Narzędzie to urządzenie służące do bezpośredniego oddziaływania w procesie pracy na przedmiot pracy stanowiące wyposażenie człowieka lub maszyny. Większość prostych narzędzi jest maszynami prostymi. Narzędzie pozwala wykonać to, czego przeciętny człowiek nie byłby w stanie wykonać "gołymi rękami", lub ułatwia to, co może wykonać sam. Narzędziami posługują się też niektóre gatunki zwierząt. Jednym z kryteriów podziału procesów cywilizacyjnych jest rodzaj materiałów używanych na narzędzia: * epoka kamienia: narzędzia były wykonywane z kości i rogów zwierząt, z drewna, kamienia, * epoka brązu: ok. 2000 p.n.e. zaczęto stosować narzędzia miedziane i brązowe, * epoka żelaza: ok. 1000 p.n.e. weszły w użycie narzędzia żelazne. Najwcześniejszymi narzędziami były kije, kamienie, kości w postaci naturalnej, dobierane odpowiednio do zamierzeń. Następnie zaczęto narzędziom nadawać formy lepiej dostosowujące je do potrzeb. Na przestrzeni wieków nastąpiło ogromne zróżnicowanie narzędzi, dostosowywanych do różnorodnych rzemiosł i gałęzi przemysłu. Zależnie od wybranego kryterium rozróżnia się narzędzia: * według dostosowania do zadań: o uniwersalne, o specjalne; * według rodzaju napędu: o ręczne, o zmechanizowane (np. wiertarka), o maszynowe (stanowiące wyposażenie maszyny np. do pracy na obrabiarkach); * według przeznaczenia: o nazywane od rodzaju obróbki: np. tokarskie, ślusarskie, kuźnicze, o nazywane od profesji użytkownika: np. szewskie, krawieckie, stolarskie, o nazywane od rodzaju obrabianego materiału: np. do metalu (stali), do drewna, o nazywane od sposobu obróbki: np. skrawające, ścierne. Specjalną grupę stanowią narzędzia pomiarowe.
