Porównanie bezkręgowców tkankowych
PARZYDEŁKOWCE: układ szkieletowy- brak lub zewnętrzny szkielet wapienny. Układ mięśniowy- brak (są komórki nabłonkowo-mięśniowe). Układ pokarmowy- otwór gębowy, jama chłonąco-trawiąca (brak odbytu). Układ oddechowy- brak (oddychają całą powierzchnią ciała). Układ krwionośny- brak układu krwionośnego, brak serca, brak barwnika. Układ nerwowy- rozproszony, sieć włókien nie podzielonych na centralne i obwodowe. Układ wydalniczy- brak. Układ rozrodczy- rozdzielnopłciowe lub obojnaki.
PŁAZIŃCE: układ szkieletowy- brak. Układ mięśniowy- mięśnie gładkie. Układ pokarmowy- przywry i wirki mają otwór gębowy i jelito (brak odbytu). Układ oddechowy- brak (oddychają całą powierzchnią ciała. Natomiast pasożyty wewnętrzne oddychają beztlenowo). Układ krwionośny- brak układu krwionośnego, brak serca, brak barwnika. Układ nerwowy- pasmowy, parzysty zwój głowowy (,,mózg’’) do tego kilka par pni nerwowych, połączonych spoidłami. Układ wydalniczy- protonefrydia (komórki płomykowe plus kanaliki zbiorcze). Układ rozrodczy- obojnaki.
NICIENIE: układ szkieletowy- szkielet hydrauliczny. Układ mięśniowy- mięśnie gładkie. Układ pokarmowy- w postaci przewodu (typowe elementy to otwór gębowy, gardziel, przełyk, żołądek, jelito środkowe, jelito tylne i odbyt). Układ oddechowy- brak (oddychają całą powierzchnią ciała). Układ krwionośny- brak układu krwionośnego, brak serca, brak barwnika. Układ nerwowy- rozproszony, sieć włókien nie podzielonych na centralne i obwodowe. Układ wydalniczy- od jednej do trzech komórek gruczołowych. Układ rozrodczy- rozdzielnopłciowe.
PIERŚCIENICE: układ szkieletowy- szkielet hydrauliczny. Układ mięśniowy- mięśnie gładkie. Układ pokarmowy- w postaci przewodu (typowe elementy to otwór gębowy, gardziel, przełyk, żołądek, jelito środkowe, jelito tylne i odbyt). Układ oddechowy- funkcje skrzeli pełnią części odnóży lub oddychają całą powierzchnią ciała. Układ krwionośny- zamknięty, rolę serca pełnią tętniące części niektórych naczyń, czerwona hemoglobina lub zielona chlorokruoryna albo czerwona hemerytryna. Układ nerwowy- węzłowo-drabinkowy (po dwa zwoje w każdym segmencie), występuje tendencja do centralizacji. Układ wydalniczy- metanefrydia, zwykle po parze w każdym segmencie. Układ rozrodczy- rozdzielnopłciowe lub obojnaki.
STAWONOGI: układ szkieletowy- zewnętrzny (chitynowy, wysycony solami wapnia). Układ mięśniowy- mięśnie tylko poprzecznie prążkowane. Układ pokarmowy- w postaci przewodu (typowe elementy to otwór gębowy, gardziel, przełyk, żołądek, jelito środkowe, jelito tylne i odbyt). Układ oddechowy- skrzela, tchawki, płuca lub skrzelotchawki. Układ krwionośny- otwarty, serce w postaci kurczliwego naczynia grzbietowego, niebieska hemocyjaninia lub brak barwnika (rzadko hemoglobina). Układ nerwowy- drabinkowy lub łańcuszkowy (po jednym zwoju w każdym segmencie), na ogół scentralizowany. Układ wydalniczy- cewki Malpighiego (owady i pajęczaki), zmodyfikowane metanefrydia. Układ rozrodczy- rozdzielnopłciowe.
MIĘCZAKI: układ szkieletowy- zewnętrzna lub wewnętrzna muszla wapienna. Układ mięśniowy- mięśnie prawie wyłącznie gładkie. Układ pokarmowy- w postaci przewodu (typowe elementy to otwór gębowy, gardziel, przełyk, żołądek, jelito środkowe, jelito tylne i odbyt). Układ oddechowy- skrzela lub płuca (unaczyniona jama płaszczowa). Układ krwionośny- otwarty lub prawie zamknięty (głowonogi), występuje serce (komora plus przedsionki), niebieska hemocyjaninia, czerwona hemoglobina lub brak barwnika. Układ nerwowy- na ogół scentralizowany, tworzony przez parzyste zwoje głowowe, nożne, trzewiowe i inne, połączone dwiema parami pni nerwowych. Układ wydalniczy- mniej lub bardziej zmodyfikowane metanefrydia (u małży noszą one nazwę narządu Bojanusa). Układ rozrodczy- rozdzielnopłciowe lub obojnaki.
SZKARŁUPIE: układ szkieletowy- wewnętrzny szkielet wapienny, na powierzchni ciała tworzy on kolce, igły. Układ mięśniowy- mięśnie gładkie. Układ pokarmowy- w postaci rozgałęzionego przewodu (typowe elementy to otwór gębowy, gardziel, przełyk, żołądek, jelito środkowe, jelito tylne i odbyt). Układ oddechowy- skrzela skórne, płuca wodne wraz z układem wodnym. Układ krwionośny- otwarty, brak serca (na ruch krwi wpływają mięśnie), brak barwnika. Układ nerwowy- pierścienie około gębowe i promieniście się rozchodzące pnie nerwowe, brak ośrodków nadrzędnych. Układ wydalniczy- brak (funkcje wydalania przejęły amebocyty). Układ rozrodczy- rozdzielnopłciowe.