Upadek Rzeczypospolitej w XVIII wieku.
Co doprowadziło do upadku Rzeczypospolitej?
W XVIII wieku naszej ery miał miejsce poważny upadek Rzeczypospolitej. Co jednak było jego przyczyną? Czy możemy obwiniać słabość wewnętrzną państwa czy raczej potęgę wrogów?
Od wielu lat uczeni zadają sobie to pytanie, dzieląc się przy tym na dwie szkoły, z których każda z nich opowiada się po jednej ze stron. Niewątpliwa jest sprawa, że obydwa fakty przyczyniły się do tej sytuacji, jednak który z nich przeważył? Nie możemy jednak zaprzeczyć temu, iż przyczyny upadku Rzeczypospolitej Polski sięgają już ponad sto lat wstecz licząc od rozbioru państwa, toteż możemy uznać go za chwilową słabość, którą wykorzystały państwa zaborcze. Do rozbioru Polski doprowadziły błędy zarówno społeczne, polityczne, jak i gospodarcze. Przykładem mogą być pierwsze ?usterki? w działalności państwa ? mam tu na myśli okres oligarchii magnackiej, następującej po XVII-wiecznych wojnach. Bowiem właśnie wtedy na pierwszy plan wysunęła się magnateria, która zaczęła manipulować sprawami państwa, a nawet doprowadziła do wewnętrznego rozgraniczenia na tzw. latyfundia. Dawało to podstawy do porzucenia spraw kraju, by zająć się tylko własnymi. Szlachta, która była główną siłą, poprzez wojny zaczęła tracić swój majątek i była utrzymywana przez magnatów ? za co miała znów głosować na ich korzyść. Przełomowy moment nastąpił w 1652 roku, kiedy to poseł Władysław Siciński z Upity pierwszy raz przerwał obrady sejmu głośnym ?liberum veto?, które wywołało reakcję łańcuchową. Na dodatek w Polsce od 1573 roku panowała wolna elekcja, co pozwalało innym władcom wpływać na los państwa. W ten sposób na tron Polski wkroczyła dynastia Sasów. Owy błąd polityczny, poprzez wiele przyczyn gospodarczych prowadził powoli do upadku Rzeczypospolitej. Po śmierci Augusta III Sasy na tron wkroczył Stanisław August Poniatowski, który to starał się ratować państwo poprzez liczne reformy. Możemy wymienić na przykład powstanie Komisji Edukacji Narodowej, wprowadzenie szkolnictwa państwowego, czy duży wkład w kulturę poprzez ustanowienie obiadów czwartkowych. Jednak poprzez sytuację z religią panującą w państwie i sprzeciw wobec takiemu systemowi, caryca Katarzyna II zawiązała trzy konfederacje: katolicką w Radomiu, protestancką w Toruniu, oraz dyzuicką w Sucku, przez co, na przykład, wprowadzono do Polski wojska Augusta II Mocnego.
Wśród przyczyn upadku Rzeczypospolitej trzeba też wziąć pod uwagę zaistniałą sytuację między Stanisławem Augustem Poniatowskim, a carycą Katarzyną II. Nie można tej znajomości nazwać związkiem, a jedynie uczuciem nieodwzajemnionym przez drugą stronę, którą była władczyni Rosji. Taka sytuacja nie byłaby problemowa, gdyby obojętność wobec uczucia miała miejsce u drugiej osoby. Jednak w tym przypadku, Poniatowski był ?wodzony za nos? i wykorzystywany przez kobietę, która nie czuła do niego żadnych uczuć.
Nie możemy jednak powiedzieć, że Stanisław August Poniatowski nie widział tego, co dzieje się z jego krajem. Próbowano przecież ratować Polskę ? przykładem tego może być powołanie w 1773 Rady Nieustającej. Jednak już w 1787 roku, na zjeździe w Kaniowie, na którym Polacy proponowali zawarcie przymierza polsko-rosyjskiego przeciw Turcji, stronnictwo antykrólewskie chciało wykorzystać ów sojusz właśnie przeciw królowi i przeciw Radzie Nieustającej ? toczyły się więc rozgrywki wewnętrzne. Dopiero w 1791 r. doszło do porozumienia stronnictwa patriotycznego z królewskim. Fakt ten zaowocował powstaniem Konstytucji 3 Maja, która to była wielkim osiągnięciem dla Polski. Niestety, nastąpiło to za późno, bowiem państwa ościenne zadecydowały już o drugim rozbiorze.
Widzimy więc, że przyczyny upadku naszego państwa tkwią daleko, daleko przez rozbiorami . U podstaw legł upadek moralności społeczeństwa, na gruncie którego zrodził się kryzys demokracji szlacheckiej i niszczące rządy oligarchii magnackiej, co znowu poparte kryzysem gospodarczym doprowadziło do ruiny. Samowolnie staliśmy się łatwym przeciwnikiem dla państw ościennych, a na nasze nieszczęście był to państwa za silne. Sama więc opowiadam się za ?teorią krakowską?, która twierdzi, że główną przyczyną upadku była słabość państwa ? bowiem sąsiedzi tylko pomogli nam się osunąć w dół.