Rozejm w Niemieży koło Wilna zawarty został pomiędzy Rzecząpospolitą a Rosją 3 listopada 1656. W toczącej się od maja 1654 r. wojnie wojska rosyjskie wspomagane przez Kozaków zaporoskich osiągnęły znaczne sukcesy. W Wielkim Księstwie Litewskim armia dowodzona przez cara Aleksego Michałowicza nie tylko odbiła utracone w I połowie XVII w. tereny, ale zajęła znaczną część Białorusi oraz samo Wilno. Bohdan Chmielnicki wspomagany przez Rosjan pod dowództwem Wasyla Buturlina zajął Lublin i dotarł aż do Puław. Co prawda sprzymierzone z Polską wojska tatarskie zmusiły go do powrotu na Ukrainę, ale sytuacja Rzeczypospolitej broniącej się od lipca 1655 r. przed najazdem szwedzkim była bardzo trudna. Sukcesy Szwedów, którzy zajęli Koronę i zmusili Jana Kazimierza do wyjazdu do posiadłości Wazów na Śląsk spowodowały, że car rosyjski zahamował swoją ofensywę na Litwie jesienią 1655 r., nie przekraczając Niemna. Obawa przed całkowitym triumfem Szwedów, co spowodowałoby zagrożenie również dla interesów Rosji, skłoniła Aleksego Michałowicza do podjęcia najpierw tajnych rokowań z hetmanem polnym litewskim Wincentym Gosiewskim, a później oficjalnych negocjacji.
