ślina, zawarta w jamie ustnej zabiera z niej zanieczyszczenia, uzdatnia powietrze równiez w wilgoć
Najbardziej rozwinięty układ oddechowy (np. u kręgowców wyższych ewolucyjnie) tworzą: *drogi oddechowe: -jama nosowa - ogrzewanie powietrza, oczyszczanie (obecność w nosie włosów i komórek z rzęskami wychwytującymi nieczystości), nawilżanie (obecność śluzu); -gardło, krtań, tchawica, oskrzela - stanowią drogę, którą powietrze dociera do płuc. Tchawica i oskrzela mają dodatkowo chrząstkowe pierścienie, by się nie zapadać. *narządy oddechowe: -pęcherzyki płucne - tu zachodzi wymiana gazowa (za pomocą dyfuzji). Ich cienkie ścianki pozwalają na sprawną wymianę gazową. Są również oplecione licznymi naczyniami włosowatymi. W płucach jest bardzo dużo pęcherzyków, aby zwiększyć wydajność oddechową. *oraz - pośrednio - układ krwionośny transportujący krew do tkanek. Ważne jest także to że układ oddechowy wyścielony jest przez nabłonek migawkowy.
* pobranie tlenu z otoczenia (powietrza lub wody) * oczyszczenie, ogrzanie, nawilżanie wdychanego powietrza * transport powietrza do płuc, gdzie następuje wymiana gazowa * dostarczenie tlenu do tkanek oraz dwutlenku węgla z tkanek do płuc (tę funkcję przejmuje układ krwionośny) * wydalenie z organizmu produktów końcowych przez drogi oddechowe * dostarczanie tlenu do komórek -jama ustna - ogrzewanie powietrza, oczyszczanie (obecność w nosie rzęsek do których przylegają bakterie oraz zanieczyszczenia), nawilżanie (obecność śliny); -gardło, krtań, tchawica, oskrzela - transport oczyszczonego powietrza do płuc.