Jak doszło do podziału Rusi na dwa ośrodki państwowe rywalizujące ze sobą o zjednoczenie

Zasad podziału państwa i dziedziczenia władzy przewidzianych przez Krzywoustego nie respektowali jego synowie, którzy wygnali pierwszego seniora Władysława II. Wkrótce podobny los spotkał Mieszka III Starego, zmierzającego do wzmocnienia władzy centralnej. W r. 1177 możni, łamiąc zasadę senioratu, powierzyli tron krakowski Kazimierzowi Sprawiedliwemu, i w zamian za przywileje w r. 1180 zgodzili się na dziedziczenie tronu krakowskiego przez synów księcia. Decentralizacja władzy i walki pomiędzy książętami dzielnicowymi naraziły Polskę na straty terytorialne. Na zachodzie Marchia Brandenburska przejęła ziemię lubuską oraz tereny nad Notecią i dolną Wartą tworząc tam tzw. Nową Marchię. Na północy Zakon krzyżacki, zawładnął ziemią chełmińską, dobrzyńską i gniewską, a do r. 1283 opanował tereny Prusów leżące pomiędzy dolną Wisłą a Niemnem. W r. 1308 zajął Pomorze Gdańskie. Południe kraju dotykały najazdy tatarskie; pierwszy w r. 1241 zakończył się klęską rycerstwa polskiego w bitwie pod Legnicą; kolejne rabunkowe wyprawy miały miejsce w r. 1259 i 1287. Próby zjednoczenia państwa podejmowali już w początkach XIII wieku Piastowie śląscy - Henryk Brodaty i Henryk Pobożny, władający Śląskiem, ziemią krakowską, częścią Wielkopolski i ziemią lubuską, a następnie wnuk tegoż ostatniego - Henryk Probus. W II połowie XIII w. najwięcej szans na dokonanie dzieła zjednoczenia miał książę wielkopolski - Przemysł, który w r. 1294, na mocy wcześniejszego porozumienia z księciem pomorskim Mszczujem II, przejął Pomorze Gdańskie, i 26 czerwca 1295 został ukoronowany przez arcybiskupa Jakuba Świnkę. Po tragicznej śmierci Przemysła, możni krakowscy (r. 1300) ofiarowali tron polski królowi czeskiemu - Wacławowi II. Pomimo niechęci jaką Polacy odczuwali do Przemyślidów, pod rządami Wacława zostały zjednoczone ziemie polskie (Małopolska, Wielkopolska, ziemia sieradzka, Kujawy brzeskie oraz Pomorze Gdańskie), wprowadzono jednolitą administrację z obdarzonymi silną władzą wykonawczą urzędnikami królewskimi - starostami, co przyczyniło się do ukrócenia anarchii feudalnej. W roku 1305 zmarł Wacław, a kiedy rok później zamordowany został jego syn i następca Wacław III, wówczas po spadek po nich sięgnął książę brzesko - kujawski - Władysław Łokietek. Dzięki pomocy swojego zięcia - Karola Roberta - króla węgierskiego zdobył ziemię sandomierską, Małopolskę i Pomorze Gdańskie, lecz te ostatnie wkrótce (r. 1308) zagarnęli krzyżacy. W r. 1312 Łokietek złamał bunt biskupa Jana Muskaty i mieszczan krakowskich sprzyjających Niemcom, w r. 1314 przyłączył Wielkopolskę. Łokietkowi nie udało się opanować Śląska, którego książęta złożyli hołd lenny królowi czeskiemu. Nie powiodła się też próba odzyskania Pomorza Gdańskiego na drodze dyplomatycznej, gdyż krzyżacy nie uznali wyroku sądu papieskiego w Inowrocławiu, nakazującego zwrot ziem i odszkodowanie w wysokości 30 tysięcy grzywien. Rozstrzygnięcia nie przyniosły też działania zbrojne, pomimo zwycięstwa polskiego pod Płowcami (r. 1331), Krzyżacy zajęli Kujawy i ziemię dobrzyńską, a do koalicji antypolskiej przystąpił Jan Luksemburski, roszczący, prawem spadku po Przemyślidach pretensje do korony polskiej. Następca Łokietka - Kazimierz Wielki najpierw uregulował sprawę roszeń czeskich, płacąc Luksemburgom 20 tysięcy kóp groszy praskich za rezygnację z korony polskiej. W r. 1339 wytoczył Krzyżakom proces w Warszawie, żądając zwrotu Pomorza, ziemi chełmińskiej, michałowskiej, dobrzyńskiej i Kujaw, ale w obronie Zakonu stanął papież. Dopiero r. 1343 w Kaliszu, w wyniku bezpośrednich rokowań udało się Kazimierzowi odzyskać Kujawy i ziemię dobrzyńską, zaś krzyżacy zatrzymali Pomorze, jako tzw. jałmużnę królewską. Wojna z Czechami w latach 1345-348 nie przyniosła odzyskania Śląska. Straty na zachodzie i północy (z wyjątkiem odzyskania Wschowy, Santoka i Drezdenka) zrekompensowało opanowanie Rusi Halickiej i przejęcie w lenno Mazowsza. W dobie panowania Kazimierz 2,5 razy (w porównaniu z r.1333) powiększył się obszar państwa; kraj zamieszkiwało 1,3 miliona ludzi, założono 500 nowych wsi i 60 miast na prawie niemieckim, zbudowano i unowocześniono 53 zamki obronne, 27 miast otoczono murami, zmodernizowano zarządzanie kopalniami ołowiu, srebra i żup solnych, skodyfikowano prawo w statuty: wiślicki i piotrkowski; w r. 1364 założono Akademię Krakowską z wydziałem prawa cywilnego, karnego, medycyny i nauk wyzwolonych. W Polsce w okresie rządów ostatnich Piastów rozpoczął się proces tworzenia monarchii stanowej, w której szlachta, duchowieństwo, mieszczanie i chłopi posiadali odmienne prawa i obowiązki względem państwa. Różnili się stanem majątkowym i kulturą. Kazimierz nie doczekawszy się męskiego potomka przekazał władzę swojemu siostrzeńcowi - królowi węgierskiemu Ludwikowi Andegaweńskiemu. Ludwik utracił Santok, zrzekł się praw do Śląska, Litwa zajęła Włodzimierz, zaś wspólnie opanowana Ruś została włączona do Węgier. Król dbał jednak o rozwój handlu, otwierając dla kupców polskich rynki węgierskie. Chcąc zapewnić córkom tron w Polsce, obniżył podatek poradlny z 12 do 2 groszy z łana chłopskiego, zobowiązał się wynagradzać szlachtę za wyprawy wojenne poza terenem kraju, zwolnił ją także z obowiązku budowy grodów obronnych (przywilej koszycki, r. 1374). W zamian za to (r.1386) szlachta przyjęła na tron polski jego córkę Jadwigę. nie wiem czy to, to.. ale załóżmy ;).