WYPRACOWANIE TEMAT: Jaki wpływ na powstanie Kultury antycznego Rzymu mieli Etruskowie?

Zanim Etruskowie opanowani zostali przez Rzym odgrywali wielką rolę na półwyspie Apenińskim. Jednak nawet po zniknięciu ich miast-państw, ich kultura utzrymywała się jeszcze do I w pne.To właśnie od Etrusków rzymianie przejeli wiele obrzędów i myślę że właśnie dlatego warto napisać o Etruskach. Potęga polityczna Etrusków przypada na okres od połowy VII w do początku V w .p.n.e. W tym okresie w ich strefie wpływów znajdowała się północna Italia i dosięgli Alp. Zajęli także środkową Italię z Lacjum i Rzymem oraz Kampanię z Kapuą. Ich tendencje do ekspansji handlowej i terytorialnej doprowadziły do konfliktu z Grekami. Etrusków poparła Kartagina, której kolonie sięgały do wybrzeży Hiszpanii ( Gades nad cieśniną Gibraltarską, zwaną przez fenicjan słupami Melkarta, a przez greków słupami Heraklesa) Kartagina miała też swe kolonie na zachodniej Sycylii i Sardynii. W 535 r p.n.e. połączone floty: Etrusków i Kartaginy pokonały grekoów pod Alalią (Aleria) u wybrzeży Korsyki. Był to szczyt potęgi Etrusków. Na początku V wieku p.n.e. nastąpiła poważna zmiana sytuacji na morzu. W 480 r p.n.e. grecy italijscy i sycylijscy skupieni wokół Hierona I- tyrana Syrakuz, rozgromili kartagińczyków pod Himerą. W sześć lat później pod Cumae rozegrała się bitwa morska greków przeciwko etruskom. Etruskowie przegrali to starcie a przez to ich panowanie nad Lacjum i Kampanią stało się zagrożone. W 445 r Etruskowie stracili te tereny ale nie na rzecz greków, lecz na rzecz samnitów. W tym samym czasie na północy nad Pad nadciągnęły plemiona celtyckie, które rozciągnęły swe panowanie na te tereny, jednakże Felsina utrzymała się do 350 roku. Na miejscu tego miasta powstała Bononia( dzisiejsza Bolonia). Od IV wieku Etruskowie już tylko bronili się przed wrogami otoczającymi ich ziemie niemal z każdej strony. Zmuszeni byli do coraz głębiej idących ustępstw na rzecz podległego im kiedyś Rzymu. W 396 roku zostało zdobyte Vieii, w 308 Tranquini, straciło część swych ziem na rzecz Rzymu. Także duża część miast etruskich musiała przyjąć status socii czyli „sojuszników”. W 264 Rzymianie zdobyli ostatni etrurski punkt oporu- miasto Volsinii. W ten sposób zanikło polityczne znaczenie etrusków. Nie stwożyli oni nigdy jednolitego państwa. Składało się ono z miast-państw, na czele których stali królowie- lucumones. Dwanaście najpotężniejszych miast (Volaterrea, Arretium, Cortona, Perusia, Clusium, Rusellae, Vetulonia, Volsini, Tranquinii, Caere, Vieii) twożylo związek etruski, który prowadził wspólną politykę zagraniczną. Według tradycji etrurskiej, każdy z dwunastu królów miał liktora, który niósł pęki rózeg z zatkniętym toporem (fasces). W czasie wojny, gdy był jeden król- wódz toważyszyło mu 12 liktorów z rózgami. Takie właśnie fasces zostało zaczerpnięte przez Rzym, z tą różnicą że topór w fasces rzymskim miał jedno ostrze a w etruskim dwa. Rzymianie zaczerpnęli też od etrusków strój triumfatorów. Była to purpurowa tunika w złote palmy, purupurowy płaszcz zdobiony złotymi gwiazdami, złoty wieniec i berło z orłem na szczycie. W etrurii strój taki nosił król- lukumon. Zasiadał on na tronie przypominającym składany taboret. Stał się on pierwowzorem rzymskiego krzesła kurulnego. Na przełomie VI i V w. zaszły istotne zmianyustrojowe w miastach etruskich. Władza króla ustąpiła republice arystokratyccznej, na czele którejstsało kolegium najwyższych urzędników. Według inskrypcji etruskich urzędnicy ci nazywani byli zilath, co było odpowiednikiem rzymskiego praetora. Dwanaście miast-państw wybierało spośród siebie naczelniego wodxza który zwany był zilath mechl rasnal czyli rzymski praetor Etruriae. Społeczeństwo etruskie dzieliłosię na dwie klasy: klasę panów i klasę służebną(należeli do niej zarówno niewolnicy jak i ludność zależna). Klasa służebna pracowała na rzecz swych panów zapewniająć im najbardziej luksusowe potrzeby. Do klasy służebnej należeli jak już wcześniej powiedziałem niewolnicy, lae także muzykanci, aktorzy, tancerze, tancerki. W innej sytuacji byli wieśniacy. Pracowali oni w wielkich majątkach. Niektórzy historycy uważali że wieśniakami etruskimi byli autochtoni, podbici przez najeźdźców. W zamian za gwarancję bezpieczeństwa mieli uprawiać ziemię panów i służyć w wojsku. Trudno jednak jest stwierdzić sytuację materialną i prawną tych ludzi. Etruskowie znali także pojęcie wyzwoleńców- lautni.1 Byli to najczęściej grecy lub celtowie. Grupa ta mogła zawierać związki małżeńskie, a po śmierci prochy wielu lautni spoczywały w luksusowych urnach, co może świadczyć o ich sytuacji ekonomicznej. ­­­­­­ Wyższą pozycję społeczną niż lautni mieli etera. Tworzyli oni warstwę uprzywilejowaną, ale zależną. Był to rodzaj klienteli, której podlegali cudzoziemcy przyjęci do familii na zasadzie prawa gościnności. W źródłach etruskich występuje także określenie lautneteri. Byli to lautni podniesieni do wyższej pozycji etera.