Po zgonie Stefana Batorego doszło do trzeciej w dziejach Rzeczypospolitej wolnej elekcji. Wprawdzie królowa Anna Jagiellonka wskazała w 1587r. Na swego siostrzeńca, szweckiego królewicza Zygmunta Wazę, lecz zjazd elekcyjny zakończył się drugim w dziejach podwójnym wyborem. Gdy zwolennicy Zamoyskiego ogłosili królem Zygmunta, senatorowie pod wpływem Zborowskich wybrali Maksymiliana, brata cesarza Rudolfa II. Sytuacja ta musiała doprowadzić do wojny, która Rzeczypospolitej groziła już w czasie poprzedniej wolnej elekcji. Habsburg przyjął tytuł króla Polski i na czele wojsk ruszył w kierunku Krakowa. Zaatakowanie stolicy przez wojska cesarskie wywołało początkowo popłoch, jednak obrońcy zagrzewani do walki przez samego Zamoyskiego, wytrzymali półtora miesięczne oblężenie. Gdy przeciwnik odstąpił od miasta, do Krakowa wjechał Zygmunt i dopełnił aktu koronacji. Tymczasem Zamoyski udał się w pościg za Maksymilianem, doganiając go w okolicach Byczyny na Śląsku, już poza granicą państwa. W krwawej bitwie wojska Zamoyskiego odniosły zwycięstwo, a niedoszły król polski dostał się do niewoli. Wygrana pod Byczyną zamknęła ostatecznie burzliwe dzieje trzeciej wolnej elekcji. Wprawdzie w chwili gdy Zygmunt III składał królewską przysięgę, tytuł króla polskiego oprócz używali jeszcze Maksymilian Habsburg (ostatecznie zrzekł się go dopiero w 1598r.) i Henryk Walezy (zachował tytuł aż do śmierci), ale w praktyce nie miało to większego znaczenia. Władza trzeciego króla wybranego w drodze elekcji virtim wydawała się mieć trwałe podstawy.
* Ernest Habsburg (syn cesarza Austrii) --> wybrano go, poniewaz 1592 otrzymał od króla Zygmunta III Wazy propozycję przejęcia polskiej korony i w 1576 jako arcyksiążę Austrii umocnił w tym państwie wpływy kontrreformacji. * Henryk Walezy --> wybrano go, poniewaz jego pertraktacje z Henrykiem i jego bratem, królem Francji Karolem IX, trwały dość długo. * Iwan IV Groźny --> wybrano go, poniewaz w 1555 r. przeprowadził gruntowną reformę systemu prawnego państwa i usprawnił jego administrację. Ofiarami tej reformy byli bojarzy, którzy zostali wysiedleni na wyznaczone tereny zwane ziemszczyzną i prześladowani. * Jan III Waza --> wybrano go, ponieważ byl wykształcony, interesował się teologią i historią, usiłował doprowadzić do zbliżenia między luteranizmem a katolicyzmem. Interesował się sztuką, szczególnie architekturą. `.licze na naj <3 ;* ;]
