Może to pomoże Wiersz skierowany jest przez podmiot liryczny do ukochanej, Marii. Nie jest to jednak typowy wiersz miłosny, wręcz przeciwnie. To wiersz pełen powojennej rozpaczy, straconych nadziei, straconej wiary w lepsze czasy. Podmiot liryczny występujący w osobie 1ej żył na wojnie, ocierał się o jej okrucieństwa i nie jest już w stanie wrócić do czasów, które były przed wojną. Zwraca się do ukochanej, chociaż nie wie nawet czy ona jeszcze żyje. Prosi ja, wręcz błaga by do niego nie wracała, by nie szła ku niemu, nie szukała. Dla niego życie jest już tylko nocą, czarną, opuchniętą, pozbawioną nadziei. Został mu w duszy tylko wiatr, ból, nagie drzewa, miasta pozbawione życia, obrazy frontu i ciemność. Nieprzenikniona rozpacz bije z każdego wersu. W umyśle podmiotu lirycznego jest cisza,nie wie po co zył, nie wie dokąd iść, pozostała w nim gorycz, żal. Uczucie miłości "wyżarł" z niego ogień krematorium i wspomnienie nieszczęśc, ludzkich cierpień, krzywd i śmierci. W wyobraźni widzi ciało ukochanej w krematoryjnym dymie, jak pnie się ku górze by ulecieć, zginąć. Przeminęło życie, miłość, radość, szczęście. Tych odczuć nic już nie przywróci. Przygnębiony i zrozpaczony podmiot liryczny wie, że miłość już nie wróci, przeminęła z wiatrem, z dymem, ze śmiercią. Nie wstaną z grobów martwi, ludzie są już tylko kruchym popiołem, którego nic nie zmieni w żywą materię. Podmiot nie chce ,żeby ukochana wróciła, i mówi o tym jasno. Dla niego wszystko co było kiedyś jest dzisiaj złudą, grą, teatrem, a miłość? Miłość porównuje do dymu z krematorium który unosi się nad człowiekiem i wreszcie znika..zapomniany. Ton wiersza: pełna apatia, rozpacz, beznadziejność życia, utrata wiary w sens czekania, szukania, sens miłości Nastrój: przygnębiający Rymy: niedokładne, brak rymowego "szablonu", raz rymy są, raz ich nie ma ,przykłady "opił-popiół", "było-miłość" "pięło-przeminęło" "pamiętaj- opuchniętej" itd Epitety: "czarnej", "opuchniętej", "zagasłych", "głucha", "zżarta" Przenośnie: "zżarta ogniem", "nocy opuchniętej", "kruchy popiół" itd Porównania: "ciało pięło się jak obłok" "ciemność jak dym frontów" itd Zdania rozkazujące: " nie chcę", "nie wracaj", "nie idź do mnie" Pytanie: " po cóż było dotąd żyć"? zwątpienia Rozpacz świadka wojen i cierpień nie pozwala mu na powrót do normalności, prześladuje, nęka, przywołuje straszne obrazy. Nic ponad przeszłość nie potrafi już obudzić w nim żadnych odczuć.
