Zakładowy plan kont Każda firma, a w szczególności duże przedsiębiorstwa, posiada cały system kont, przy pomocy którego rejestruje aktywa, pasywa oraz zdarzenia gospodarcze. Taki system kont nazywany jest planem kont. W momencie rozpoczynania działalności, lub też w momencie wprowadzania księgowości, spółka tworzy plan kont dopasowany do rodzaju swojej działalności. Do tego celu przedsiębiorstwa wykorzystują wzorcowe plany kont dla ich typu działalności, wprowadzając jedynie niewielkie zmiany. Również wykorzystanie konkretnego programu księgowego narzuca niekiedy pewne rozwiązania. Poniżej przedstawiamy wzorcowy plan kont dla przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych. Najpierw jednak kilka słów o zakładowym planie kont. Zakładowy plan kont Zakładowy plan kont jest formalnym dokumentem, będącym częścią systemu księgowego. Każdy podmiot prowadzący pełną księgowość finansową zobowiązany jest do posiadania i stosowania zakładowego planu kont. Obowiązek ten nałożony jest przez Ustawę o rachunkowości. Zakładowy plan kont zawiera spis wewnętrznych numerów kont przedsiębiorstwa i ustala zasady księgowania na tych kontach wszelkich operacji finansowych, które mogą wydarzyć się w wyniku działalności przedsiębiorstwa. Plan kont musi spełniać formalne wymogi ustalone w Ustawie o rachunkowości. Jest on zwykle sporządzany przez głównego księgowego i zatwierdzany przez kierownika jednostki. W zakładowym planie kont należy przedstawić: • wykaz kont syntetycznych (kont księgi głównej), • zasady tworzenia i funkcjonowania kont analitycznych (kont ksiąg pomocniczych), • metodę ewidencji analitycznej, jaka będzie stosowana dla wybranej grupy rzeczowych składników majątku obrotowego, • zasady wyceny rzeczowego majątku obrotowego, • stosowane metody amortyzacji majątku trwałego. Wzorcowy plan kont dla podmiotów produkcyjnych i usługowych W zakładowym planie kont dla podmiotów, które prowadzą działalność gospodarczą polegającą na produkcji wyrobów, świadczeniu usług oraz sprzedaży towarów, znajduje się 9 zespołów kont. Tradycyjnie nadaje się im numery od 0 do 8, jednak tak jak pisaliśmy już poprzednio, coraz więcej przedsiębiorstw, szczególnie tych będących częścią międzynarodowych grup, przyjmuje inne oznaczenia liczbowe. Tu jednak przedstawimy tradycyjną i wciąż często spotykaną numerację. Konta syntetyczne w planie kont oznaczone są symbolami trzycyfrowymi. Pierwsza cyfra danego konta pochodzi od numeru zespołu, do którego należy dane konto. Konta analityczne do tych kont rozpoczynałyby się od numeru konta syntetycznego oraz posiadały dalsze numery wyróżniające je spośród innych kont. Na przykład konto środki trwałe może posiadać konta analityczne 0111 - Grunty 0112 - Budynki i budowle itp. W wielu systemach księgowych wszystkie konta, bez względu na to czy są kontami syntetycznymi czy analitycznymi, posiadają taką samą liczbę cyfr. W takim wypadku numer konta syntetycznego „Środki trwałe” może być wydłużony, aby dorównać liczbie cyfr kont analitycznych. Aby je wydłużyć, na końcu numeru dodaje się odpowiednią ilość zer. W naszym przykładzie byłoby to jedno zero i konto miałoby numer 0110. Poniżej przedstawiamy wzorcowy plan kont syntetycznych dla przedsiębiorstwa produkcyjnego. • Zespół 0 Majątek Trwały o 010 Środki trwałe o 020 Wartości niematerialne i prawne o 030 Finansowy majątek trwały o 070 Umorzenie środków trwałych o 072 Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych o 080 Inwestycje • Konta Pozabilansowe o 090 Środki trwałe w likwidacji o 091 Środki trwałe u leasingobiorcy o 092 Środki trwałe obce • Zespół 1 Środki pieniężne o 100 Kasa o 130 Rachunek bieżący o 135 Kredyty bankowe długoterminowe o 136 Kredyty n bankowe krótkoterminowe o 137 Kredyty bankowe przeterminowane o 139 Inne rachunki bankowe o 141 Krótkoterminowe papiery wartościowe o 149 Inne środki pieniężne • Zespół 2 Rozrachunki i Roszczenia o 200 Rozrachunki z odbiorcami o 210 Rozrachunki z dostawcami o 215 Zobowiązania wekslowe o 220 Rozrachunki publicznoprawne o 221 Rozrachunki z budżetami o 223 Rozrachunki z tytułu VAT o 230 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń o 231 Rozliczenie wynagrodzeń o 235 Rozliczenie niedoborów i szkód o 236 Rozliczenie nadwyżek o 237 Roszczenia sporne o 238 Należności z tytułu niedoborów i szkód o 239 Pozostałe rozrachunki z pracownikami o 240 Pozostałe rozrachunki • Zespół 3 Materiały i Towary o 300 Rozliczenia zakupu o 310 Materiały o 320 Towary o 330 Opakowania o 340 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów o 350 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów o 360 Odchylenia od cen ewidencyjnych opakowań • Konto pozabilansowe o 390 zapasy obce • Zespół 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczanie o 400 Amortyzacja o 401 Zużycie materiałów i energia o 402 Usługi transportowe o 403 Usługi remontowe o 404 Usługi pozostałe o 405 Wynagrodzenia o 406 Świadczenia na rzecz pracowników o 407 Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników o 408 Podróże służbowe o 409 Podatki obciążające koszty o 410 Pozostałe koszty o 490 Rozliczenie kosztów • Zespół 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczanie o 500 Koszty produkcji podstawowej o 501 Koszty wydziałowe o 502 Koszty sprzedaży o 503 Koszty zakupu o 510 Koszty handlowe o 530 Koszty działalności pomocniczej o 550 Koszty ogólne zarządu o 580 Rozliczenie produkcji • Zespół 6 Produkty o 600 Produkty gotowe o 610 Produkcja nie zakończona o 620 Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów o 640 Rozliczenia międzykresowe kosztów • Zespól 7 Przychody o 700 Przychody z e sprzedaży o 701 Koszt własny sprzedaży o 702 Wartość sprzedaży towarów według cen zakupu o 750 Przychody finansowe o 751 Koszty finansowe o 760 Pozostałe przychody operacyjne o 761 Pozostałe koszty operacyjne o 770 Zyski nadzwyczajne o 771 Straty nadzwyczajne • Zespół 8 Fundusze i kapitały o 800 Fundusz założycielski o 801 Fundusz przedsiębiorstwa o 802 Fundusz udziałowy o 803 Fundusz zasobowy o 804 Kapitał akcyjny o 805 Kapitał zapasowy o 806 Kapitał rezerwowy o 807 Kapitał zakładowy o 825 rozliczenie wyniku finansowego o 840 Rezerwy i przychody przyszłych okresów o 850 Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych o 852 Pozostałe fundusze specjalne o 860 Wynik finansowy o 870 Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego Czekam na “naj”;pp
Charakterystyka Zakładowy Plan Kont (ZPK) jest planem kont opracowanym dla konkretnego podmiotu gospodarczego, uwzględniający specyfikę jego działalności, organizacji oraz potrzeb informacyjnych użytkowników. Plan kont tworzy usystematyzowany wykaz nazw i symboli numerycznych kont służących w jednostce gospodarczej do ewidencji ogółu posiadanych zasobów gospodarczych i źródeł ich finansowania, wszelkich następujących w nich zmian oraz wyników prowadzonej działalności. Ustawowo obowiązek przygotowania planu kont dla danej jednostki gospodarczej spoczywa na kierowniku jednostki. Zadania planu kont Plan kont musi umożliwić przygotowanie: * prawidłowego sprawozdania finansowego, * statystycznych sprawozdań finansowych ustalonych przez prezesa GUS, * deklaracji podatkowych. Plan kont ma typowo charakter podmiotowy, co oznacza, że powinien być sporządzony w taki sposób, aby wykonał wszystkie zadania i potrzeby jednostki gospodarczej. Struktura planu kont Zakładowy plan kont powinien zawierać następujące elementy: * wykaz kont syntetycznych (w przypadku ich prowadzenia przy pomocy komputera-dokumentację systemu przetwarzania), * wykaz kont analitycznych wraz z ich powiązaniem z kontami syntetycznymi, * szczegółowe zasady funkcjonowania kont syntetycznych i analitycznych, * zasady bieżącej wyceny składników aktywów jednostki, * określenie sposobu ustalania i ewidencji wyniku finansowego, * wszystkie pozostałe szczegółowe unormowania systemu polityki rachunkowości, np. metody kalkulacji kosztów, sposoby ewidencji kosztów, metody wyceny towarów i materiałów, dokumentację operacji gospodarczych w rachunkowości, itp. ZPK może zostać uzupełniony wykazem kont pozabilansowych, których salda i obroty nie wchodzą do sprawozdań finansowych, ale ułatwiają zarządzanie przedmiotami objętymi taką ewidencją i sprawowanie nad nimi kontroli. Jednostki gospodarcze mogą opracowywać ZPK, opierając się na wzorcowym wykazie kont wraz z wyjaśnieniami, który został opracowany przez Departament Rachunkowości Ministerstwa Finansów. Mogą również prowadzić księgi rachunkowe na podstawie planu kont opracowanego i publikowanego przez osoby prawne i fizyczne zajmujące się świadczeniem usług w zakresie organizacji rachunkowości. Podstawowe zespoły kont Wyróżnia się dziewięć zespołów kont od 0 do 8: * Zespół 0- Aktywa trwałe, * Zespół 1-Środki pieniężne, rachunki bankowe i inne krótkoterminowe aktywa finansowe, * Zespół 2- Rozrachunki i roszczenia, * Zespół 3- Materiały i towary, * Zespół 4-Koszty według rodzajów i rozliczenie, * Zespół 5-Koszty według typów działalności i ich rozliczenie, * Zespół 6- Produkty i rozliczenia międzyokresowe, * Zespół 7-Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem, * Zespół8- Kapitały własne, fundusze specjalne, wynik finansowy. W ramach zespołów występują grupy i podgrupy. Istnieje możliwość tworzenia dowolnej liczby kont w ramach danego zespołu, ale tematycznie (wg treści ekonomicznej) muszą być one związane z nazwą danego zespołu. Zasady sporządzania planu kont Celem planu kont jest zapewnienie formalności, kompletności i zupełności oraz merytorycznej prawidłowości prowadzenia polityki rachunkowości. Właściwie opracowany plan kont powinien umożliwić: * wierność (ścisłość) oraz prawidłowość prezentacji w księgach rachunkowych treści ekonomicznej procesów gospodarczych, które mają miejsce w danej jednostce, jak też posiadanych przez jednostkę składników (pasywów), * dostosowanie procesów ewidencji do wymagań kontroli rozumianej jako funkcja zarządzania daną jednostką. Zasady budowy numeru konta Tworząc symbolikę ZPK dla oznaczenia kont syntetycznych symbolem trzycyfrowym, przyjmuje się, że poszczególne cyfry tego symbolu będą oznaczały : * A - przynależność konta do zespołu * B - konto syntetyczne zbiorcze * C - konto syntetyczne szczegółowe Dalsze cyfry tj. czwarte i piąte mają z reguły odniesienie do kont analitycznych. Zakres kont analitycznych powinien być na tyle szczegółowy, aby zapewniał: * konieczne informacje, które są istotne w celu przeprowadzenia analizy stanu majątkowo-finansowego jednostki, * konieczne informacje dla opracowania "Dodatkowych informacji i objaśnień?, * możliwość bieżącej kontroli wielkości rozrachunków (np. rozliczenia z budżetem z tytułu podatków), * kontrolę stanu rzeczowych składników aktywów jednostki.