referat o narzadzie wechu i smaku

Zmysły węchu i smaku są czynnościowo powiązane między sobą i łączą się ściśle z funkcją narządu trawienia. O wzajemnych powiązaniach między zmysłami węchu i smaku świadczy fakt, że częściowe wyłączenia węchu przykładowo przy silnym katarze prowadzi do zmiany smaku spożywanych pokarmów. Narząd powonienia Narząd powonienia znajduje się w jamie nosowej i pokryty jest zmysłowym nabłonkiem węchowym. Okolica węchowa błony śluzowej nosa znajduje się w górnej części jamy nosowej i zawiera kilkanaście tysięcy komórek węchowych wrażliwych na substancje wonne. Substancje te to ciała lotne, których cząsteczki dostają się do nosa wraz z prądem wdychanego powietrza i drażnią receptory nabłonka węchowego. Pobudzenie z komórek węchowych przenoszone jest do opuszki węchowej mózgu. Następnie pobudzenie wędruje do okolicy węchowej kory mózgu, w której powstaje uświadomione wrażenie węchowe. Długotrwałe działanie substancji wonnych prowadzi do znanego zjawiska zwanego adaptacją receptorów, które powoduje stopniowe przytępienie, a następnie zanik odczuwania określonego zapachu. Narząd smaku Narząd smaku jest umiejscowiony w jamie ustnej, głównie na języku. Czucie smaku jest odbierane przez kubki smakowe rozmieszczone w brodawkach smakowych języka. Kubki smakowe znajdują się również na podniebieniu miękki i na tylnej ścianie gardła. Kubki odbierają cztery zasadnicze smaki: słony słodki kwaśny gorzki Czucie smaku w znacznym stopniu uzależnione jest od sprawności funkcjonalnej narządu powonienia czyli węchu. Receptory smaku są pobudzane przez substancje chemiczne rozpuszczone w płynnym środowisku jamy ustnej. Następnie pobudzenie przekazywane jest przez receptory do ośrodków mózgowych i analizowane w korze mózgu jako konkretne wrażenie smakowe. Olbrzymia ilość odczuwalnych smaków jest efektem nie tylko mieszania czterech podstawowych smaków, ale również towarzyszących im wrażeń węchowych, wzrokowych i termicznych.

Wrażenia smakowe są odbierane dzięki zakończeniom nerwowym leżącym w kubku smakowym. Zagłębienia w błonie śluzowej języka zbudowane są z komórek smakowych i podporowych. Są one rozmieszczone w brodawkach nitkowatych (najmniejsze i najliczniejsze na przedniej części języka), grzybowatych (na przedniej części języka), okolnych (największych zagranicy trzonu i nasady języka) i liściastych (pionowe fałdy na bocznej powierzchni języka). Komórki smakowe są wrzecionowate i mocno wydłużone. Zbudowane są z komórek smakowych (chemoreceptorów) otoczonych komórkami podporowymi. Na każdej z nich od góry jest pręcik smakowy, a od dołu wychodzą z niej włókna nerwowe. Pobudzenie receptorów błonowych powoduje uwolnienie przez komórkę smakową neurotransmiterów do synapsy I-rzędowego neuronu czuciowego. Dalsza droga tego sygnału prowadzi przez II-rzędowy neuron czuciowy do wzgórza i podwzgórza oraz przez III-rzędowy neuron czuciowy do kory smakowej (leżącej na pograniczu płatów czołowego i ciemieniowego). Kubki smakowe potrafią odróżnić pięć smaków: słodki (węglowodanów), słony (jonów sodu), gorzki (substancji obojętnych lub szkodliwych), kwaśny (jonów wodoru) i umami (mięsny – jonów glutaminianowych). Związki chemiczne zawarte w pokarmach są rozpuszczane w ślinie i to ten płyn drażni komórki smakowe.

Węch to nic innego, jak tylko zdolność do rozpoznawania pewnych związków chemicznych poprzez narządy zmysłu powonienia. Receptory znajdujące się w ludzkim nosie są w stanie rozponawać zapachy w różnym stopniu, w zależności od wrażliwości danego człowieka. Różni ludzie nie tylko mogą lub nie mogą rozpoznawać określonych zapachów - zdarza się także, że ten sam zapach dwie osoby mogą odbierać zupełnie inaczej (jako przyjemny/nieprzyjemny). Smak to jeden ze zmysłów, który na codzień dostarczać może wiele przyjemności. Za odbiór bodźców związanych ze smakiem odpowiedzialne są kubki smakowe znajdujące się na języku oraz podniebieniu. Receptory, dzięki którym możemy rozpoznawać spożywane pokarmy, dzieli na te zdolne rozróżniać smaki: słodki, kwaśny, słony, gorzki i umami (związany z kwasem glutaminowym, glutaminianem sodu). Warto pamiętać, że u człowieka zmysły smaku i powonienia są ze sobą powiązane (i wpływają na wzajemne odbieranie bodźców).