przykładem świadomej walki z obcą kulturą było zakładanie stowarzyszeń zrzeszających młodych patriotów. W książce S. Żeromskiego znajduje to odzwierciedlenie w tajnych spotkaniach na strychu mieszkania rodziców jednego z uczniów, tzw. "górką Gontali". Młodzi ludzie czytali poezję emigracyjną, uczyli się historii Polski, dyskutowali oraz poznawali dzieła literatury światowej.
1.wprowadzenie zakazu mówienia po polsku w szkole i kościele 2.prowadzenie lekcji w języku rosyjskim 3.zdjęcie krzyży w klasach 4.nagradzanie z chodzenie na sztukie rosyjskie 5.zakaz czytania polskiej literatury 6.nierówność w karaniu rosjan i polaków 7.szpiegowanie uczniów na stancjach i w szkołach 8.kary cielesne,wilczybile,kozy 9.zakazane tematy związane z historią polski 10.pozorna przyjaźń nauczycieli rosyjskich z polskimi uczniami
- zaprotestowanie na lekcji historii, gdy nauczyciel oczerniał polskie zakonnice; - zakładanie stowarzyszeń zrzeszających młodych patriotów; - czytanie poezji polskiej na tajnych spotkaniach na "górce Gontali"; - wyrecytowanie "Reduty Ordona"przez Zygiera, by wzbudzić patriotyzm w kolegach; - przekazywanie młodym kultury polskiej przez starsze osoby;
