Rodzicielstwo to duża odpowiedzialność, spoczywająca na barkach obojga rodziców - być rodzicem to znaczy być rodzicem zamierzonym, nieprzypadkowym – jednym słowem: PRZYGOTOWANYM. Na kilka miesięcy przed planowaną ciążą, przyszła mama powinna zainteresować się przede wszystkim swoim stanem zdrowia, co często wiąże się ze zmianą stylu życia. Aktywność fizyczna i dieta przed ciążą Na kilka miesięcy przed ciążą jest wskazane poprawić swoją kondycję fizyczną, aby w czasie ciąży uniknąć bólów mięśniowych, skrzywień kręgosłupa i dolegliwości stawowych. Regularna gimnastyka usprawnia również sam poród. Szczególnie jest to istotne w przypadku kobiet otyłych, którym grozi w ciąży więcej komplikacji (nadciśnienie, cukrzyca, ryzyko przedwczesnego porodu). Należy jednak unikać drastycznych diet, gdyż może to zaburzyć równowagę hormonalną, a nawet zahamować owulację. Na stan zdrowia dziecka wpływ ma również dieta stosowana nie tylko podczas ciąży, ale również przed. Kiedy rozpoczyna się kształtowanie i rozwój narządów dziecka, organizm matki korzysta ze swoich rezerw witaminowo-mineralnych. Ich brak może zaburzyć prawidłowy rozwój płodu. Organizm potrzebuje około trzech miesięcy na wyeliminowanie szkodliwych substancji i zgromadzenie zapasu witamin, minerałów. Dieta powinna zawierać: - pełnoziarniste pieczywo, makaron, ryż – są one źródłem węglowodanów, witamin, składników mineralnych, błonnika, a przede wszystkim energii - chude mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe, mleko i jego przetwory – dostarczają one białko, żelazo i wapń - świeże owoce, warzywa oraz soki – prawdziwe bomby witaminowe, dające też dużo minerałów i błonnika - tłuszcze roślinne – olej, oliwa - woda – najlepiej mineralna, niegazowana; wypijać należy minimum 1.5 litra dziennie Należy wyeliminować papierosy, alkohol oraz inne szkodliwe używki! Badania przed ciążą Na kilka miesięcy przed planowanym terminem zajścia w ciążę należy przestać przyjmować tabletki antykoncepcyjne lub wyjąć wkładkę domaciczną, aby cykl miesięczny kobiety odzyskał naturalną prawidłowość. Warto wiedzieć, że zajście w ciążę w krótkim czasie po zaprzestaniu antykoncepcji hormonalnej zwiększa możliwość ciąży mnogiej. Przyszła matka powinna wykonać niezbędne badania internistyczne i ginekologiczne, nawet jeśli czuje się zupełnie zdrowa. Dzięki tym badaniom można wykryć ewentualne schorzenia, zagrażające zdrowiu dziecku. Podstawowe badania, to podstawowa analiza laboratoryjna moczu i krwi. Dodatkowe badania to badania krwi w poszerzonym zakresie: - badanie poziomów hormonów tarczycy - badanie na obecność antygenu Hbs, świadczącego o nosicielstwie wirusa zapalenia wątroby typu B (żółtaczki) - badanie na obecność przeciwciał groźnego wirusa cytomegalii Istotne jest, czy przyszła matka przechodziła w dzieciństwie takie choroby zakaźne jak: różyczka, odra. Jeśli nie, konieczne przed zajściem w ciążę będą szczepienia. Szczepienia wykonane tuż przed, bądź w pierwszym trymestrze ciąży są groźne dla rozwijającego się płodu. Należy również pamiętać o chorobach, którymi można się zarazić od zwierząt. Dla kobiet planujących ciążę szczególnie ważne jest wykonanie badań na obecność we krwi przeciwciał przeciwko toksoplazmozie (chorobie szczególnie groźnej dla płodu przenoszonej przez koty). Podstawowe badania medyczne powinien wykonać ginekolog, najlepiej ten, który będzie prowadził ciążę. Standardowe badania zlecane przez ginekologa to: - wymazy z szyjki macicy (cytologia i czystość pochwy) - USG narządu rodnego i piersi - podstawowe badania hormonalne, określające poziom hormonów kobiecych. Pozwoli to ginekologowi na prawidłową ocenę funkcjonowania organizmu kobiety. Warto też wiedzieć, że im starsza kobieta decyduje się na macierzyństwo, tym większe jest prawdopodobieństwo problemów z zajściem w ciążę oraz wad dziecka. Gdy kobieta skończyła 35 rok życia i jest to jej pierwsza ciąża zwiększone jest ryzyko pojawienia się u dziecka np.: zespołu Downa, dlatego czasem konieczna jest wizyta w poradni genetycznej. Zagrożenia w ciąży Zagrożenia dla Matki i dziecka niosą następujące choroby: Różyczka Różyczka u kobiet w ciąży może powodować wady rozwojowe u dziecka. Przed zajściem w ciążę należy wykonać badanie na obecność przeciwciał antyróżyczkowych. W przypadku dodatniego wyniku nie trzeba się szczepić, ujemnego - warto poddać się szczepieniu. Przez trzy miesiące po zaszczepieniu nie wolno zajść w ciążę. Wirusowe zapalenie wątroby Przed zajściem w ciążę, należy również zaszczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, zwłaszcza jeśli charakter pracy naraża na zachorowanie (np.: praca w szkole, szpitalu). Toksoplazmoza Jest to choroba odzwierzęca, a zachorowanie po 16 tygodniu ciąży może poważnie uszkodzić rozwijający się płód. Jeżeli przeciwciał nie stwierdzono - wynik ujemny, powinno się badanie powtórzyć jeszcze 2 -3 razy i unikać źródeł zakażenia przez całą ciążę - to znaczy nie jeść surowego mięsa, myć dokładnie jarzyny, unikać kontaktu z kotami oraz z ziemią, w której mogą się znajdować ich wydaliny oraz przestrzegać ogólnych zasad higieny. Jeżeli wynik badania IgG jest dodatni - kobieta ma przeciwciała i w zasadzie nie powinna się obawiać choroby Choroby przenoszone drogą płciową, zapalenia pochwy Na przebieg ciąży i zdrowie dziecka wpływ mają stany zapalne pochwy matki oraz choroby przenoszone drogą płciową - chlamydioza, rzeżączka, wirus HIV. Należy zrobić odpowiednie badania, aby wykluczyć ich obecność. Choroby przewlekłe Wiele przewlekłych chorób, może zakłócić przebieg ciąży. Kobiety chorujące na: cukrzycę, padaczkę, astmę, nadciśnienie, niedokrwistość, choroby nerek, tarczycę, mające alergię powinny zgłosić się do lekarza, aby wiedzieć na ile choroba i jej leczenie mogą być groźne dla rozwoju płodu, lub zajście i donoszenie ciąży może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu kobiety. Choroby genetyczne Jeżeli w rodzinie matki lub ojca dziecka zdarzyła się choroba genetycznie uwarunkowana lub przyszła matka jest powyżej 35 roku życia, to będąc już w ciąży może poddać się badaniom pozwalającym określić stan płodu Opanuj stres Ciąża to z jednej strony czas wielkiej radości, z drugiej – niepokoju, lęków o zdrowie dziecka, przebieg porodu, nową sytuację w twoim życiu. Nie zawsze możliwe jest wyeliminowanie stresu z naszego życia, ale można nauczyć się nad nim panować. Już teraz wypracuj sobie metody relaksacji. Czasem wystarczy spacer, spokojna muzyka czy aromatyczna kąpiel. Warto nauczyć się też nieco bardziej zaawansowanych technik, np.: wizualizacji, technik oddechowych (np. wykorzystywanych w ćwiczeniach tai-chi lub jogi), które możesz kontynuować w ciąży.
