opisz wyżynę Małopolską

MAŁOPOLSKA WYŻYNA pas wyżynny w płd. Polsce, ciągnący się od Odry i Prosny na zach. po dział wodny Wieprza i Bugu na wsch.; słabo wypiętrzone przedmurze płn. części łuku karpackiego, na płd. opada krawędzią tektoniczno-erozyjną ku kotlinom podkarpackim, na płn. granicę stanowią pokrywy utworów zlodowacenia środkowopolskiego; wys. ponad 200 m (do 612 m w G. Świętokrzyskich) na wsch. i przeciętnie 400 m na pozostałym obszarze (504 m na Wyż. Krakowsko-Częstochowskiej); ze względu na budowę geologiczną i rzeźbę terenu wyodrębnia się mniejsze jednostki: Wyżynę Śląsko-Krakowską, Wyżynę Środkowomałopolską, Wyżynę Wschodniomałopolską, Wyż. Kielecką, Nieckę Nidziańską, Wyż. Przedborską.

Charakterystyka obszaru Na nasłonecznionym południowo-zachodnim stoku, w otoczeniu pól uprawnych rozciąga się rezerwat florystyczny Wały. Z pozoru zwykła ukwiecona łąka, w rzeczywistości cenna ostoja, na obszarze której rośnie jedna z dwóch największych populacji dziewięćsiłu popłocholistnego w Polsce. W ramach sieci Natura 2000 rezerwat Wały stanowi specjalny obszar ochrony siedlisk. Położenie Ostoja Wały leży na wysokości od 290 do 320 m npm. i obejmuje obszar o powierzchni 5,8 ha. Obszar leży około 15 km na wschód od Miechowa, w obrębie Wyżyny Miechowskiej. Historia geologiczna i ukształtowanie Wyżyna Miechowska leży pomiędzy Wyżyną Krakowską a Niecką Nidziańską. Składa się ona z szerokich i płaskich garbów, a powierzchnię jej rozczłonkowują głębokie doliny. Rezerwat Wały położony jest na wyżynie lessowej, na stromym zboczu wśród pól uprawnych. W podłożu znajdują się margle z okresu kredy środkowej i górnej, przykryte warstwą margli kredowych i wapieni trzeciorzędowych. Na powierzchni znajduje się less pochodzenia eolicznego i wodnego, miejscami gliny i piaski lekko i mocno gliniaste. Ekosystem Obszar ostoi nie wyróżnia się pod względem różnorodności siedlisk. Wyróżniono tu dwa typy siedlisk ważnych dla zachowania bioróżnorodności europejskiej przyrody: murawy kserotermiczne z istotnymi stanowiskami storczyków oraz grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny. Na obszarze ostoi siedliska leśne zajmują 46% obszaru, siedliska łąkowe i zaroślowe zajmują 55%, a rolnicze - 9%. Występujący tu licznie dziewięćsił popłocholistny (Carlina onopordifolia) jest gatunkiem z Czerwonej Listy, objętym ochroną. Nazwa rośliny pochodzi stąd, że w dawnych czasach przypisywano jej czarodziejską moc dziewięciu sił, które powodują dziewięciokrotnie silniejsze jego lecznicze i magiczne właściwości od jakiegokolwiek innego ziela. Osiąga wysokość 5 cm, a szerokości 30-60 cm. Wymaga dobrze nasłonecznionego stanowiska, oraz umiarkowanie suchego i żyznego podłoża. Innym priorytetowym w ochronie europejskiej przyrody gatunkiem występującym na obszarze ostoi jest obuwik pospolity (Cypripedium calceolus). Ten piękny storczyk o dużych bordowożółtych, pachnących kwiatach i szerokich liściach był kiedyś rozpowszechniony w lasach liściastych całej Polski, obecnie spotykany jest w stanie naturalnym niezwykle rzadko. Roślina objęta jest całkowitą ochroną. Zagrożenia i ochrona Do najpoważniejszych zagrożeń ostoi zalicza się zarastanie cennych muraw przez drzewa i krzewy. W celu ochrony tego obszaru tu w 1957 roku rezerwat faunistyczny Wały. Ponadto obszar ostoi leży na terenie Miechowsko-Działoszyckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (57 080 ha; 1995). proszę.;]