JAKIE BYLY RÓZNICE I PODOBIEŃSTWA W USTROJU STAROŻYTNYCH ATEN I RZYMU ? WYMIEŃZALETY I WADY OBU USTROJÓW.

Istotną niezgodnością jest to, że w Rzymie panuje republika (res publica ) co po łacinie oznacza rzecz publiczna, a w Atenach stosuje się demokrację co oznacza władza ludu, rządy ludu. Istotną odrębnością jest również to że w Zgromadzeniu ludowym w Atenach każdy może zabrać głos wyrazić swoją opinię na temat ustalanej ustawy natomiast w Rzymie obywatele nie mogli ze swej strony zgłaszać wniosków, ani wprowadzać do nich poprawek. W starożytnym Rzymie za udział z zgromadzeniu ludowym nikt nie dostawał pieniędzy w porównaniu z starożytnymi Atenami w których odciągnięci od pracy najbiedniejsi obywatele otrzymywali skromne wynagrodzenia za udział w zebraniu Zgromadzenia. Sprzecznościom, która dzieliła Ateny od Rzymu jest to istnienie w Rzymie kilku Zgromadzeń Ludowych natomiast w Atenach działa jedno Zgromadzenie Ludowa obradujące na wzgórzu Pnyks gdzie gromadzili się wszyscy obywatele. Jeszcze inną rozbieżnościom między Atenami a Rzymem jest to, że w Atenach nawet w chwili wyjątkowego zagrożenia nie wybiera się człowieka który by miał władzę nieograniczoną, ale w Rzymie taką osobą jest dyktator jednak okres dyktatury nie może trwać dłużej niż 6 miesięcy. Niezgodnością ustrojów między dwoma miastami jest także podział ze względu na klasę majątkową oraz posiadane przez nią prawa. W Atenach obywatele to rodowici Ateńczycy-mieli prawa polityczne, Metojkowie to cudzoziemcy osiedleni na stałe w Atenach-nie mieli praw i niewolnicy to dzieci niewolników, jeńcy wojenni ,sprzedani za długi- nie mieli praw. W Rzymie patrycjusze czyli potomkowie arystokracji rodowej-grupa o pełnych prawach politycznych, plebiusze czyli rolnicy rzemieślnicy kupcy handlarze-nie posiadali praw politycznych(287 r pne uzyskali prawa obywatelskie), wyzwoleńcy to niewolnicy obdarowani wolnością od pana lub wykupieni z niewoli-nie posiadali praw, niewolnicy to ci którzy popadli w niewolę za długi jeńcy wojenni-nie posiadali praw. Różnością między Atenami a Rzymem jest to że w Atenach nie ma cenzora konsula ani trybunu ludowego. Zmianą dzielącą oba miasta jest też to że w Atenach nikt nie ma prawa weto a w Rzymie to prawo posiada trybun ludowy. Tą samą cechą republiki i demokracji jest istnienie zgromadzenia ludowego, kobiety zarówno w Rzymie jak i w Atenach nie posiadają obywatelstwa i nie biorą udziału w życiu politycznym. W Rzymie podobnie jak w Atenach , co roku zmienia się osoby, pełniące jakąś funkcję istnieje zasada jednoroczności. Podobieństwem jest także to że urzędy nie mogły być obejmowane przez jednostki, musiały być sprawowane przynajmniej przez dwie osoby. Urzędy w obu przypadkach obsadzali ludzie bogaci, urzędnicy nie otrzymywali za swą pracę wynagrodzenia ze skarbu państwa. Odwrotnie, musieli z własnej kieszeni pokrywać wydatki związane z pełnieniem funkcji. 2 Prowincje rzymskie - jednostki administracyjne imperium rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Italią). Liczba i rozmiary poszczególnych prowincji zmieniały się na przestrzeni dziejów Imperium w zależności od warunków zewnętrznych i polityki wewnętrznej. Pierwszą rzymską prowincją była wyspa Sycylia, podbita w 245 p.n.e. w czasie I wojny punickiej. Zasadniczo prowincje rzymskie dzieliły się na dwa rodzaje: * prowincje cesarskie * prowincje senackie Terytoria zamorskie był zorganizowane na wzór hellenistyczny. Zdobyte tereny, jak Sycylia, Sardynia, Korsyka, obie Hiszpanie, Macedonia, Achaja, Afryka i inne nazywały się prowincjami (provinciae). Zarządzali nimi wybierani z pośród nobilów na komicjach centurialnych pretorzy o kadencji jednorocznej, którą zazwyczaj przedłużano (prorogatio imperii). Kiedy liczba prowincji wzrosła, namiestnikami mianowano byłych konsulów z tytułem prokonsula o pełnej władzy konsularnej, czy byłych pretorów jako propretorów o pełnej władzy pretorskiej. Prowincje stały się podstawowym źródłem bogactw państwa rzymskiego i poszczególnych przedstawicieli klasy panującej, były uważane za zdobycz ludu rzymskiego, czyli praedia populi Romani. Ludność prowincji - w przeciwieństwie do sprzymierzeńców italskich - nie pełniła w zasadzie służby wojskowej, była traktowana jako poddani Rzymu i obowiązana do wysokich świadczeń materialnych (tributa). Pierwszych doświadczeń organizacyjnych w zarządzaniu prowincjami dostarczyła Rzymowi Sycylii. Rzymianie narzucili znacznej części podbitej ludności daninę zbożową w wysokości 10% zbioru (decuma). Obok tej dziesięciny mieszkańcy prowincji płacili szereg innych podatków i zmuszani byli do licznych świadczeń osobistych na rzecz namiestnika i jego otoczenia; mieli na przykład obowiązek dostarczania zboża po określonej niskiej cenie. W prowincjach najwyższą władzę sprawowali namiestnicy; rządzili przy pomocy kwestorów, legatów (w czasach cesarstwa) i swej osobistej świty (cohors praetoria). Po wyborze namiestnik ogłaszał edykt (edictum provinciale), w którym przedstawiał zasady prawne obowiązujące w okresie jego rządów. Jedną część terenów podbitej prowincji czyniono własnością państwa rzymskiego (ager publicus). Zakładano na niej kolonie lub nadawano ją prywatnym jednostką na własność. Uprzywilejowane stanowisko w prowincji zajmowały miasta (civitates stipendiariae). Miały one własny samorząd, płaciły podatek (stipendium) lub dziesięcinę (decuma) od zbiorów uiszczając ją w pieniądzach lub w naturze. Nieliczne miasta Rzymianie całkowicie zwalniali od podatków (civitates liberae et immunes). Wsie znajdujące się w prowincjach nie korzystały z żadnych praw. Ludność prowincji wyzyskiwali Rzymianie z całą bezwzględnością, jako poddanych (dediticii). Utrzymywała ona administrację rzymską, musiała uiszczać świadczenia podatkowe, które z powodu małego aparatu administracyjnego ściągano do skarbu państwa pośrednio. Prowincje były wydzierżawiane ekwitom, którzy jako dzierżawcy podatków tworzyli spółki (societates). Drogą przetargu ustalali sumę podatku, który wpłacali państwu, po czym ściągali go z mieszkańców prowincji, przy czym dopuszczali się zwykle w porozumieniu z namiestnikami, zdierstw i bezprawia. Skargi ludności pozostawały praktycznie bez echa, ponieważ rozpatrywały je sądy złożone z ekwitów. Dopiero w r. 149 powołano trybunały senatorskie dla spraw o zdzierstwa (de repetudis). Wyzysk prowincji uległ złagodzeniu za panowania Cezara i w czasach cesarstwa.