Architektura klasycystyczna w Warszawie.
1. Pałac Myślewicki
Pałac Myślewicki – pałac w warszawskich Łazienkach. Powstał dzięki Augustowi Poniatowskiemu w latach 1775-1779, wg projektu Dominika Merliniego w stylu wczesnoklasycystycznym.
Korpus główny o trzech kondygnacjach posiada biegnącą przez całą jego wysokość pośrodku niszę wejściową oraz ujęty jest w ćwierć koliste skrzydła. Fasadę zdobi ogromna muszla z rzeźbami Jakuba Monakijskiego przedstawiająca Zefira i Florę. Łagodne wygięcia dachów nawiązują do popularnych podówczas wzorów chińskich. Początkowo zamieszkiwali go dworzanie królewscy, później przejął go ks. Józef Poniatowski. W kartuszu nad wejściem znajdują się jego inicjały.
Przetrwał II wojnę. Jego nazwa pochodzi od wsi Myślewice.
15 września 1958 roku odbyła się tu pierwsza rozmowa ambasadorów Chińskiej Republiki Ludowej i USA będąca pierwszą próbą nawiązania kontaktów między tymi dwoma krajami.
2. Królikarnia
Królikarnia – klasycystyczny pałac w Warszawie, wzniesiony w latach 1782-1786, położony przy ul. Puławskiej 113a na Mokotowie u szczytu skarpy wiślanej. Jego nazwa pochodzi z czasów saskich, kiedy to znajdował się tu zwierzyniec, w którym polowano na króliki.
Został zaprojektowany przez architekta Dominika Merliniego, który wzorował się na słynnej renesansowej rezydencji Villa Rotonda koło Vicenzy, autorstwa Andrei Palladio. W 1794 r., podczas insurekcji kościuszkowskiej rezydował w nim Tadeusz Kościuszko. Z rąk pierwotnego właściciela – szambelana królewskiego Karola de Thomatis, pałac przeszedł w 1816 r. w ręce Radziwiłłów, a w 1849 r. zakupiła go rodzina Pusłowskich. W 1879 r. częściowo naruszony w wyniku pożaru. Jego rekonstrukcję wykonał Józef Huss. Zniszczony całkowicie w czasie II wojny światowej, został odbudowany w 1964 r.
Obecnie w pałacyku mieści się Muzeum Xawerego Dunikowskiego, otwarte 26 stycznia 1965 roku, i odbywają się w nim liczne wystawy. Wokół pałacu rozciąga się park o tej samej nazwie.
3. Pałac na Wodzie
Pałac na Wyspie (Pałac na Wodzie, Pałac Łazienkowski) – główny kompleks architektoniczny w Parku Łazienkowskim. Zbudowany wg projektu Dominika Merliniego i Jana Chrystiana Kamsetzera. Styl klasycystyczny, budowa rozpoczęła się po 1683 i trwała do 1689.
Został rozbudowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1772–1793 na bazie tzw. Łazienki Lubomirskiego, zaprojektowanej i zbudowanej w latach 1680–1690 przez Tylmana van Gameren dla marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Nowo powstały pałac był od 1775 letnią rezydencją króla. Tu w lecie odbywały się organizowane przez władcę obiady czwartkowe. W latach 1788–1793 pałac rozbudowano w stylu klasycystycznym wg projektu Dominika Merliniego. Autorami dekoracji malarskiej i rzeźbiarskiej byli m.in. Marcello Bacciarelli i Jan Bogumił Plersch. Leży na sztucznej wyspie, wokół której rozciąga się jeziorko. Jest połączony z lądem dwoma mostami zwieńczonymi klasycystycznymi kolumnami. Przy jeziorze znajduje się również Teatr na Wyspie, a przed budową pałacu (w roku 1767) utworzono ogród francuski.
Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego był własnością kolejno ks. Józefa Poniatowskiego i księżnej Marii Poniatowskiej. Od 1817 był rezydencją cesarską. W 20-leciu międzywojennym był, wraz z parkiem, własnością Państwowych Zbiorów Sztuki. Jesienią 1944 roku sprzęty znajdujące się w pałacu zostały wywiezione przez stacjonujących w nim hitlerowców do III Rzeszy, a sam pałac spalono. Odbudowę pałacu, pod kierownictwem architekta Jana Dąbrowskiego rozpoczęto w roku 1945 a zakończono w 1960. Bogate wnętrze zostało zrekonstruowane po zniszczeniach wojennych. Pałac został włączony w charakterze oddziału do Muzeum Narodowego, a od roku 1995 jest samodzielną instytucją.
4. Belweder w Warszawie
Belweder w Warszawie – klasycystyczny pałac w Warszawie w Parku Łazienkowskim przy ul. Belwederskiej 54-56. Dawna siedziba Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Został przebudowany przez Jakuba Kubickiego w latach 1818-1822 na miejscu XVII-wiecznej willi Krzysztofa Zygmunta Paca. Odgrywał ważną rolę podczas nocy listopadowej. Podczas szturmu na Belweder nie udało się ująć wielkiego księcia Konstantego, który uciekł z Warszawy. W czasie I wojny światowej mieszkał w nim generał-gubernator warszawski Hans Hartwig von Beseler.
9 listopada 1918 pałac został przejęty przez patrol żandarmerii pod dowództwem chor. Teofila Neya.
Pałac był siedzibą Naczelnika Państwa i Prezydenta II Rzeczypospolitej do 1926, ministra spraw wojskowych Józefa Piłsudskiego 1926-1935, niemieckiego gubernatora Warszawy Ludwiga Fischera w latach 1939-1945, przywódcy PRL Bolesława Bieruta od 1945 i siedzibą prezydencką na początku III Rzeczypospolitej (do 1994).
Obecnie Belweder pozostaje własnością Kancelarii Prezydenta RP i jest używany do celów reprezentacyjnych. Ze względu na konotacje historyczne szczególnie chętnie wykorzystywany jest podczas uroczystości o charakterze wojskowym, np. podczas wręczania nominacji generalskich oraz spotkań dyplomatycznych prezydenta bądź premiera z innymi zagranicznymi przywódcami.
5. Kościół Świętej Trójcy w Warszawie
Kościół Św. Trójcy w Warszawie – główny kościół Ewangelicko-Augsburskiej Parafii św. Trójcy w Warszawie.
Budynek kościoła (pl. Małachowskiego 1) mierzy 58 m, a średnica rotundy wynosi 33,4 m.
15 stycznia 1777 ewangelicy otrzymali przywilej królewski zezwalający na budowę kościoła. Król Stanisław August Poniatowski osobiście dokonał wyboru projektu autorstwa Szymona Zuga. Inspiracją dla architekta był rzymski Panteon oraz drezdeński kościół Najświętszej Marii Panny. Budowę kościoła rozpoczęto 24 kwietnia 1777. 30 grudnia 1781 nastąpiło uroczyste otwarcie i poświęcenie Kościoła Ewagelicko-Augsburskiego Św. Trójcy w Warszawie.
Na początku II wojny światowej, 16 września 1939, kościół stanął w płomieniach. Po zakończeniu wojny, w 1945 powracający ewangelicy przystąpili do odbudowywania swojej świątyni. Plany odbudowy sporządzone przez architekta Teodora Burszego zostały zatwierdzone przez Biuro Odbudowy Stolicy.
Rekonstrukcja odbywała się w latach 1949–1957. Kościół został wpisany do rejestru zabytków w 1965. 18 listopada 1956 odbyło się pierwsze nabożeństwo.
W 1991 podczas IV pielgrzymki do ojczyzny, kościół odwiedził papież Jan Paweł II, a 25 maja 2006 przybył do niego Benedykt XVI w ramach spotkania ekumenicznego podczas I pielgrzymki do Polski.
6. Zespół pałaców na Natolinie
Zespół pałacowo-parkowy na Natolinie (Park Natoliński) - historia zespołu pałacowo-parkowego w Natolinie zaczyna się za panowania Jana III Sobieskiego. Wtedy król kupił wieś Milanowo, w której skład wchodził również las, na terenie dzisiejszego Natolina. W Milanowie zbudował Pałac w Wilanowie, a na Natolinie stworzył Bażantarnię i zwierzyniec, w którym polował. Chociaż nie postawił żadnego pawilonu ani pałacyku, od tego okresu datuje się historię Natolina.
Pałac Potockich na Natolinie - pałac został wybudowany na zlecenie Augusta Czartoryskiego według projektu Szymona Bogumiła Zuga w latach 1780-1782 w stylu klasycystycznym. W 1782 pałac odziedziczyła Elżbieta Lubomirska. W 1799 stał się własnością córki Lubomirskiej – Aleksandry i jej męża Stanisława Kostki Potockiego. W 1805 należał do ich syna Aleksandra i jego żony Anny Tyszkiewicz.
7. Pałac Branickich w Warszawie na Skarpie
Biały Pałacyk na Frascati (Pałacyk Branickich-Lubomirskich) mieści się w Warszawie przy al. Na Skarpie 20/26
Pod koniec XVIII wieku w miejscu tym znajdował się założony przez księcia "byłego podkomorzego" (jak kazał się nazywać) Kazimierza Poniatowskiego ogród zwany "Na Górze", zaprojektowany przez Szymona Bogumiła Zuga. W 1779 roku według jego projektu wybudowano tu letni pałacyk. Na początku XIX wieku posiadłość stała się własnością francuskiego restauratora Szymona Chovota. Przekształcił ogrody w park zwany "Frascati" i rozbudował Biały Pałacyk na lokale restauracji. W latach późniejszych tereny przejął Nikołaj Nowosilcow, a po nim gen. Józef Rautenstrauch. Następnie, na początku II połowy XIX wieku, ogrody zakupiła hrabina Róża z Potockich Branicka (1780 - 1862). Jej wnuk Władysław Branicki wzniósł nieopodal starego Białego Pałacyku tzw. Czerwony Pałac, (także: Czerwony Dom, w stylu renesansu holenderskiego, z fasadą z klinkieru, stąd nazwa), rezydencję Branickich, którą projektował Leandro Marconi. Obok, wykorzystując mury dawnego pałacyku, wzniesiono nowy Biały Pałacyk w stylu klasycystycznym z oranżerią. Nie wiadomo, kto projektował nowy Biały Pałacyk.
8. Kościół Świętego Aleksandra
Kościół św. Aleksandra znajduje się w Warszawie, na placu Trzech Krzyży w dzielnicy Śródmieście (ul. Książęca 21 ).
Kościół został zbudowany w latach 1818-1826 w stylu klasycystycznym według projektu Chrystiana Piotra Aignera na cześć cara Aleksandra I. Car przyjechał do Warszawy po raz pierwszy 12 listopada 1815. Miasto chciało powitać go tymczasową bramą triumfalną postawioną na placu pod trzema krzyżami a potem na jej miejscu zbudować pomnik. Jednak car w liście skierowanym do prezesa senatu nakazał zebrane na ten cel fundusze przeznaczyć na budowę kościoła. Kamień węgielny pod budowę został położony 15 czerwca 1818. W zastępstwie chorego namiestnika Królestwa Polskiego gen. Zajączka wmurował kamień minister przychodu i skarbu Węgliński. . Budowa trwała osiem lat i 18 czerwca 1826 świątynię poświęcił arcybiskup warszawski, prymas Wojciech Skarszewski. Tutejsza parafia była piątą w Warszawie a pierwszym proboszczem został ksiądz Jakub Falkowski
9. Pałac Namiestnikowski
Pałac Prezydencki w Warszawie (również Koniecpolskich, Radziwiłłów, Lubomirskich, Namiestnikowski), pałac w Warszawie, w Śródmieściu, przy Krakowskim Przedmieściu, od 1993 rezydencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Pałac Prezydencki jest najokazalszym gmachem przy Krakowskim Przedmieściu i jednocześnie największym z warszawskich pałaców. Pierwotnie wyglądał inaczej, swój zaś obecny wygląd i tradycyjną nazwę (Pałac Namiestnikowski) zyskał w XIX wieku podczas gruntownej przebudowy dokonanej przez Chrystiana Piotra Aignera. Specyfiką tego gmachu jest fakt, że rzadko posiadał głównych mieszkańców, a głównie spełniał szereg funkcji publicznych. Obecnie, od końca XX wieku jest siedzibą kolejnych prezydentów Polski. Pierwotnie był to barokowy pałac w stylu rezydencji genueńskich, z pierwszym w Warszawie ogrodem typu włoskiego, schodzącym aż do rzeki Wisły (biegnącej w tamtych czasach u podnóża skarpy), przy którym znajdowała się przystań dla statków. Projektantem pałacu był Constantino Tencalla – ówczesny nadworny architekt króla Władysława IV, autor m.in. kolumny Zygmunta. Budowę rozpoczął w 1643 hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski, z przeznaczeniem na swoją warszawską rezydencję. Zmarł jednak w 1646, a prace dokończył jego syn, Aleksander.
10. Teatr Wielki w Warszawie
Teatr Wielki — Opera Narodowa w Warszawie – budynek zlokalizowany przy placu Teatralnym w Warszawie przy ulicy Senatorska 21/25, będący siedzibą Opery Narodowej im. Stanisława Moniuszki. W Salach Redutowych mieści się Muzeum Teatralne oraz dwie spośród trzech scen Teatru Narodowego.
W miejscu, gdzie dziś stoi Teatr Wielki kiedyś stał kompleks handlowo-usługowy i hotel dla kupców – Marywil . W latach 30. XIX wieku Marywil został zburzony i na jego miejscu został wybudowany teatr w latach 1825–1833 wg projektu Antonia Corazziego. Pierwsze przedstawienie w nowo otwartym teatrze odbyło się 24 lutego 1833 r., a był nim "Cyrulik sewilski" Gioacchina Rossiniego. W okresie II wojny światowej budynek został zburzony i wypalony przez Niemców.
Po II wojnie światowej Teatr został odbudowany i znacznie powiększony (projekt Bohdana Pniewskiego pod kierunkiem Arnolda Szyfmana) przy udziale środków pieniężnych Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy w roku 1965. W ten sposób powstał rozbudowany i najlepiej zaopatrzony technicznie – jak na tamte czasy – teatr operowy na świecie.
19 listopada 1965 roku uroczyście otwarto odbudowany gmach Teatru Wielkiego.
11. Pałac Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu w Warszawie
Warszawski Pałac Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu w Warszawie znajduje się przy placu Bankowym 3/5.
Pałac został zbudowany w 1825 w stylu klasycystycznym dla Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu Królestwa Polskiego wg planu włoskiego architekta Antoniego Corazzi . W latach 1829-1831 pracował w nim Juliusz Słowacki jako aplikant Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu. Pałac został zniszczony przez niemieckie bomby w 1939 roku. Odbudowano go po wojnie.
Obecnie mieści się w nim siedziba Prezydenta Warszawy i Urząd Miasta Stołecznego Warszawy oraz Mazowiecki Urząd Wojewódzki.
12. Pałac Szustra
Pałac Szustra (Pałacyk Lubomirskich) - pałac na terenie Warszawy, znajdujący się w dzielnicy Mokotów przy ul. Morskie Oko 2 (dawniej przy ul. Puławskiej 55/57). Obecnie mieści się w nim siedziba Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego im. Stanisława Moniuszki.
W latach 1772-1775 Efraim Szreger na miejscu zniszczonego dworu kupca Burbacha wzniósł klasycystyczny pałacyk dla marszałkowej księżnej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. Założenia ogrodowe opracował Szymon Bogumił Zug. Posiadłość nosiła nazwę Mon coteau (z franc. "moje wzgórze"). Zabudowania gospodarcze i ogród nie zachowały się do dziś, ocalała jedynie wieża z gołębnikiem i glorietta flamandzka (domek mauretański).
W 1776 Zug przebudował wschodnią elewację tego budynku, a w 1845, po zakupieniu posiadłości przez Franciszka Szustra, zmian architektonicznych w stylu neogotyckim dokonał Henryk Marconi.