W powieści Henryka Sienkiewicza "Krzyżacy" poznajemy Danutę Jurandówną, żonę Zbyszka z Bogdańca. Jest to postać niezbyt ułożona, ale i interesująca. Gdy ją poznajemy, jest kilkunastoletnią dziewczynką, potem dorasta, rozwija się i niestety wcześnie umiera. Jej matka pochodziła z Litwy. Wcześnie osierociła córkę, ginąc w tragicznych okolicznościach. Ojciec, Jurand ze Spychowa, był sławnym rycerzem. Śmierć jego żony była dla niego bardzo wstrząsającym przeżyciem. Po śmierci matki prawną opiekunką Danusi stała się księżna mazowiecka, Anna Danuta. Dziewczyna miała długie, jasne blond włosy i niebieskie oczy. Miała drobną, pełną wdzięku figurę. Czasami wyglądała jak dziecko. Jej uroda budziła podziw miejscowych i zagranicznych rycerzy. Zbyszko poznał Danusię w gospodzie w Tyńcu, pomógł jej w niebezpiecznej sytuacji i złożył ślubowanie. Kiedy Danusia po raz pierwszy spotkała Zbyszka, była jeszcze dziecinna i niedojrzała. Nie umiała ukryć swojej radości, gdy dowiedziała się, że Zbyszko chce być jej rycerzem. Jurandówna zajmowała się typowymi dworskimi rzeczami - dotrzymywała towarzystwa księżnej i zabawiała ją muzyką. Chętnie śpiewała pieśni, dając słuchających radość i budząc podziw. Ufała wszystkim ludziom i słuchała starszych. Bardzo kochała ojca i Zbyszka. Miała poetycką naturę i często można było ją zobaczyć zamyśloną i pogrążoną we wspomnieniach. Popadła w obłęd w niewoli krzyżackiej z powodu ciężkich przeżyć. Myślę, że Danusia to wrażliwa, kochająca i łatwo przywiązującą się do ludzi osoba. Gdyby nie umarła, byłaby bardzo dobrą żoną.
