plan wydarzeń życia Marcina Borowicza

1. Dzieciństwo spędzone w Gawronkach. 2. Marcin Borowicz pochodził ze zubożałej szlachty. 3. W wieku 8 lat wyjeżdża do szkoły elementarnej w Owczarach. 4. Chłopiec przyjeżdża do Klerykowa, aby kontynuować naukę w gimnazjum. 5. Marcin tęskni za matka i domem rodzinnym. 6. Bohater zdaje egzaminy wstępne i zostaje przyjęty do szkoły. 7. Śmierć matki powoduje u chłopca różne reakcje. 8. Marcin zaczyna bywać w domu inspektora Zabielskiego. 9. Młody i zagubiony Borowicz poddaje sie rusyfikacji. 10. Chłopiec zaczyna interesować się sztuką i literaturą rosyjską. 11. Marcin zostaje współtwórcą koła miłośników literatury rosyjskiej. 12. Borowicz uchrania Andrzeja Radka przed wyrzuceniem z gimnazjum. 13. Recytacja "Reduty Ordona" przez Zygiera wpłynęło na zmianę stosunku Marcina do sprawy polskiej. 14. Chłopcy z klasy Borowicza zakładają koło konspiracyjne podobne do Towarzystwa Filomatów i Filaretów. 15. Borowicz obrzuca błotem prof. Majewskiego, gdy ten szpieguje polską młodzież. 16. Marcin przeżywa pierwszą miłość do Anny Stogowskiej-Biruty. 17. Po zakończeniu szkoły Borowicz wyjeżdża do Gawronek i przejmuje obowiązki ojca. 18. Po zakończeniu wakacji wraca do Klerykowa, aby odszukać swa ukochaną. 19. Andrzej Radek podaje dłoń Borowiczowi, dodając mu otuchy po wyjeździe Biruty.