Oddychanie i odżywianie człowieka

Heterotrofy – organizmy cudzożywne saprobionty – org żywiące się martwą materią, saprofity – rozdrabniają i przetwarzają materie (grzyby, bakterie) saprofagi – żywią się szczątkami (glebożercy, mułożercy, koprofagi) holozoiki – pokarm to rośliny lub zwierzęta całe lub cząsteczki sterofagi – wąsko wyspecjalizowane pokarmowo (koala) euryfagi – pobierają różnorodny pokarm (świnia, człowiek) mikrofagi – drobne cząst nie wybierają makrofagi – duże części i wybierają
Trawienie – enzymatyczny rozkład wielocząsteczkowych substancji na drobnocząsteczkowe rozpuszczalne w H2O i wchłaniane przez płyny komórkowe Trawienie mechaniczne – fizyczna obróbka pokarmu, rozdrabnianie Trawienie chemiczne– enzymatyczna hydroliza
UKŁ. POKARMOWY: Jama ustna (ślinianki) Zmiękczanie, zwilżanie, rozdrabnianie przez zęby pokarmu, powlekanie go śluzem, wstępne trawienie. Amylozy ślinowe, PH 7. Przełyk Pokarm przesuwany dzięki ruchom perystatycznym dalej. Żołądek (kwas solny, śluz)rozkład białka i innych substancji odżywczych. Ruch perystatyczne mieszają pokarm, trawienie. 2PH Trzustka i dwunastnica Ruchy robaczkowe mieszają masy pokarmowe z sokiem jelitowym i żółcią. Emulgowanie tłuszczy (lipazy, amylazy, protazy) Jelito cienkie wydzielanie soku jelitowego. Rozkład substancji pokarmowych peptydów, wchłanianie monomerów, tworzenie mleczka pokarmowego (hydrolazy, disacharazy) zasadowe. Jelito grube wchłanianie jonów, witamin, aminokwasów. Tworzenie masy kałowej. Odbytnica – wydalanie.
Wątroba – ogrzewa organizm, jest najcieplejsza, produkuje żółć, filtruje krew, utlenia kwasy tłuszczowe, buduje białka osocza krwi, magazynuje wit A, D, B12, wytwarza heparynę – krew nie krzepnie
UKŁ. ODDECHOWY: Jama nosowa – powietrze dostaje się przez nos, jest ono oczyszczane, ogrzewane i nawilżane Gardło – krzyżują się tu drogi ukł pokarmowego i oddechowego krtań – są tam fałdy głosowe (struny) najwyżej – we włośni Siła głosu zależy od tępa powierza, a wysokość od napięcia strun. W krtani jest nagłośnia (chrząstka nagłośniowa) – nie pozwala przedostać się pokarmowi do krtani. Tchawica – rura 12 cm, zbudowana ze sprężystych chrząstek o podkowistym kształcie. Wnętrz jest nawilżone wydzieliną gruczołów (oczyszczanie i ogrzewanie powietrza) 2*oskrzela – tchawica rozgałęzia się pod kątem 90o na dwa oskrzela, budowa tak jak tchawica. 2 płuca – lewe 2 płaty, prawe 3. Oskrzela  oskrzeliki na końcu są pęcherzyki płucne, tworzą grana.
Oddychanie – wewnątrzkomórkowy kataboliczny proces polegający na rozkładzie zw. Złożonych, głównie glukozy na substancje proste (CO2 i H2O) w celu uwolnienia energii i zmagazynowaniu jej w ATP

oddychanie beztlenowe – fermentacja zachodzi u organizmów, które mają mały dostęp do tlenu lub nie mają go wogule (bakterie) oddychanie tlenowe – przy udziale tlenu., zachodzi w każdej żywej komórce w mitochondriach w mezosomach.
Wspólną cechą obu typów oddychania jest utlenianie substancji org. Organizmy beztlenowe utleniają zw org nez O2, ale do produktów nie w pełni utlenionych tylko do zw utlenionych częściowo do kwasów i alkoholi
ODDYCH. TLEN Glikoliza- zachodzi w cytoplazmie, etap wspólny dla oddych tlen i beztlen, nie wymaga O2. Składa się z ciągu reakcji polegających na rozszczepieniu 6 węglowej cz. Glukozy na dwie cz kw pirogronowego (3 C) Procesom tym towarzyszy wytwarzanie niewielkiej iliści energii zmagazynowanej w 2 cz. ATP. W procesie fosforylacji substratowej kw pirogronowy w oddych tlen przenika do mitochondriów gdzie ulega dekarboksylacji (odłączeniu CO2) tworzy się zw. Dwuwęglowy zwany czynnym octanem. Cykl Krebsa – zachodzi w matrix mitochondrium i zwany jest cyklem kw cytrynowego bo rozpoczyna i kończy ten cykl kw cytrynowy. Polega na całkowitym utlenieniu czynnego octanu w szeregu przemian (reakcji enzymatycznych) od kw cytrynowego do kw szczawio – octowego. W przebiegu tych reakcji odłączane są cząst CO2 w procesie dekarboksylacji oraz atomy H w procesie dehydrogenacji, które to atomy H+ łączą się z NAD lub FAD. W czasie jednego obrotu cyklu kw cytrynowego uwalniane są 2 cz CO2 i 8 cz H+ (8 protonów i 8 elekt) Po dwóch obrotach cz glukozy traci wszystkie atomy H, zostaje całkowicie utlen. Z dwóch okrążeń cyklu Krebsta powstają 2 cz ATP w procesie fosforylacji substratowej. Łańcuch oddechowy przebiega na wewnętrznej błonie mitochondrialnej (grzebieniu mitoch) Polega na przenoszenia atomów H i elektronów na O2 z wytworzeniem H2O. Proces ten przebiega stopniowo z udziałem wielu przenośników: NAD, FAD cytochromy, oksydaza cytochromowa W wyniku przenoszenia H+ i elekt uwalniana jest energia w dużych ilościach, która magazynuje się w ATP. Oddych tlen zachodzi z 40% wydajnością
ODDYCH BEZTLEN – enzymatyczny beztlenowy rozkład węglowodanów w zależności od końcowego produktu wyróżniamy kilka kilka rodzajów fermentacji: mlekowa, alkoholowa. Zdolność tą mają pasożyty wewnętrzne Fermentacja mlekowa: kom bakterii mlekowych, kom mięśni powstaje mleczan, odprowadzany z krwią do wątroby, w niej zamieniany na glukozę i z krwią transportowany do mięśni gdzie się odkłąda jako glikogen. Fermentacja alkoholowa: kom drożdży, w nasionach okrytych grubą skórą, mięsistych owocach.