienie po sobie czegoś dla innych pokoleń. Dlatego wszyscy wspólnie dbają o rozwój cywilizacyjny i wszyscy jako jedna cywilizacja chcą pozostawić coś dla potomnych. Co więcej bohater zwraca uwagę na postęp techniczny oraz bogactwo i różnorodność możliwości, jakie proponuje miasto Paryż. We fragmencie odnajdujemy także porównanie Paryża i Warszawy. Stolica Polski jest tu przedstawiona raczej w negatywnym świetle, mianowicie jako miejsce, pozbawione życia oraz takie, w którym nic się nie dzieje i nie rozwija się życie kulturalne. Niestety zawarte są także negatywne, jednak jest ich znacznie mniej. Podkreślony jest tu fakt, że to właśnie najsilniejsi i najzdolniejsi mają prawo do życia: ?Chorowity zginie tu przed upływem roku, nieudolny- w ciągu kilku lat, a zostają tylko najsilniejsi i najzdolniejsi?. Negatywnym aspektem jest także złudzenie wolnej woli człowieka.
Zupełnie inaczej zagadnienie to jest zaprezentowane przez J. Słowackiego w utworze pt.: ?Kordian?. Kordian romansował z Laurą, ta jednak raczej drwiła z niego, niż sympatyzowała. Nieudany związek był dla niego tragedią, dlatego postanowił popełnić samobójstwo. Z próby śmierci został jednak uratowany i gdy już ostatecznie doszedł do siebie postanowił rozpocząć nowe życie, miały być to zagraniczne podróże. Podczas nich obserwował cywilizacje Zachodu. Podczas pobytu w Londynie zaobserwował rodzącą się cywilizację pieniądza. Doszedł do wniosku, że jest ona oparta na zakłamaniu, oszczerstwach, próżności i pysze. Oprócz tego angielska demokracja była tylko pozorem. Jakiekolwiek wartości nie miały tu znaczenia, dlatego Londyn nie był miastem, z którego wyniósł dobre wspomnienia. Także podróży do Włoch nie wspominał najlepiej. Zapałał uczuciem do Wioletty, ale szybko doszedł do wniosku że taka miłość nie wniesie nic pozytywnego do życia. Nawet rozmowa z Papieżem okazała się klęską: utracił wiarę dzieciństwa. W mieście Dover doszedł do wniosku, że nie będzie artystą. Kordian szukał przemiany duchowej, podróżował w poszukiwaniu własnych wartości. Niestety nie osiągnął celów swojej podróży.
Bolesław Prus w ?Lalce? ukazuje pozytywy cywilizacji Zachodu, zaś Juliusz Słowacki opisuje ją zdecydowanie w sposób negatywny. Dla Wokulskiego Francja jest kolebką życia, postępu technicznego była czymś bardzo pozytywnym. Przeciwnie ukazany został Zachód przez Słowackiego, który krytykuje wszystko. Właściwe każda dziedzina życia według niego uległa spaczeniu.
Oczywiście przedstawienie Zachodu przez obu twórców, zależy od przynależności do epoki. Stąd też różne założenia ideowe. Na przykład we fragmencie ?Lalki? ukazany jest przede wszystkim organicyzm, mianowicie każdy obywatel jest potrzebny, aby państwo mogło dobrze funkcjonować (każda komórka jest potrzebna, aby cały organizm funkcjonował bez zarzutów). Dostrzec można także racjonalizm który jest niezmiernie ważny. Można doszukać się także darwinizmu, ponieważ wspomniana jest ewolucja na przełomie lat. Widać także utylitaryzm, mianowicie poprzez działanie dla swojego dobra, czyni się dobro dla ogółu, dla całego społeczeństwa. Owe dobro ma służyć na przełomie następnych lat. Zupełnie inne założenia dostrzegamy w ?Kordianie?, co wynika z faktu, że Słowacki był romantykiem. Typowe dla romantyzmu, a także dla tego utworu są: indywidualizm- Kordian sam chce naprawić świat; patriotyzm- na szczycie Mount Blanc Kordian odnajduje cel w służbie dla ojczyzny; idealizacja miłości- Kordian darzy zarówno Laurę, jak i Wiolettę ogromnym uczuciem, wręcz gloryfikuje obie kobiety; idealizacja natury- typowe jest to, że romantycy się do niej uciekają; potępienie despotyzmu- Kordian także jest przeciwny temu ustrojowi.
Juliusz Słowacki- autor ?Kordiana? oraz Bolesław Prus autor ?Lalki? w swoich utworach ukazują podejście do cywilizacji zachodnich. Jednak w ich podejściu do tej tematyki można dostrzec bardzo istotne różnice, które wynikają z faktu, iż twórcy ci żyli w innych epokach. Juliusz Słowacki był romantykiem, natomiast Bolesław Prus pozytywistą. W ich utworach dostrzec można założenia epok, w których oboje żyli. Niektóre z nich są sobie przeciwstawne: w ?Kordianie? indywidualizm, a w ukazanym fragmencie ?Lalki? organicyzm; w ?Kordianie? idealizacja miłości i natury, natomiast w ?Lalce? racjonalizm. Moim zdaniem zdecydowanie lepszy obraz prezentowany jest przez B. Prusa, jest to obraz optymistyczny i zachęcający do budowania podobnej Polski- kraju, który będzie się nieustannie rozwijał, a nie gonił tylko inne kraje.