HIV i AIDS - co to jest?
HIV i AIDS - co to jest?
W 1981 r. w USA rozpoznano pierwsze przypadki choroby nazwanej później zespołem nabytego upośledzenia odporności (Acuired Immunodeficiency Syndrome, franc.: SIDA). AIDS jest skutkiem zakażenia ludzkim wirusem upośledzenia odporności- Human Immunodeficiency Virus. HIV jest retrowirusem. Dzięki swej odwrotnej transkryptazie wytwarza kopię DNA na matrycy RNA. Wirus intensywnie namnaża się w komórkach. W ciągu 1 doby powstaje 10^9 kopii wirusa. Zarażony staje się wiec bardzo szybko zakaźny dla innych.
Znane są dwa wirusy: HIV-1 oraz HIV-2 a wśród nich istnieje wiele podtypów. AIDS w największym skrócie, to zaburzenie odporności na choroby, aż do całkowitego jej zniszczenia. Wirus zakaża komórki z receptorem CD4. Są to najczęściej limfocyty CD4 jak i np. komórki nerwowe. HIV doprowadza do ich śmierci. Z biegiem czasu organizm nie jest już w stanie zastępować utraconych komórek odpornościowych nowymi. Człowiek staje się podatny na zakażenia drobnoustrojami (bakteriami, wirusami, grzybami, pierwotniakami) chorobotwórczymi a w późniejszym etapie także oportunistycznymi (nieszkodliwymi dla ludzi zdrowych) oraz na rozwój nowotworów.
Dane epidemiologiczne
Do czerwca zarejestrowano ogółem 1394000 zachorowań. Liczba ta zawiera osoby, które już zmarły oraz nadal chorujących. Szacuje się, iż w rzeczywistości do końca czerwca 1996 r. zachorowało na AIDS 7700000 osób; spośród 28 milionów zakażonych HIV na świecie, około 5 milionów zmarło na terenie Afryki i przeszło 1 milion na pozostałych kontynentach.
Do listopada 1998 r. w Polsce zarejestrowano 5477 zakażeń HIV (3532 zaraziło się przez używanie narkotyków) i 707 zachorowania na AIDS; 401 zmarło. Liczbę zakażonych HIV w Polsce szacuje się na 15-20 tysięcy osób.
Przewidywane jeszcze przed kilkoma laty 100 milionów zarażonych na świecie w 2000 r. nie spełni się.
Drogi przenoszenia:
Zakażenie wirusem HIV może nastąpić przez:
• stosunek seksualny (zarówno waginalny, analny jak i oralny ); zarówno po jednorazowym stosunku, jak i po którymś z rzędu; z wytryskiem nasienia (zwiększa prawdopodobieństwo) lub bez; ryzyko rośnie, gdy występują mikrourazy oraz stany zapalne używanych w powyższym celu narządów
• kontakt błon śluzowych (np. jamy ustnej, odbytnicy) lub/i uszkodzonej skóry z: krwią, nasieniem, wydzielinami (HIV występuje we wszystkich płynach fizjologicznych ustroju. Uważa się, że w pocie, łzach występuje za małe stężenie wirusa a w ślinie również nieprzyjazne dla niego środowisko żeby doszło do infekcji.)
• wydalinami (kał, mocz- gdy zawierają krew)
• stosowanie niesterylnych narzędzi medycznych i niemedycznych (przekłuwanie części ciała i tatuaż wykonany nieprofesjonalnym sprzętem, przyjmowanie dożylnych środków odurzających niesterylnymi strzykawkami i igłami)
• przeszczep narządu, przetoczenie krwi i jej pochodnych (małe prawdopodobieństwo gdyż wykonuje się badania)
Przebieg zakażenia HIV
Wczesny okres zakażenia HIV:
U około 50-70% osób średnio w 3-6 tygodniu od zakażenia pojawiają się objawy rzekomogrypowe, występujące również w wielu różnych chorobach. Są to:
• stany podgorączkowe lub gorączka,
• nadmierna potliwość,
• pobolewanie mięśni i stawów
ponadto może wystapić:
• wysypka,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• często powiększone są węzły chłonne (co może przetrwać po ustąpieniu innych objawów). Stan ten kilka do kilkudziesięciu dni.
• Okres zakażenia bezobjawowego (nosicielstwo HIV):
U około połowy osób trwa on prawie 10 lat. Pomimo zakażenia stan chorego jest dobry. Może on prowadzić aktywne życie zawodowe i towarzyskie. Mimo braku objawów klinicznych, dochodzi jednak do postępującego pogarszania się odporności.
Objawy ogólne:
• okresowa gorączka (ponad 38C)
• ubytek o 10% masy ciała
• powiększenie węzłów chłonnych
• okresowa lub przewlekła biegunka (więcej niż 2 wypróżnienia na dobę)
• nocna potliwość
• uczucie wyczerpania fizycznego i psychicznego
Zespół limfadenopatyczny - przetrwałe uogólnione powiększenie węzłów chłonnych: Rozpoznajemy, gdy występują węzły chłonne o średnicy powyżej 1 cm w co najmniej 2 okolicach, poza pachwinami, utrzymujące się ponad 3 miesiące (np. pod pachami, żuchwą, na szyi, karku). W tym okresie częste są nawracające zakażenia skóry, dróg oddechowych i przewodu pokarmowego.
Z powodu zmniejszenia odporności dochodzi do dolegliwości spowodowanych drobnoustrojami chorobotwórczymi jak i oportunistycznymi (które u osoby z normalną odpornością nie wywołują chorób) oraz zmian nowotworowych. Oto niektóre z nich. Wyróżnione są charakterystyczne lub bardzo często występują w AIDS. Oczywiście jeżeli masz suchą skórę lub kaszlesz, nie oznacza to, że masz AIDS.
Skóra i błony śłuzowe: wysypki, suchość skóry, świeżbiączka , łojotokowe zapalenie skóry, mieszków włosowych, zmiany grzybicze, leukoplakia włochata (gęsto skupione białe grudki, nieostro odgraniczone, niebolesne, na bocznych powierzchniach języka, rzadziej na wewnętrznej stronie policzków i warg), mięsak Kaposiego (zmiany nowotworowe; pojedyncze, mnogie; barwy: różowoczerwonej, niebieskofioletowej, brązowej; płaskie, grudkowate lub guzowate) i inne.
Układ oddechowy: pneumocystozowe zapalenie płuc (pierwszy objaw: duszność wysiłkowa i kaszel wyzwalany przez głęboki oddech, później także samoistny), zapalenia płuc: bakteryjne (w tym gruźlica płuc), wirusowe, i inne.
Układ pokarmowy: grzybice (od jamy ustnej po odbyt), biegunka o różnej przyczynie i inne. Układ nerwowy: zespół otępienia dotyczy 70% chorych (zaburzenia koncentracji, pamięci itp.), zapalenie mózgu, opon, gruźlica i inne.
->Odporność zanika i chory umiera z powodu rozmaitych zakażeń!
safer sex
czyli bezpieczniejszy seks
Czy możliwy jest zupełnie bezpieczny seks? Chyba nie. Każdy stosunek seksualny niesie ze sobą ryzyko zarażenia się wirusem HIV lub inną chorobą weneryczną. Ryzyko to można jednak znacznie zmniejszyć. Jak? Przyczytajcie sami!
Gra wstępna
To najmniej ryzykowna część stosunku seksualnego. Jedną rzeczą, na którą musisz zwrócić uwagę jest unikanie kontaktu z krwią Twojego partnera. Mogą być to popękane usta, źle zagojone rany, rany po goleniu, etc. Poza tym jest wszystko dozwolone co się podoba, czyli całowanie się, pieszczenie i wzajemne onanizowanie się.
Najpewniejsza ochrona przed HIV
Prezerwatywy są bardzo skuteczną metodą chronienia się przed wirusem HIV. Jest jednak jeszcze jedna - znacznie pewniejsza. Jest to monogamia i wzajemne zaufanie. Pamiętaj, że przygody seksualne z przypadkowo poznanymi partnerami znacznie zwiększają ryzyko zarażenia się HIV.
Musisz także pamiętać o tym, że bezpieczniejszy seks nie chroni tylko Ciebie przed zarażeniem się, lecz także Twoich późniejszych partnerów. Nie licz na to, że Ciebie może to ominąć i nie łudź się, że w najbliższym czasie AIDS będzie uleczalną chorobą. Chroń siebie i chroń innych!
Leczenie:
W 1987r. pojawiła się azydotymidyna (retrowir, AZT, zydowudyna), jeden z leków hamujących odwrotną transkryptazę- enzym dzięki któremu wirus HIV tworzy nić DNA na podstawie swego RNA. Później pojawiły się preparaty hamujące inny enzym- peptydazę. Dziś na rynku znajduje się około 10 leków i wciąż trwają prace nad nowymi. Obecnie stosuje się jednocześnie 2-3 preparaty. W części przypadków udaje się zmniejszyć stężenie wirusa we krwi poniżej poziomu oznaczalnosci, czyli poniżej 10-20 cząstek na mL krwi. Po odstawieniu leków stężenie wirusa szybko powraca do poprzednich wartości, gdyż HIV "ukrywa się" w komórkach wolno dzielących się na które leki te mają mały wpływ. Zakażenia oportunistyczne wymagają często leczenia dłuższego i stosowania większych dawek. Żeby ich uniknąć chorzy na AIDS profilaktycznie przyjmują niekiedy całe "garście" leków.
Szczepionka przeciwko HIV?
W wielu ośrodkach trwają próby nad stosowaniem różnego rodzaju szczepionek. Próbowano stosować inaktywowanego wirusa, podjednostki HIV w wektorach ("przenosicielach") wirusowych i syntetyczne polipeptydy. Prowadzi się także studia nad uzyskaniem swoistych przeciwciał dla uodporniania biernego. Nie wiadomo, czy skuteczna szczepionka kiedykolwiek powstanie, gdyż wirus szybko mutuje.
Wykaz wybranych placówek służby zdrowia świadczących opiekę ambulatoryjną dla osbób zakażonych HIV i chorych na AIDS.
We wszystkich niżej wymienionych placówkach można uzyskac skierowanie na anonimowy i bezpłatny test.
• BIAŁYSTOK
Punkt AIDS przy Klinice Obserwacyjno-Zakaźnej AM, ul. Żurawia 3, tel. 327570
• BYDGOSZCZ
Poradnia Profilaktyki i Leczenia Zakażeń Wirusowych, ul. Św. Floriana 10, tel.220034
• CHORZÓW
Ośrodek Diagnostyki i Terapii AIDS dla woj. katowickiego, ul. Zjednoczenia 10, tel. 413255 w.241 lub 417192
• CZĘSTOCHOWA
Wojewódzka Przychodnia Leczenia Nabytych Niedoborów Odporności przy Wojewódzkim Szppitalu Zespolonym, ul. PCK 1, tel. 223777
• GDAŃSK
Centrum Diagnostyki i Leczenia AIDS przy Klinice Chorób Zakażnych, Oddział II, ul. Długa 84/85, tel.414041 w. 18
• ŁÓDŹ
Przychodnia AIDS przy Specjalistycznym Dermatologicznym Zespole Opieki Zdrowotnej, ul. Krzemieniecka 5, tel. 862570, 862571
• KRAKÓW
Regionalna Przychodnia AIDS, ul. Śniadeckich 5, tel. 219657
• POZNAŃ
Klinika Chorób Zakaźnych AM, ul. Wincentego 21, tel. 773671
• WARSZAWA
Poradnia dla nosicieli HIV, ul. Leszno 17, tel. 6320725 Instytut Wenerologii AM, ul. Koszykowa 82a, tel. ambulatorium 6210241 w.1384 Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego AM, ul. Wolska 37, tel.6320683
• WROCŁAW
Klinika Chorób Zakaźnych AM, ul. Kamieńskiego 73a, tel. 3255242