*straty ludnościowe: - śmierć wielu ludzi w licznych wojnach z Rosją, Szwecją i Turcją - straty ludnościowe na skutek strat terytorialnych - mordowanie Polaków w czasie powstania Chmielnickiego * straty terytorialne - utrata ziem takich jak: - Inflanty - uzyskane przez Szwedów - duża część Ukrainy, ziemie: siewierską, czernichowską, smoleńską,- uzyskane przez Rosjan - ziemie na południu kraju - uzyskane przez Turków * zniszczenia wojenne: - zniszczenie wielu kościołów i pałaców - utracenie wiele dzieł sztuki, zasobów bibliotecznych, drogocennych mebli i klejnotów * kryzys polityczny: - zrywanie sejmów - korupcja wśród magnatów - wzrost znaczenia wielkich rodów w państwie - zmniejszanie władzy króla - wykształcenie się nowego ustroju politycznego - oligarchii magnackiej * kryzys gospodarczy: - niemal całkowity zastój w handlu z innymi państwami, która żyła z dochodów ze sprzedaży zbóż - upadek rolnictwa, poprzez powrót to mało wydajnych metod uprawy roli spowodowany stratami ludnościowymi. - zmniejszenie zapotrzebowania na polskie towary na rynkach zagranicznych - cofnięcie się poziomu rzemiosła - zwiększenie pańszczyzny co przyniosło straty dla handlu krajowego i spowodowało ogromne zubożenie chłopów
