1.Opisać Pryncypat i Dominat ( data, założenia, przyczyny ) 2. uprawnienia i kadencja urzędników w rzymie

1.Opisać Pryncypat i Dominat ( data, założenia, przyczyny ) Pryncypat - jest to forma rządów ustanowiona przez Oktawiana Augusta. Został wprowadzony ok. 27 roku p. n. e. - Kryzysy systemu republikańskiego doprowadziły do wprowadzenia pryncypatu przez Oktawiana, który od tej pory nazywany był Augustem. - Władza znajdowała się w rękach jednostki; władzę sprawował najwyższy obywatel Rzymu, czyli "princeps" - cesarz. Władca mógł wybrać swojego następcę w każdej chwili. - Polegał na utrzymaniu władzy najważniejszych instytucji republiki przy jednoczesnym przekazaniu głównych uprawnień "princepsowi", pierwszemu wśród senatów. - Mianowanie urzędników dokonywał cesarz. - Powstanie nowych urzędników: + Prefekt pretorianów -> Dowódca gwardii przybocznej oraz prefekt miejski pełniący funkcje policyjne oraz sądownicze - Znaczenie Zgromadzeń ludowych stale malało; od czasów Trojana przestano je zwoływać - Ustawodawcza rola senatu była stale ograniczana + Wnioski cesarzy były bez zastrzeżeń przyjmowane przez aklamację - Od III w. n. e. senat został zredukowany do roli rady miejskiej miasta Rzymu. Dominat - Rosnące ambicje polityczne cesarzy spowodowały wyparcie resztek instytucji republikańskich. - Aurelian wprowadził system dominatu w II poł. III w. n. e. przyjmując tytuł "dominus et deus", czyli "Pan i Bóg". - Dioklecjan dokonał pod koniec III w. n. e. przebudowy administracji państwa, tworząc system tetrarchii. - Po śmierci Teodozjusza I w 395 roku nastąpił podział Imperium Rzymskiego na Cesarstwo Wschodniorzymskie oraz Cesarstwo Zachodniorzymskie. - Brak określonych zasad powoływania następcy cesarza + Stosowano system dziedziczenia, nominacji przez poprzednika lub wybór przez wodzów wojskowych - Cesarz stał na czele wszelkich organów władzy państwowej i sprawował władzę absolutną - W stolicach obu cesarstw działały senaty, jednak ich rola sprowadzona była do administracji miejskiej - Rolę doradczą odgrywała rada pochodząca z mianowania cesarskiego i pełniąca zarazem funkcję dworu. 2. uprawnienia i kadencja urzędników w Rzymie Urzędnicy dzielili się się na: a) Wyższych - konsul -> Wybierani na jeden rok, dwa stanowiska -> Byli to najważniejsi urzędnicy, Z reguły jeden dowodził wojskiem, drugi pilnował spraw w samym Rzymie. - dyktator -> Sprawował władzę absolutną, najwyżej przez pół roku w razie zagrożenia państwa - pretor -> Zajmowali się głównie wymiarem sprawiedliwości; - cenzor -> Wybierano na te funkcję ludzi o nieposzlakowanej opinii i wielkim zaufaniu; Działali co pięć lat przez kilka miesięcy; Sporządzali spis obywateli i dokonywali ich podziału na centurie; Sprawdzali też listę senatu i mieli prawo skreślić z niej senatorów zbyt biednych albo skompromitowanych w jakimś nadużyciem. b) Niższych - edylowie -> Początkowo było dwóch edylów; Mieli nadzór nad porządkiem i bezpieczeństwem w mieście, mięli nadzór także nad pracami publicznymi, budowlanymi oraz zaopatrzeniem miasta w żywność. - kwestorzy -> Pilnowali spraw finansowych c) Trybuni Ludowi - mieli prawo sprzeciwu wobec postanowień urzędników i senatu. - Na skutek walki ustrojowej plebejuszy z patrycjuszami w IV w. p. n. e. plebejuszy dopuszczono do wszystkich urzędów. - Powstała nowa grupa społeczna: nobilowie (arystokracja urzędnicza) - Podstawą istnienia ustroju rzymskiego była działalność Zgromadzeń Ludowych