na czym polegal sarmatyzm i kultura baroku w polsce

Sarmatyzm - ideologia szlachty polskiej oparta na starożytnej genealogii, głosząca wzór cnót obywatelskich, równość, ideał życia ziemiańskiego, gloryfikująca prawa i zwyczaje Rzeczpospolitej. Ideologia ta wyrażała przekonanie o wyższości szlachty oraz niechęć do cudzoziemszczyzny, ale uznawała wpływy Wschodu (Orientu) na modę i wystrój wnętrza, a także broniła katolicyzm. Barok - epoka i styl w latach 1590 - 1740, w Polsce do 1760 r. Cechowała ją różnorodność, kontrastowość kultury, teatralność świata (misteria, jasełka). W czasie jej trwania daje się zauważyć wpływ triumfującego po soborze trydenckim Kościoła katolickiego i monarchii absolutnej. W tym okresie nastąpił upadek szkolnictwa przejętego głównie przez jezuitów (teologia, język łaciński, retoryka. W sztuce do głosu dochodzi indywidualizm artysty, którego dzieła odwołują się do uczuć i emocji odbiorcy. Kultura baroku w Polsce - literatura: poezja - Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sep Szarzyński, Wacław Potocki (Wojna chocimska); pamiętnikarstwo - Jan Chryzostom Pasek, Jędrzej Kitowicz, Stanisław Żółkiewski (Początek i progres wojny moskiewskiej); epistolografia - Jan Sobieski (Listy do Marysieńki) - malarstwo (różnorodna tematyka, zastosowanie światłocienia, perspektywy, bogatej kolorystyki, otwartej kompozycji): Tomasz Dolabella pracujący w Polsce - portrety i obrazy religijne - rzeźba (dynamizm, patos, teatralność gestu, wygięcie postaci, barwna polichromia i złocenia, rzeźba w drewnie i marmurze): Kolumna Zygmunta w Warszawie - muzyka: kościelna (organowa) Bartłomiej Pękiel, budowa wspaniałych organów (Leżajsk, Gdańsk-Oliwa); rozwój teatrów operowych - w Polsce operę wprowadził król Władysław IV Waza - architektura (monumentalne formy, przepych, złocone ozdoby, efekty światłocienia, piękna sztukateria, wnętrza kościołów zdobią ołtarze, ambony i organy): wzorem może być w Polsce kościół św. Piotra i Pawła oraz św. Anny w Krakowie, zespoły kalwaryjne przedstawiające Drogę Krzyżową (Kalwaria Zebrzydowska), kościołom gotyckim nadawano wystrój barokowy (kościół Bożego Ciała w Krakowie); barok dworski - rezydencje magnatów to budowle otwarte z bocznymi skrzydłami otoczone ogrodami, w tym czasie przebudowano Zamek Królewski w Warszawie, zamki magnackie (Wilanów, Łańcut, Krzyżtopór, Krasiczyn)