Powstanie styczniowe na terenie zagłębia Dąbrowskiego prosze na jutro

Rewolucja 1905 r. miała w Zagłębiu Dąbrowskim jeden ze swoich głównych ośrodków w zaborze rosyjskim i posunęła się tam dalej niż gdziekolwiek indziej w tym zaborze. Po wielu miesiącach masowych wystąpień działające w Zagłębiu partie robotnicze uzyskały dużo większą niż gdziekolwiek indziej wolność słowa i druku, zgromadzeń i wieców. Rozbrajały policję carską i w listopadzie 1905 r. sięgnęły w Zagłębiu po władzę, wydzierając ją zaborcom i kapitalistom. Polska Partia Socjalistyczna, Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy oraz Narodowy Związek Robotniczy, współdziałając ponad głębokimi przecież podziałami politycznymi, wspólnie utworzyły Republikę Zagłębiowską. Wojsko rosyjskie, sparaliżowane nastrojami rewolucyjnymi, które jemu samemu też się udzielały, przestało interweniować i zamknęło się w koszarach. Republika Zagłębiowska istniała tylko przez tydzień, gdyż zdławił ją stan wojenny wprowadzony przez władze carskie, ale było to niezwykłe doświadczenie " pierwszy na ziemiach polskich zalążek samorządnej władzy robotniczej. To doświadczenie zaowocowało po kilkunastu latach, w 1918 r., gdy Polska odzyskiwała niepodległość i ważyło się, czyim państwem ona będzie " Polski posiadającej czy Polski pracującej.