Obraz negatywny polskiej szlachty w powiesci Potop -

Potop jest to powieść ku pokrzepieniu serc. Dlatego szlachta przedstawiona jest tu raczej pozytywnie. Przede wszystkim występuje solidarność z towarzyszami ("Jako wy przy mnie, tak i ja do gardła stać przy was przyrzekam..."). Jest ona patriotyczna ojczyźnie poświęci życie i zdrowie, w tym wierna swojemu królowi ("Przy królu naszym prawowitym [...] i przy miłej ojczyźnie stać będziem!?"). Znacząca dla nich jest dyscyplina w wojsku ("Jak wy ode mnie męstwa i wiary, tak ja od was karności żądam i posłuszeństwa [...]"). Są honorowi ? Wołodyjowski i Ketling wysadzą się w Kamieniu Podolskim, gdyż przysięgali nie oddać fortecy wrogowi. Imponuje im człowiek cnotliwy, poważny. Opierali się na doświadczeniu (chcieli mądrego regimentarza). Wszyscy są zaangażowani w sprawy obozu. Dla wroga mają tylko pogardę ( np. obelgi pana Zagłoby w kierunku Szwedów).