Zamieszkuje starodrzewia liściaste i lasy mieszane całej Europy oraz północnej i środkowej Azji. Często spotykany także w parkach miejskich i alejach. Żywi się owadami i ich larwami wykuwanymi ostrym dziobem z pni drzew, a w czasie ostrej zimy również nasionami drzew iglastych i leszczyny. Dzięki specjalnej budowie czaszki, dzioba i mięśni szyi częstotliwość uderzeń dzioba w pień drzewa może dochodzić do 18 razy na sekundę. Serie uderzeń o różnej częstotliwości służą również do porozumiewania się pomiędzy poszczególnymi osobnikami w lesie. Gniazdo zakłada w wykutej przez siebie dziupli, w zależności od grubości pnia, na wysokości od 1-20 m. Samica w wyścielonym drobnymi wiórkami gnieździe składa 5-7 jaj, które na zmianę wysiadują oboje rodzice, przez okres ok. 13 dni. Młode opuszczają dziuplę po ok. 25 dniach.
W Polsce żyje 9 gatunków -- to ptaki osiadłe -- przebywają u nas przez cały rok - w lasach, parkach miejskich --- czasami także w ogródkach działkowych.. Najpospolitszy z nich to dzięcioł duży --- pomimo nazwy nie jest największym dzięciołem !!!!!! mniejszy od gołębia!!!!!!. Barwy czarno – białej a spód ciała jest jednolicie biały poza intensywnie czerwonym podogoniem. Podobnie jak wszystkie dzięcioły ma charakterystyczne kształty, po których od razu można go rozpoznać. Duża głowa z mocnym i spiczastym dziobem, smukły tułów i długi ogon --- służący do podpierania się przy poruszaniu się po pniach drzew. Drobny szczegół odróżniający samca od samiczki to czerwona plamka na potylicy, którą ma tylko samiec. !!!!!!Do lęgów przystępuje w parkach --- tylko w tych, które są dość rozległe i mają fragmenty, które przypominają las!!!!!! Dzięcioły są powszechnie znane z tego, że kują dziuple w drzewach i żywią się owadami żyjącymi w drewnie.!!!!!!! Mało znany jest natomiast obyczaj dzięciołów polegający na pracy w tzw. kuźni. Tak nazwane jest miejsce, specjalnie wybrane przez ptaka, na konarze, w pękniętej korze czy w rozwidleniu gałęzi, w którym dzięcioł kuje szyszki. Umieszcza tam szyszkę, najczęściej sosnową i uderzeniami swojego mocnego dzioba rozbija ją dobierając się do nasion. Zimą zjada ich bardzo dużo i na początku wiosny często można znaleźć pod drzewem, na którym miał swoją kuźnię, mnóstwo szyszek. Są całkiem rozbite i przypominają bardziej pędzel niż szyszkę !!!!!!! W marcu dzięcioły rozpoczynają zajmowanie terytoriów i w ciepłe dni można ich usłyszeć. Obwieszczają obecność w swoim kawałku lasu w nietypowy sposób jak na ptaki. Nie wydają głosu, ale używają swojego mocnego dzioba do tzw. bębnienia. Polega to na bardzo szybkim - kilka razy na sekundę - uderzaniu w suchą gałąź. Powstaje wtedy dźwięk, który roznosi się szerokim echem po całym lesie. !!!!!!Dzięcioły starają się wybierać na "instrument" taką gałąź, która najbardziej rezonuje, dając mocniejszy głos. Niektóre osobniki wynalazły nietypowy rezonator, który daje ogromne wzmocnienie. Są to metalowe obudowy lamp ulicznych i głos w ten sposób wzmocniony jest wyjątkowo donośny!!!!!! !!!!!!Poza tym dzięcioł duży odzywa się również innymi głosami - kiedy chce się skontaktować z partnerem lub jest zaniepokojony!!!!!!
