Bohdan Zenobi Chmielnicki ur. 27 grudnia 1595 najprawdopodobniej w Czehryniu koło Kijowa, zm. 6 sierpnia 1657 w Czehryniu, pochowany w Subotowie) – hetman zaporoski, przywódca powstania kozackiego przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1648-1654, bohater narodowy Ukrainy. Czasy, w których żył i działał Bohdan Zenobi Chmielnicki charakteryzowały się na Ukrainie znaczną ilością najazdów tatarskich, wojen z Turcją i Rosją. Ziemie te, znajdujące się w dużej mierze[15] w rękach magnatów ("królewiąt") zarówno rodzimego jak i polskiego pochodzenia, zamieszkiwał od stuleci lud spokojny i łagodny, ale doprowadzony do ostateczności gotowy do chwycenia za broń i potrafiący się tą bronią posługiwać. Szlachta i magnaci (nawet ci, którzy nie byli elementem napływowym) oraz Żydzi byli uważani za wyzyskiwaczy, tym więcej, że tuż pod bokiem istniała wolna i niezależna od nikogo Sicz Zaporoska, a w miastach i zamkach rezydowali Kozacy – odrębny jak gdyby stan Rzeczypospolitej, mieszczący się gdzieś pomiędzy szlachtą a chłopami. Chłopi ukraińscy (a często byli to osiedleńcy z ziem etnicznie polskich) widzieli te dysproporcje i wiedząc, że nie mają szans na dostanie się do stanu szlacheckiego, upatrywali jedynej nadziei w Kozaczyźnie. Dlatego, gdy Chmielnicki ogłosił swój program, pod jego sztandary napłynęły tysięczne rzesze "czerni", czyli pogardzanego chłopstwa. Hetman zaporoski rósł w siłę nie dzięki wojskom kozackim, a właśnie dzięki pogardzanej – nawet przez Kozaków – "czerni". Trzeba przyznać, że ani w dalekiej Warszawie, ani na dworach kresowych "królewiąt", nikt tego problemu nie rozumiał. Przypuszczać należy, że nie do końca rozumiał wagę problemu sam Chmielnicki, który (jako "szlachcic" i hetman) nie doceniał siły ludowego powstania, a – być może – także się go obawiał. W rezultacie swą walkę o niepodległość Ukrainy przegrał, oddając znaczną jej część Rosji, a okrojoną resztę pozostawiając Polsce i – wkrótce – Turcji.
Bohdan Zenobi Chmielnicki urodzil sie 27 grudnia 1595 najprawdopodobniej w Czehryniu koło Kijowa, a zmarl 6 sierpnia 1657 w Czehryniu. Był hetmanem zaporoskim, przywódca powstania kozackiego przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1648-1654, bohater narodowy Ukrainy. Był synem Michała, podstarościego czehryńskiego. Kwestia szlachectwa Bohdana jest dyskusyjna – chociaż pieczętował się herbem Abdank – albo też jego dziad był banitą pozbawionym szlachectwa. Z jednej strony dowodem "niskiego pochodzenia" Bohdana Chmielnickiego mogłaby być Konstytucja Sejmu Ekstraordynaryjnego z 1659, gdzie w punkcie 11. zawarta została uchwała. Z drugiej strony trudno przypuścić powierzenie Michałowi Chmielnickiemu (ojcu Bohdana) urzędu podstarościego czehryńskiego (był to urząd szlachecki) przez Jana Daniłowicza (wojewodę ruskiego i m.in. starostę czehryńskiego) gdyby nie był on szlachcicem (a już na pewno nie był banitą – gdyż jako podstarości wykonywał władzę sądowniczą – jako przewodniczący sądu grodzkiego). Obaj Chmielniccy służyli u boku Stanisława Żółkiewskiego. Chmielnicki uczył się z całą pewnością w kolegium jezuickim we Lwowie, założonym przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego w 1608 (i niewątpliwie z jego poparciem), gdzie ukończył klasy gramatyki, poetyki i retoryki. Naukom tym zawdzięczał swoją znajomość w mowie i w piśmie polskiego i łaciny. Pomimo pobytu w kolegium jezuickim zachował prawosławie. Według pewnych niesprawdzonych przekazów kształcił się również w Krakowie, ale nie ma na ten temat żadnych bliższych danych. Następny znany i potwierdzony fakt z życia Chmielnickiego, to jego udział w bitwie pod Cecorą (1620), w której zginął jego ojciec, a on sam wraz ze Stanisławem Koniecpolskim dostał się do niewoli tureckiej, w której nauczył się krymskotatarskiego i podobno tureckiego.
