Opiszesz mi ŚREDNIOWIECZE ?, bo jest mi to potrzebne na język polski. PS. jestem uczennicą gimnazjum.

Średniowiecze, w historiografii okres między schyłkiem starożytności (ok. IV-V w.) a początkiem okresu nowożytnego (XV w.), wyodrębniony po raz pierwszy w XV-XVI w. przez humanistów pragnących odróżnić własną epokę, nawiązującą do cywilizacji antycznej, od poprzedzających ją wieków uznawanych przez nich za czasy przejściowego upadku kultury. Periodyzację tę (dotyczącą głównie krajów europejskich oraz krajów w basenie Morza Śródziemnego) upowszechnił w XVII w. Ch. Keller (Cellarius), przyjmując za daty graniczne średniowiecza wstąpienie na tron Konstantyna Wielkiego (306) i zdobycie Konstantynopola przez Turków (1453). Obecnie przyjmuje się również inne cezury średniowiecza: początkową - rok śmierci Teodozjusza I Wielkiego (395) lub upadek cesarstwa zachodniorzymskiego (476), oraz końcową - odkrycie Ameryki (1492) albo wystąpienie M. Lutra (1517). Ze względu na ogół przemian wyróżnia się: wczesne średniowiecze (do XI w.), jego rozkwit (XI-XIII w.) i schyłek (XIV-XV w.). Wspólne cechy średniowiecza to m.in.: feudalny system społeczny, słaby rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej, a także dominacja światopoglądu religijnego. - wczesne średniowiecze - od schyłku V w. do końca X w. Ogromną rolę odgrywa tu piśmiennictwo łacińskie. Kształtują się nowe postawy (idee, nawyki myślowe, tematy i motywy) późniejszego średniowiecza. Okres ten jest niejasny, nie ma określonego kierunku rozwoju. Przeplatają się w nim wpływy rzymskie, bizantyjskie i rodzime tradycje (np. celtyckie, germańskie) oraz chrześciajńska kultura. W tym czasie rozpoczynają swoją twórczość św. Augustyn (354-430) i św. Hieronim (347-419). Stają się oni wielkimi autorytetami dla całej epoki; - średniowiecze właściwe - od XI-XII w., kontynuuje piśmiennictwo łacińskie, religijne oraz kształtuje twórczość w językach narodowych. Kultura nabiera wyraźnego stylowego oblicza. Rozwijają się sztuki: romańska (XI-XII w.) i gotyka (już od XIII w.); - schyłek (zmierzch) średniowiecza - XIV-XV w. Średniowiecze - to epoka spod znaku krzyża i miecza, bowiem jego rozwój torowali duchowni i rycerze. Te dwa symbole określają oblicze ówczesnej kultury kościelnej i rycerskiej. Jej dominującym hasłem stało się memento mori (pamiętaj o śmierci). Światopogląd ówczesnych ludzi, kultura, a więc literatura, malarstwo, muzyka, a nawet architektura, były podporządkowane określonym wzorcom narzucanym przez Kościół, nosiły cechy powszechności, czyli uniwersalizmu. ZAŁOŻENIA ŚREDNIOWIECZA - wyrzekanie się dóbr i zaszczytów ziemskich dla osiągnięcia po śmierci pełni szczęścia niebieskiego - hasła: memento mori, ku chwale Boga, asceza (umartwianie się) w myśl założeń kościelnych, - teologia jako główne źródło wiedzy o świecie - świat stworzony po to, aby dać człowiekowi możność zdobycia łask boskich i zaskarbienia sobie bogobojnym żydem nagrody pośmiertnej, - przyroda objawem potęgi Boga, - wszelka władza pochodzi od Boga - najwyższym władcą na ziemi jest papież, - teocentryczny pogląd na świat - najwyższą wartością jest Bóg, wszystko, co dotyczy świata ludzkiego tej wartości winno być podporządkowane; - język łaciński -językiem międzynarodowym, liturgicznym, naukowym, literackim i urzędowo-kancelaryjnym, - obowiązująca idea religijna - wszystkie niemal dziedziny życia oparte na Piśmie Świętym i uznanych dziełach Ojców Kościoła. Średniowiecze nosiło silne piętno religijności, nie hamowało jednak zainteresowania naukami ścisłymi - matematyką i astronomią. Obok ksiąg o charakterze religijnym powstawały utwory oparte na legendach i mitach ludowych. Zadaniem sztuki i literatury było kształtowanie pewnych wzorców osobowych, mających na celu pouczanie ludzi, wychowywanie, potępianie zła i afirmacji dobra. Średniowiecznej literaturze patronował duch parenezy (z grec. parainesis - zachęta, ostrzeżenie, rada), czyli inspiracja do tworzenia zalecanych do naśladowwania ideałów osobowych, kształtowania wzorcowych wizerunków, np. świętego, rycerza, władcy. Filozofia Średniowiecza Św. Augustyn - wprowadził dualistyczny podział na Państwo Boże, które jest celem ludzkiej egzystencji i na świat doczesny. Ten drugi jest tylko przygotowaniem, próbą przed uzyskaniem wiecznego zbawienia lub potępienia. Fundamentalne dzieło Augustyna: "O państwie Bożym". Dualistyczna doktryna światopoglądowa, stworzona przez Augustyna, dominowała w chrześcijańskiej Europie do XII wieku, a więc przez osiemset lat. W oparciu o nią tworzono dydaktyczne utwory literackie, propagujące określony wzorzec życia. Ideałem było doskonalenie wewnętrzne, wyrzeczenie się dóbr doczesnych w celu zasłużenia na zbawienie. Niektóre myśli Augustyna (zwłaszcza te z zakresu pojęć moralnych) po dziś dzień nie straciły na aktualności. W nawiązaniu do poglądów Augustyna w średniowieczu rozwinęła się scholastyka - nauka próbująca rozumowo udowodnić dogmaty wiary. We wczesnym średniowieczu scholastyka odegrała pozytywną rolę. Z potrzeby rozwoju tej nauki wyrosły uniwersytety. Późnośreniowieczna scholastyka nie miała już wartości intelektualnych, była wtórna i pusta myślowo. Wybitnym średniowiecznym scholastykiem był francuski filozof Abelard. Św. Tomasz z Akwinu zastąpił dualistyczną doktrynę Augustyna gradualizmem (gradacja, stopniowanie). Mówił o hierarchicznej strukturze wszechświata (hierarchia duchowa). Wszelkie stworzenia, w tym i człowiek, mają określony stopień doskonałości - trzeba żyć i służyć Bogu na miarę swoich możliwości i dążyć do doskonalenia się. Tomasz z Akwinu szczegółowo zinterpretował w swojej filozofii istotne zagadnienia: stosunek rozumu i wiary. Za dwa główne źródła poznania uznał Objawienie, zawarte w Piśmie Świętym, i rozum ludzki. Rozum Tomasz pojmował tak, jak Arystoteles. Tomasz przeprowadził tzw. pięć dowodów na istnienie Boga - przez analizę świata materialnego udowadniał istnienie pierwszej przyczyny - Istoty Doskonałej. Był twórcą spójnego systemu teologicznego i etycznego, nazwanego później tomizmem. Głębia rozważań obu wymienionych filozofów (zrelacjonowana tu w dużym uproszczeniu) każe wysoko cenić średniowieczną myśl filozoficzną. Św. Tomasz z Akwinu "pogodził" największego filozofa starożytności, Arystotelesa, z nauką Kościoła chrześcijańskiego. LITERATURA ŚREDNIOWIECZA Europejska literatura średniowieczna przyniosła takie arcydzieła, jak "Boska komedia" Dantego czy "Wielki testament" Franciszka Yillon (największe osiągnięcie średnowiecznej liryki uważane za "pomost" między średniowieczem i renesansem). W XI - XIII wieku w Europie powstało wiele znakomitych dzieł architektury i sztuki romańskiej. Dojrzałe i późne średniowiecze przyniosło ze sobą gotyk styl związany z kulturą rycerską, mieszczańską i dworską.

Średniowieczem nazywamy epokę historii i kultury europejskiej miedzy czasami starożytnymi a nowożytnymi. Nazwy tej używano już w XVI w. Początek średniowiecza wiąże się najczęściej z 476 r. n.e. tj. z upadkiem cesarstwa zachodnio - rzymskiego, schyłek zaś z wydarzeniami historycznymi XV w. (1453 - upadek cesarstwa bizantyjskiego oraz 1492 -odkrycie Ameryki ). Nazwa epoki wywodzi się od łacińskiego słowa „media tempora” a oznacza ono okres przejściowy pomiędzy antykiem a jego odnowieniem w epoce renesansu.