Specyfika geograficzna i przyrodnicza Bieszczadów . Wszystko co możliwe . Daje najjj !

Bieszczady zajmują najbardziej na południowym-wschodzie wysunięty skrawek Polski. Są one pierwszym członem Karpat Wschodnich, zaczynającym się od doliny Sanu, Osławy, Osławicy i Laborca i ciągnącym się do przełęczy Użockiej. Słyną z pięknych krajobrazów, szczególnie jesiennych i bardzo bogatej flory i fauny. Bieszczadzka przyroda jest ważną częścią polskiego dziedzictwa, które należy przekazać następnym pokoleniom. Środowisko przyrodnicze tych gór posiada wyjątkowe walory: rozległe karpackie lasy-bogate w zwierzynę, połoniny-rozciągające się ponad górną granicą lasu z osobliwą florą o wschodniokarpackim i alpejskim charakterze, malownicze doliny po dawnych wsiach, zwane ,,krainą dolin". Najcenniejsze przyrodniczo tereny są chronione w Bieszczadzkim Parku Narodowym oraz w Ciśniańsko-Wetlińskim Parku Krajobrazowym i Parku Krajobrazowym Doliny Sanu, przez które prowadzą liczne szlaki turystyczne. Dzieje Bieszczadów, słabe zaludnienie stworzyły mit polskiego "Dzikiego Zachodu", który sprzyja turystycznej atrakcyjności. Bieszczady charakteryzują się tzw.,,rusztową " budową grzbietów, które biegną równoległe do siebie z południowego-wschodu na północny-zachód. Wysokość szczytów wzrasta ku wschodowi, osiągając 1346 m n.p.m. Specyfiką tych gór jest występowanie trzech pięter roślinnych: piętro pogórza sięgające do wysokości ok. 500 m n.p.m., piętro regla dolnego sięgające do 1150 m n.p.m., piętro połonin. Najpiękniejsze widoki możemy obserwować jesienią, kiedy dominujące w drzewostanie buki nabierają kolorowych barw. Różne odcienie czerwieni tworzą piękny i niezapomniany pejzaż tych gór. BUCZYNA Klimat Bieszczadów jest dość zróżnicowany i ściśle wiąże się z rzeźbą terenu i wysokością n.p.m. Wyraźny jest tu wpływ kontynentalnych mas powietrza napływających znad Europy Wschodniej i niosących niskie temperatury w zimie i wysokie latem. Miesza się ono z suchym powietrzem znad Nizin Węgierskich. Średnia temp. roczna wynosi 5 stopni C, w lecie osiąga ona 16 stopni C, a w zimie spada do -5 stopni. Opady roczne od 800mm w rejonie Przedgórza Bieszczadzkiego osiągają swe maksimum w rejonie pasm okalających Cisną i wynoszą tam 1150 mm. Największa ilość opadów przypada na lipiec (140-150mm). Stosunkowo suche i dogodne do uprawiania turystyki są: styczeń i luty oraz przełomy maja i czerwca oraz sierpnia i września. Pokrywa śnieżna zalega w Bieszczadach przez 150-200 dni osiągając grubość w wyższych partiach nawet do 200-300cm. Budowa geologiczna Bieszczadów, podobnie jak i innych Zewnętrznych Karpat fliszowych jest dość monotonna. Występują tu dość grube (do kilku km.), serie piaskowców przewarstwiających się z łupkami ilastymi, mułowcami i iłowcami. Twory te znane są pod wspólną nazwą fliszu karpackiego i tworzyły się od górnej jury poprzez kredę do dolnego trzeciorzędu, czyli paleogenu na dnie zbiornika tzw. Oceanu Tetydy. W czasie oligoceńskich i mioceńskich ruchów górotwórczych zostały odkłute, czyli oderwane od pierwotnego podłoża i pchnięte ku północy na odległość kilkudziesięciu kilometrów, tworząc szereg ponasuwanych na siebie płaszczowin. Spoczywają one na krystalicznym podłożu platformy paleozoicznej. Twarde, odporne na wietrzenie piaskowce wypreparowały szereg malowniczych grzęd skalnych np. w rejonie Krzemienia, Halicza czy Dwernika-Kamienia. Podatne na pęcznienie i śliskie łupki są przyczyną powstawania licznych osuwisk tamujących często naturalne drogi odpływu wód. Najbardziej znanymi w Bieszczadach są osuwiska na stokach Chryszczatej z 1907 r. - "Zwięzło" i jeziorka Duszatyńskie oraz osuwisko nad Wetliną na stokach Połomy, tworzące jeziorko Szmaragdowe (1980 r.). Tradycyjnie największe bogactwo mineralne Karpat - ropa naftowa zostało już w Bieszczadach wyczerpane, funkcjonuje jedynie niewielka kopalnia w Czarnej. Sporadycznie eksploatuje się surowce skalne, głównie piaskowiec w ok. Rabego, Nasicznego, w pasmie Ostrego k. Lutowisk i w Bóbrce k. Myczkowców. Interesującym lecz nie wykorzystanym bogactwem są wody mineralne zwłaszcza szczawy i solanki w rejonie Komańczy, Szczawnego, Baligrodu (wody siarczkowe) i Polańczyka. W ok. Rabego znajdują się unikalne w Polsce szczawy arsenowe z zawartością żelaza. Zbieraczy minerałów mogą zainteresować kwarce górskie (tzw. diamenty marmorskie) oraz minerały arsenu i żelaza w okolicy Rabego. Rzeki Bieszczadów, odprowadzają swe wody do Morza Bałtyckiego, wyjątek stanowi tu dorzecze Strwiąża w ok. Ustrzyk Dolnych należące do zlewni Morza Czarnego. Główną rzeką jest San wypływający na wschód od szczytu Piniaszkowy (961 m) w rejonie Przeł. Użockiej. Największymi jego dopływami w rejonie Bieszczadów są: Osława (dł. około 55km) wypływająca na południowo-zachodnich stokach Matragony; Solinka (45 km) biorąca swój początek pod Rosochą i Strybem; Hoczewka (25 km), zwana w swym górnym biegu Jabłonką, ze źródłami w rejonie Wołosania; Wetlina zbierająca wody z Górnej Solinki wypływającej spod Krzemieńca (1221 m) i Małej Rawki (1267 m) i Wetlinki płynącej spod Połóniny Wetlińskiej oraz północnych stoków Działu; Wołosaty wypływający w kotle pomiędzy Krzemieniem, Szerokim Wierchem i Tarnicą. W przeważającej mierze rzeki te płyną dolinami równiległymi do grzbietów podkreślając, zwłaszcza w rejonie Otrytu, Ostrego i Żukowa, rusztowy charakter tych gór. W wielu miejscach tworzą atrakcyjne widokowo przełomy jak np.: San pod Kiczerą Sokolicką, Czereszenką i przez Pasmo Otrytu; Solinka koło Bukowa oraz powyżej Terki; Górna Solinka pomiędzy Jawornikiem a Działem; Wetlina koło Zawoju oraz Prowcza pomiędzy Połoninami Wetlińską a Caryńską. Podził turystyczny : pasmo graniczne pomiędzy Przeł. Łupkowską a Przeł. Użocką, stanowiące wododział karpacki z kulminacjami Okrąglika(1100 m), Rabiej Skały (1199 m), Kremenarosa (1221 m), Rozsypańca (1273 m) - gdzie łączy się z pasmem połonin - oraz Połoniny Bukowskiej (Kińczyk Bukowski 1251 m); pasmo połonin ciągnące sią od Smereka (1222 m) poprzez Połoniny: Wetlińską (1253 m) i Caryńską (1297 m), gniazdo Tarnicy (1346 m) do Rozsypańca (1273 m); pasmo Wysokiego Działu z kulminacją Wołosania (1071 m) i rozległym masywem Chryszczatej (997 m) pomiędzy dolinami Osławy, Hoczewki i Solinki; pasmo Łopiennika (1069 m) i Durnej (979 m) zwane też "grzbietem baligrodzkim" rozciągające się pomiędzy dolinami Jabłonki i Solinki. pasma na północ od Sanu (wg geografów Przedgórze Bieszczadzkie) czyli Otryt (Trochaniec 939 m), Ostre (804 m), Żuków (768 m) i Jaworniki (909 m). Podział fizykogeograficzny : Podziały geograficzne opierają się głównie na koncepcji Mieczysława Klimaszewskiego i Jerzego Kondrackiego. Wg Klimaszewskiego granica od Przeł. Łupkowskiej kieruje się na wschodzie wzdłuż doliny Smolniczka do Osławy i w górę do Przeł. Szczerbanówka a następnie w dół biegu Solinki do Sanu i do jego źródeł pod Przeł. Użocką. Kondracki prowadzi granicę od Przeł. Łupkowskiej doliną Osławy i od jej ujcia do Sanu w górę tej rzeki pod Przeł. Użocką. Pasma Otrytu, Ostrego i Żukowa zaliczane są więc przez geografów do tzw. Przedgórza Bieszczadzkiego, traktowanego jako częć Gór Sanocko-Turczańskich. Pasma Wysokiego Działu oraz Łopiennika-Durnej Klimaszewski włącza do Beskidu Niskiego. Historia Bieszczadów Bieszczady, czyli "Beschad alpes Poloniae" wymieniane są po raz pierwszy w 1269 r. w węgierskim dokumencie dotyczącym przebiegu granicznego grzbietu górskiego ponad Jaśliskami. Długosz nazywał je "Beyszkod". W XV i XVI w. używa się nazw Byesczad, Byeskad, Byesczadi czy Beskidy. Nazwy te zawsze oznaczały działy graniczne (w domyśle granica Polski i Węgier). W czasie wędrówki ludów przeszli przez te tereny Chorwaci, a od XI do XIV wieku były to ziemie sporne pomiędzy Polską, Rusią a Węgrami. Dopiero w 1340 r. Kazimierz Wielki włączył na stałe Bieszczady w skład Ziemi Sanockiej. Pod koniec XIV w. duże połacie ziem przypadły rodom Kmitów i Balów, które kolonizowały tereny nad Sanem i Hoczewką. Od XV stulecia zakładane były nowe osadyna tzw. prawie wołoskim, zasiedlane przez przybyłych z południowych Karpat i Bałkanów pasterzy pochodzenia wołoskiego. Bieszczady przez długie wieki pozostawały na uboczu spraw wielkiego świata, rozgrywających się na terenie Rzeczypospolitej. Życie tutejszej ludności było dość prymitywne. Hodowano bydło i woły sprzedawane na targach w Lutowiskach, Baligrodzie i Bukowsku. Wypalano węgiel drzewny, istniały dwie huty żelaza w Cisnej i Rabem. Od XIX wieku rozpoczęto masową eksploatację bieszczadzkich lasów oraz (na obrzeżach regionu) wydobycie ropy naftowej. W XIX w. przez góry przewinęli się tak znani pisarze jak A. Fredro, Z. Kaczkowski, W. Pol. W czasie I wojny światowej na przełomie 1914/15 r. front dwukrotnie przeszedł przez Bieszczady. Szczególnie ciężkie walki toczyły się w rejonie Wysokiego Działu. Pozostały po nich zarośnięte już dziś cmentarze na Chryszczatej i Magurycznem. W 1918r. doszło do kilku starć pomiędzy ukraińskimi oddziałami Semena Petlury a polską samoobroną. W okresie międzywojennym nastąpiło znaczne uaktywnienie się ludności ukraińskiej w duchu narodowym. Z chwilą wybuchu II Wojny Światowej działania w Bieszczadach ograniczyły się do wysadzenia przez polskich saperów wylotu tunelu kolejowego na Przeł. Łupkowskiej. Przełęcz tę Niemcy przekroczyli dopiero 12 września zajmując niemal bez oporu cały region. Po zakończeniu kampanii wrześniowej Niemcy i ZSRR podzieliły między siebie Bieszczady przeprowadzając granicę wzdłuż linii Sanu. Po 22 czerwca 1941 r. całe góry znalazły się pod okupacją niemiecką. W czasie wojny działały tu oddziały partyzantki AK, BCh oraz oddziały samoobrony i partyzantka sowiecka. W 1940 r. istniał tu stały szlak przerzutowy na Węgry. Z końcem 1944 r. wojska IV Frontu Ukraińskiego wyparły Niemców z terenu Bieszczadów, a w 1945 r. dostał się on w niepodzielne władanie oddziałów UPA. Ciężkie walki oddziałów polskich z ukraińskim podziemiem trwały do końca 1947 r. Zakończyły się operacją "Wisła" w trakcie której obok szeregu działań militarnych prowadzono też systematyczne wysiedlanie ludności ukraińskiej na Ziemie Odzyskane i do ZSRR. Bieszczady wyludniły się wówczas niemal zupełnie. Dnia 15 lutego 1951 r. doszło do zawarcia umowy o wzajemnej wymianie terytoriów. Polska została zmuszona do oddania 480 km2 tzw. "kolano Bugu", czyli obszar po lewej stronie Bugu na zachód od Sokala między Sołokiją a Bugiem, w zamian otrzymała obszar o tej samej powierzchni w rejonie Bieszczadów z małymi miasteczkami Ustrzyki Dolne i Lutowiska.