Rzeczypospolita jako mozaika narodowości i wyznań była świetnym gruntem pod rozwój. Religie reformantorskie były religiami tanimi i mało kosztownymi dlatego znalazły wielu gorliwych wyznawców wśród szlachty. Reformacja nigdy nie dotknęła chłopstwa, poza niewielkim obszarem na zachodzie ówczesnego państwa. Kalwinizm jak i luteranizm znalazł protektorów, wśród możnych ówczesnego świata. Pomimo szalejącej reformacji Kościół katolicki nigdy nie był zagrożony. Władcy Polski zwlekali z wprowadzeniem ustaw przeciwko reformatorom i wyznawcom tych nowych religii.Polskę na ten czas cechuję tolerancja i miano ,,kraju bez stosów'.Pojedyncze przypadki linczu kalwinów i luteranów był intrygowane przez potężne osoby duchowne lub świeckie. Stosy płonęły tylko pod wyrażnym naciskiem papieża i Rzymu. Najpotężniejszą broniom przeciwko reformacji którą wystawił kościół jest Stowarzyszenie Jezusowe-Zakon Jezuitów.Otwierając szkoły przyjmowali do nich także dzieci innych wyznań katolickich. W ten sposób udawało im się przekonać najmłodszych na powrót do Kościoła Katolickiego.Pomimo to jezuici zawsze byli blisko monarchów z czasem uzyskali spore wpływy na wydawane reformy. Monopol w szkolnictwie pomógł jezuitom przejąć inicjatywe i ograniczyć wpływy kalwinów czy luteranów na edukacje. Owe reformy ograniczały wrogów kościoła,ale sposobu ich przestrzegania nie można nazwać rygorystycznym, ani porównać do prawa we Francji czy Hiszpanii.
