Opium w rosole – piąty tom cyklu Jeżycjada, powieść autorstwa Małgorzaty Musierowicz, z ilustracjami autorki, wydana w 1986. Powieść pisana najdłużej ze wszystkich części Jeżycjady, wydana po pięciu latach od ukazania się czwartej Idy sierpniowej i przez wielu czytelników uważana za najdoskonalszą część cyklu, bardzo wysoko ceniona m.in. przez prof. Zbigniewa Raszewskiego.Akcja książki rozgrywa sie w nieprzyjaznych czasach. Kreska, jedna z bohaterek, mieszka z dziadkiem - znanym czytelnikom z poprzednich tomów nauczycielem polskiego, profesorem Dmuchawcem. Jej rodzice zniknęli, o czym w wydanej w 1986 roku i poddanej cenzurze książce się nie mówi, podobnie jak o przyczynach zniknięcia ojca Borejko. Schorowany profesor Dmuchawiec już nie pracuje; niegdyś pełnego entuzjazmu wychowawcę dręczą wyrzuty sumienia, że jego uczniom nie powiodło się za dobrze w życiu – boi się spotkania ze swoją ulubienicą Gabrysią, którą mąż porzucił wraz z małą córeczką, lękając się zobaczyć załamaną i przybitą kobietę zamiast dawnej tryskającej entuzjazmem dziewczyny. Jego wnuczka Janina, nazywana przez wszystkich Kreską, chodzi do tej samej szkoły, w której on niegdyś pracował. Czuje się tam tłamszona i nieszczęśliwa, nie radzi sobie z matematyką, a do tego ma problemy z wychowawczynią - chłodną i wymagającą Ewą Jedwabińską, traktującą uczniów nie jak żywe, myślące istoty, ale jak pozbawione uczuć obiekty badań psychologicznych. W dodatku w domu wiecznie brakuje pieniędzy, więc Kreska dorabia szyciem, jednocześnie sama ubiera się w ciągle przerabiane na drutach swetry i rzeczy szyte ze starych ubrań. Pociechą dla niej jest przyjaźń z sąsiadem, starszym kolegą ze szkoły Maćkiem Ogorzałką, jednak kiedy skrycie zakochana w nim Kreska odkrywa, że sam Maciek stracił głowę dla innej – pięknej, efektownej i świetnie ubranej Matyldy, a sam zajęty nową dziewczyną Maciek przestaje mieć czas dla Kreski, ich przyjaźń zaczyna się chwiać. Jednocześnie po Jeżycach chodzi mała, wiecznie umorusana dziewczynka, puka do domów, przedstawia się jako Genowefa Pompke, Trompke, Zombke, Rombke, Sztopmpke, Lompke lub Bombke (w rzeczywistości jest Aurelią Jedwabińską) i wprasza się na obiadek. Mimo że wszystko jest na kartki, a u większości mieszkańców Jeżyc się nie przelewa, nikt nie odmawia tajemniczej małej dziewczynce i ma zawsze dla niej talerz tytułowego rosołu. Tymczasem jej matka, z którą nie może znaleźć porozumienia, nie ma pojęcia o wędrówkach córeczki.Kreska – Janina Krechowicz, główna bohaterkaMaciek Ogorzałka – kolega Kreski ze szkoły, przystojny blondyn. Był dobry z matematyki i pomagał w niej KrescePiotr Ogorzałka – starszy brat Maćka; jego ulubionym zajęciem jest prowadzenie kroniki, w której zapisuje wszystkie złe wydarzenia na świecie, trudni się w w prywatnej firmieJacek Lelujka – kolega Kreski z klasyEwa Jedwabińska – psycholog i nauczycielka w szkole Kreski, dawna uczennica prof. Dmuchawca, której jednak brakuje zarówno jego talentu pedagogicznego, jak i serca dla młodzieżyAurelia Genowefa Jedwabińska – córka Ewy Jedwabińskiej, smutna i zastrachana dziewczynka pozostająca pod opieką sąsiadki; jedynym jej przyjacielem jest stara maskotka. Aurelia jadała u pani Lisieckiej, swej opiekunki; jednakże posiłki te jej nie odpowiadały. Chodziła więc "na obiadki" do innych, podając się za Genowefę (za każdym razem podawała inne nazwisko: Pompke, Bombke, Sztompke, Zombke, Rombke, Lompke, Trompke).Matylda Stągiewka – piękna dziewczyna, w dzieciństwie wyszydzana jako brzydula, która obecnie mści się za dawne upokorzenia, rozkochując w sobie i porzucając kolejnych chłopcówGabrysia Borejko – bohaterka znana czytelnikom z poprzednich tomów, główna bohaterka trzeciego tomu pt. Kwiat kalafiora, obecnie porzucona przez męża matka małej Róży, nazywanej przez Gabrysię "Pyzunią"Ida Borejko – bohaterka znana czytelnikom z poprzednich tomów, główna bohaterka czwartego tomu pt. Ida sierpniowa; jest zakochana w Sławku LewandowskimSławekLewandowski – chłopak Idyprof. Dmuchawiec-dziadek KreskiEugeniusz Jedwabiński-ojciec Aurelii Genowefy Jedwabińskiejp. Lisiecka- Aurelia miała u niej zostawać kiedy jej mamy Ewy nie było w domuklasa pierwsza "b"-Klasa Janiny Krechowicz
