ad. 1) Kozacy wywodził się z różnych narodowości i stanów społecznych. Pierwszą warowną siedzibę kozacką na jednej z nieprowskich tzw. Sicrz wysp założył magnat Dymitr Wiśniowiecki. Takie były poczatki Kozaczyzny. Na tereny te ściągali ludzie uciekający przed prawem , poszukiwacze przygód i łupów , a także wyzyskiwani chłopi pańszczyźniani. Trudni do okiełznania, niepokorni Kozacy byli niebezpieczni dla kresowych magnatów . W XVIIw zaczęli coraz bardziej identyfikować się z Rusinami. W wiekszości Kozacy byli prawosławni i źle nastawieni do katolików i do Unitów. Koronni magnaci dążyli do podpożądkowania sobie Kozaków. Argumenty te trafiały do sejmu i kolejnych królów, którzy korzystali chętnie z tzw. usług rejestrowych Kozaków w czasie wojen. Podczas pokoju rejestr radykalnie zmniejszano , co było przyczyną wielu powstań kozackich , które zaczęły wybuchać pod koniec XVI w. Kozacka samowola była przyczyną wielu kłopotów Rzeczpospolitej. AD 2)I Sytuacja na Ukrainie w przededniu powstania – trwa konflikt pomiędzy polskimi i spolonizowanymi właścicielami ziemskimi a ukraińskim chłopstwem; – prawosławie jest traktowane jako religia gorsza wobec katolicyzmu; – magnateria kresowa dąży do narzucenia poddaństwa Kozakom; – do rejestru zostaje wpisanych tylko 6 tys. Kozaków (na ogólną liczbę ok. 40 tys.); – polska szlachta lekceważy siłę militarną Kozaków (po kilku krwawo stłumionych powstaniach kozackich). II Powstanie Chmielnickiego – wybucha w styczniu 1648 r.; – Kozacy sprzymierzeni z Tatarami pokonują wojska polskie nad Żółtymi Wodami, pod Korsuniem i Piławcami (1648 r.); – Władysław IV umiera, królem wybrany zostaje Jan Kazimierz; – Kozacy bezowocnie oblegają polski obóz w Zbarażu (broniony przez Jeremiego Wiśniowieckiego); – ugoda zborowska (1649 r.): • znacząco zwiększona zostaje liczba Kozaków rejestrowych (do 40 tys.); • Chmielnicki zostaje uznany hetmanem kozackim. III Od Beresteczka do Perejasławia – działania wojenne zostają wznowione, w trzydniowej bitwie pod Beresteczkiem Kozacy ponoszą klęskę – 1651 r.; – wojska Rzeczpospolitej ponoszą klęskę pod Batohem – 1652 r.; – Kozacy i Rosja zawierają ugodę w Perejasławiu w 1654 r. – następuje podporządkowanie Ukrainy i Kozaków państwu rosyjskiemu (ugoda doprowadza do wojny polsko – rosyjskiej). IV Rozejm w Andruszowie – wojna polsko-rosyjska po ugodzie w Perejasławiu ulega przerwaniu na czas najazdu szwedzkiego; – w 1667 r. zostaje zawarty rozejm w Andruszowie i następuje podział Ukrainy wzdłuż Dniepru. AD.3)Skutki powstania Chmielnickiego: ~ zmniejszenie i zubożenie ludności ukraińskiej ~ podzielenie Ukrainy między Polske a Rosje ~ wzrost znaczenia Rosji i Turcji ~ osłabienie Polski ~ utrata ziem wschodnich Powodzenia :)
