Praca badawcza politologa

Politologia należy do grupy dyscyplin naukowych nauk społecznych. Za przedmiot poznania naukowego przyjmuje szeroko pojętą politykę. Ujęcie terminu polityka budzi kontrowersje, podobne zjawisko dotyczy pojmowania politologii. Polityka w ujęciu ogólnym to działalność społeczna, która wiąże się z dążeniem do zdobywania i wykonywania władzy wewnątrz państwa a także w stosunkach międzypaństwowych. Politologia bada natomiast działalność państwa, partii politycznych, ogół zjawisk i stosunków związanych ze zdobyciem, utrzymaniem, wykonywaniem władzy. Współczesny politolog dzięki rzetelnej analizie, prawidłowego zastosowania metodologii badawczej ustala występujące prawidłowości i nieprawidłowości zjawisk i procesów politycznych, określając źródła sprzeczności i możliwości występowania konfliktów społecznych, przyczyn kształtowania owych procesów i zjawisk a także ustala przewidywania na przyszłość. Wobec tego dyscypliną zajmującą się badaniem polityki nazywa się najczęściej politologią.

Praca badawcza politologa powinna opierać się na kilku podstawowych czynnościach badawczych, dzięki którym rozstrzyganie problemów staje się prostsze a politolog kierując się według tego „schematu” ma możliwość dociekania istoty problemu. Podstawowym warunkiem w pracy politologa powinno być umiejętne określenie przedmiotu i celu badania.
W większości występujących nauk badania są inspirowane przez liczne i różne potrzeby. Typy badań w sposób najprostszy można podzielić na badania wiążące się z praktyką. Rezultatem badań poznawczych są nowe twierdzenia lub teorie, natomiast badań na potrzeby praktyki są ustalenia czy dane teorie i twierdzenia są przydatne do rozwiązywania problemów pojawiających się w codziennej działalności ludzi. W pracy badawczej politologa wyróżnia się trzy podstawowe typy badań, dzięki którym może on obrać odpowiednią metodę rozstrzygania i poszukiwania rozwiązania danego problemu. Badania podstawowe dążą do zwiększania wiedzy naukowej i odkrywania nowych pól badań bez określonego celu praktycznego. W przypadku badań stosowanych celem staje się zwiększenie zasobu wiedzy naukowej oraz wykorzystania określonych praw i teorii w praktyce. Szeroko pojęte badania rozwojowe polegają na korzystaniu z rezultatów badań powyższych w celu wprowadzania nowych produktów, metod albo udoskonalania już istniejących.

Przedmiotem badań politologa są różne twory życia społeczno – politycznego. Spośród nich wyróżnia się trzy podstawowe grupy, tzn. zbiorowości i zbiory społeczne, instytucje polityczne oraz procesy i zjawiska społeczno – polityczne. „Przedmiotem badania są obiekty i zjawiska o jakich formułuje się sądy w procesie badania. Przedmiotem badania mogą być np. funkcje organizacji politycznych, elity polityczne, mechanizmy sprawowania władzy, aktywność polityczna jednostek oraz określonych grup społecznych, fluktuacja kadr politycznych, itp.” .

Gdy określenie przedmiotu i celu badań zostało przez politologa wykonane pozwala mu to wówczas zastanowić się i ustalić właściwy według niego problem badawczy. Każdy problem, kwestia wymaga rozstrzygnięcia i tylko poprawne sprecyzowanie problemu przez badacza prowadzi jego dalsze działanie do właściwego rozstrzygnięcia. Problemy także dzielą się na mniej i bardziej złożone. Do ich grupy zalicza się trzy podstawowe rodzaje, dzięki którym można rozpatrywać je w szerszym kontekście.
Powyższy opis właściwego postępowania pozwolił mi dotrzeć do punktu, w którym rozstrzyga się kwestia zastosowania przez politologia odpowiednich pytań. Pytanie rozstrzygające , czyli zamknięte jest pytaniem prostym, zawierającym jedną alternatywę, wymaga ono wyboru jednej spośród dwóch odpowiedzi, które są względem siebie sprzeczne. Natomiast pytanie dopełniające -inaczej otwarte - zawiera więcej niż jedną alternatywę, wymaga szerszych odpowiedzi i są to pytania otwarte, w których nie wiadomo ile i jakie mogą być ewentualne odpowiedzi. Spośród powyższych pytań wyróżnia się pytania informacyjne i badawcze. Dzięki zastosowaniu tych pierwszych oczekujemy gotowych odpowiedzi, pytania badawcze są problemami badawczymi, ponieważ składają się z kilku pytań.

Według mnie w pracy badawczej politologa i zasad, które podczas jej przebiegu winny występować korzystniejsze w rozwiązywaniu problemów i dociekaniu istoty nauki byłoby dla politologa stosowanie pytań otwartych. Dzięki tym pytaniom respondent ma możliwość udzielania odpowiedzi na pytanie w sposób dla siebie ważny, kierując się według własnych zasad, reguł, praw, religii, przekonań, itp. Wówczas odpowiednie wyciąganie wniosków i rozpatrywanie ich z postawionym w pytaniu problemie, pozwala politologowi w pełni realizować pracę badawczą i rozstrzygać dane problemy. Oczywiście nie należy negować pytań zamkniętych, ponieważ każda odpowiedź na jakiekolwiek postawione pytanie otwarte lub zamknięte niesie ze sobą pewną wartość, wiadomość, która pozwala postrzegać, filozofować, prowadzi do refleksji, motywuje, itp. Jeżeli jednak chodzi o skomplikowaną prace badawczą politologa, to powinien on dać szansę wypowiedzenia się w szerszym kontekście swemu respondentowi , poprzez stosowanie pytań otwartych i z jego wypowiedzi uzyskać istotę - sedno potrzebną w wykonywanej pracy badawczej. Jeżeli politologia ma badać, odkrywać, udoskonalać, analizować w celu poprawy życia i stosunków społeczno – politycznych , to dzięki pytaniom dopełniającym może w pełni realizować swe cele.


Literatura:
Andrzej Chodubski, Wstęp do badań politologicznych, wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1996.