skład pierwiastków skorupy ziemskiej i organizmu człowieka - podaj w ich budowach podobieństwa i różnice

Skład pierwiastkowy ciała. Mg-18g, Fe-5g, I-250g, K-131g, P-1kg, Ca-2kg, S-90g, Zn-3g, Cu-100mg, Mo, F, Se, Cr. Strukturę budulcową i zapasową tworzy wielka „4”: H, O, N, C - ok. 90% masy ciała. Ważne mikro- i makroelementy: Ca-szkielet (fosforan wapnia-Ca3(PO4)2), skorupki, pancerze; P - skład kości i kwasów nukleinowych; Na i K - odpowiedzialne za transport substancji przez błonę komórkowa. Nadmiar Na powoduje zatrzymanie wody w komórkach. Spośród 90 pierwiastków, które istnieją w naturze, w osoczu znaleziono aż 78. Skład chem. skorupy ziemskiej: O-47,2%; Si-27,8%; Al-6,9%; Fe-6,2%; Ca; Na; Mg; K; pozostałe. Mg-główny składnik chlorofilu, odpowiedzialny za fotosyntezę. U człowieka braki Mg powodują nadwrażliwość na hałas, skurcze mięśni, drgania powiek. Fe - pełni podstawową rolę w oddychaniu zwierząt. Braki Fe lub jego zablokowanie w hemoglobinie przez: CO i NO2- z nawozów powoduje utrudniony transport tlenu do komórek. I-odpowiedzialny za prawidłowe działanie gruczołu tarczycy. Cu - składnik enzymów katalizujących proces oddychania zarówno roślin jak i zwierząt. F - zapobiega próchnicy.

Skład chemiczny skorupy ziemskiej: tlen - 44.6% sód - 2.83% krzem - 27.72% potas - 2.59% glin - 8.13% magnez - 2.09% elazo - 5% tytan - 0.44% wap?- 3.63% wodór - 0.14% Sód – jest jednym z liczniej występujących pierwiastków metalicznych w naszym organizmie, szczególnie ważnym w płynach zewnątrzkomórkowych, w formie jonów Na+. Dla człowieka o masie ok. 70 kg zawartość sodu wynosi ogółem ok. 100 mg, z tego około 2 mg /dm3 znajduje się we krwi, w wątrobie – 3 mg/g suchej masy, w mięśniach od 2,8 – 8,0 mg/g suchej masy, a w nerkach ok. 10 mg/g suchej masy. Ponadto miejscami najliczniejszego występowania sodu w organizmie są: stawy, przewóg pokarmowy, tarczyca, skóra i system nerwowy. Magnez – pod względem ilości jest czwartym kationem w ustroju, a drugim w płynie śródkomórkowym. Ogólna zawartość magnezu w ustroju wynosi ok. 21 g, z czego ok. 60 % występuje w kościach, jako ich składnik mineralny. Zewnątrzkomórkowy magnez to jedynie 1% jego całkowitej zawartości. Pozostały magnez znajduje się wewnątrz komórek, związany głównie z białkami, a jego poziom zależy od rodzaju tkanki i wynosi od 1-3 mmol/l. Wapń – zajmuje specjalną pozycję wśród pierwiastków występujących w ustroju. Wraz z fosforem jest głównym budulcem mineralnym kości. W organizmie dorosłego człowieka występuje około 1200 g Ca. Około 99% wapnia występuje w tkance kostnej w postaci krystalicznej: [Ca3(PO4)*Ca(OH)2]. Bardzo niewielka ilość tego pierwiastka, występująca poza kośćcem, znajduje się w płynach ustrojowych. We krwi, w warunkach prawidłowych poziom wapnia wynosi 2,1 – 2,5 mmol/l. Cynk – jest jednym z najważniejszych metali śladowych. W organizmie człowieka znajduje się 2-4 g Zn, który jest gromadzony głównie w skórze, kościach i mięśniach. Duże ilości cynku znajdują się też w wątrobie, trzustce, nerkach i śledzionie. Również gruczoły płciowe męskie zawierają jego większe ilości. Prawidłowe stężenie cynku w surowicy krwi waha się w granicach 12,2 – 21,4 μmol/l. Żelazo – jest pierwiastkiem bezwzględnie potrzebnym do życia. Jego zasadnicza rola wiąże się z procesami oddychania komórkowego. Zawartość żelaza w organizmie wynosi 4-5 g. Prawidłowe stężenie żelaza w surowicy krwi wynosi u mężczyzn12,5 – 31,4 μmol/l, a u kobiet 10,7 – 28,6 μmol/l. Największa część żelaza, bo aż 2,7g (tj. ok. 2/3 ogólnej ilości) znajduje się w erytrocytach. Około 1g to tzw. żelazo zapasowe, a pozostała część to żelazo wchodzące w skład innych związków. Miedź – obok innych ważnych biologicznie pierwiastków jest również niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ogólna zawartość tego pierwiastka w organizmie człowieka wynosi ok. 150 mg. Największe jej ilości zlokalizowane są w mięśniach (43%), wątrobie (12%) i kościach (15%). Stężenie miedzi w surowicy krwi waha się w granicach 12,6 – 25,2 μmol/l. W surowicy krwi miedz występuje głównie w formie związanej z ceruloplazmina. Kobalt – jest pierwiastkiem niezbędnym dla organizmów zwierzęcych. Organizm ludzki zawiera ok. 0,3 mg Co na kilogram suchej masy. Najliczniej występuje w wątrobie, trzustce , kościach i mięśniach. W płynach ustrojowych stężenie kobaltu jest bardzo małe (< 1 μg/l). Kobalt wchodzi ponadto w skład witaminy B12. Jod – występuje we wszystkich tkankach zwierzęcych. Szczególnie dużo zawierają go organizmy morskie. Organizm człowieka zawiera zwykle 20 – 50 mg jodu. Jest transportowany w ustroju i podlega koncentracji w gruczole tarczycowym. Oprócz tarczycy miejscami w organizmie człowieka, w których występuje jod są: przysadka, mózg, przewód pokarmowy, przytarczyczki. Selen – organizm człowieka zawiera go ok. 100 μg/l, z czego 60% znajduje się w erytrocytach, a 40% w surowicy. Całkowita ilość selenu w organizmie wynosi 10 – 15 mg, z czego prawie połowa zmagazynowana jest w wątrobie.