Otóż tuż po zgonie hetmana Koniecpolskiego, miał nastąpić konflikt z podstarościm czehryńskim - Czaplińskim, który odebrał pisarzowi wojska Zaporoskiego - Bohdanowi Chmielnickiemu Subotów, dzierżony przezeń bez nadania, a który był częścią włości Czehryńskiej nadanej Koniepolskim. Miał się ponoć wtedy odbyć zajazd na Chmielnickiego prowadzony przez Czaplińskiego. Podczas onego podjazdu miała zginąć druga żona (tak właściwie to konkubina, bo nie miał z nią ślubu) Chmielnickiego (inni twierdzą, że Czapliński ją uwiódł) i zostać zabitym jego syn (inni twierdzą, że porwany). Po tym fakcie Chmielnicki miał uciec do Nowej Siczy Zaporoskiej. 2)Powodem powstania miało być nie wywiązanie się z króla z obietnic, które tak chętnie dawał przy planowaniu Wojny Tureckiej. Chmielnicki miał wtedy zbuntować i uciec do Siczy ... W Siczy przez czas pewien zbierał hultaji z całego Zaporoża oraz zawarł przymierze z Tatarami (ci czuli się szczególnie zagrożeni planowaną wojną Turecką, a z natury zawsze szli tam gdzie istniała możliwość łupienia i brania Jasyru) trwało to do momentu, aż poczuł się na tyle silny by opuścić Sicz.
W latach 1648-1655 przeciwko szlachcie polskiej,określenie wojny domowej , kozactwa i chłopstwa ukraińskiego pod przywództwem hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego przeciwko Rzeczypospolitej.Kozakami byli ludzie z różnych powodów ludzie, którzy nie chcieli i nie mogli w takim społeczeństwie funkcjonować.Kozacy wiedzieli, że przetrwanie w takim miejscu wymaga trzymania się w silnych grupach i zorganizowania samoobrony.Nie mogąc znaleźć sprawiedliwości u króla, Chmielnicki udał się na Sicz. Zawarł nieoczekiwany sojusz z Tatarami i wywołał antypolskie powstanie.Jego idea utworzenia niezależnego państwa ruskiego, obejmującego województwa wschodnio- południowej Rzeczypospolitej, nie miało szans na materializację. Chmielnicki zażądał od Rzeczypospolitej przyznania pełni praw dla ruskiej i prawosławnej Ukrainy, takich jakie miały Korona i Litwa.Mimo poparcia Kozaków, chłopstwa, kleru prawosławnego i części szlachty ruskiej był za słaby, by samodzielnie przy sprzeciwie Polski powołać do życia nowy byt państwowy. W 1655 roku wojska polskie Piotra Potockiego w bitwie pod Jezierną zmuszając Bohdana Chmielnickiego do uznania formalnej zwierzchności Rzeczypospolitej nad Ukrainą.