Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus (Laurenti, 1768) ) [rys] Długość traszki grzebieniastej dochodzi do 17 cm . Ciało jej jest masywne, mocne, walcowate. Skóra zawsze chropowata, pokryta w części grzbietowej i po bokach jak gdyby drobnymi guzkowatymi brodawkami. Głowa jest szeroka, masywna, opatrzona wyraźnym fałdem podgardlanym. Ogon stosunkowo krótki, krótszy lub co najwyżej równy długości reszty ciała; palce zaś są dosyć długie, dłuższe niż u innych traszek. Samica jest większa od samca i ma bardziej masywną - mniej wysmuklą budowę. W okresie godowym rozwija się u samca szeroka płetwa przebiegająca od karku do końca ogona, z przerwą u jego nasady. Płetwa ta jest wyraźnie piłkowana i tworzy charakterystyczny grzebień, któremu właśnie gatunek ten zawdzięcza swoją polską nazwę. Ubarwienie grzbietu traszki grzebieniastej jest najczęściej prawie czarne, rzadziej ciemnooliwkowe z czarnymi plamami. Spód ciała aż do podgardla jest pomarańczowy, pokryty czarnymi plamkami, skupionymi głównie w przedniej części podbrzusza lub rozsianymi po całej jego szerokości. Traszka grzebieniasta budzi się ze snu zimowego w końcu marca lub na początku kwietnia. Pojawia się zwykle w większych i głębszych zbiornikach wodnych. Ulubionym jej środowiskiem są np. doły po torfie, gliniaste rowy lub sadzawki. Jaja składa samica w kwietniu i w maju. umieszczając je pojedynczo na liściach roślin wodnych. Larwy wylęgają się po kilkunastu dniach. Są one bardzo żarłoczne i drapieżne, polują na larwy owadów i drobne skorupiaki, a nawet na larwy innych płazów, w tym również własnego gatunku. Koniec ogona larw zakończony jest ostro, a szeroka płetwa grzbietowa sięga do samej głowy. Cecha bardzo charakterystyczną dla larw tego gatunku jest to, że żyją one w toni wodnej, a nie jak pozostałe nasze traszki, które zawsze trzymają się dna zbiorników wodnych. Przeobrażają się one po trzech miesiącach. Kumak nizinny (Bombina bombina) [rys] Kumak nizinny przypomina wyglądem niewielką ropuchę, lecz o delikatniejszej budowie ciała. Skóra jego jest chropowata, pokryta okrągłymi, drobnymi brodawkami. Ubarwienie grzbietu jest ciemne, brunatne, oliwkowe, rzadko z odcieniem zielonym, pokryte ciemnymi plamami. Spód ciała jest niebieskawy, niekiedy prawie granatowy, upstrzony dużymi nieregularnymi, jaskrawymi plamami. Długość dorosłych osobników dochodzi do 5 cm. Palce tylnych nóg spięte są błoną pływną. Samiec w porze godowej ma na przedramieniu przednich nóg wyraźne modzele godowe. Poza tym jest on nadzwyczaj podobny do samicy. Nazwę swą zawdzięczają kumaki charakterystycznemu głosowi, przypominającemu monotonne stękania. Glos kumaków jest bardzo donośny. Wydawany jest on przez cały okres aktywnego życia, szczególnie często na wiosnę w okresie godowym. Kumaki są silnie związane z wodą. Spotyka się je w dużych stawach rybnych, jak i niewielkich gliniankach. Na wiosnę pojawiają się w końcu marca lub1 kwietnia, w zależności od temperatury. Na początek godów duży wpływ mają opady atmosferyczne. Skrzek składają samice kumaków w postaci małych kłębów, zawierających do kilkudziesięciu jaj, umieszczając je na roślinach lub na dnie zbiornika wodnego. Okres przeobrażania kijanek trwa około 90 dni. Kumaki dobrze pływają, unikają jednak wody bieżącej - jak większość płazów bez ogonowych. Spłoszone kryją się na dnie, wśród roślin i szlamu. Na lądzie rozpłaszczają tułów i wyginając się łukowato, odsłaniają odstraszające barwy brzucha. Przy silnym podrażnieniu, komórki gruczołów skórnych wydzielają substancję trującą o bardzo dużej toksyczności, dzięki której większość zwierząt pozostawia je w spokoju. Pokarm kumaków stanowi drobna fauna wodna oraz na lądzie owady a także ślimaki i pierścienice. Sen zimowy spędzają na lądzie gromadnie, w towarzystwie innych płazów. Kumak nizinny, zwany również ognistym, zamieszkuje znaczną część Europy po rzekę Wezerę na zachodzie. Jego wschodnia granica rozsiedlenia opiera się na Uralu, północna przebiega w południowej Szwecji, południowa wreszcie leży na terenie Rumunii, Bułgarii i północnej części Jugosławii. Kumak nizinny, jak wskazuje jego nazwa, jest mieszkańcem nizin, w górach może dochodzić jednak do 300 m npm.
Traszka grzebieniasta Długość traszki grzebieniastej dochodzi do 17 cm . Ciało jej jest masywne, mocne, walcowate. Skóra zawsze chropowata, pokryta w części grzbietowej i po bokach jak gdyby drobnymi guzkowatymi brodawkami. Głowa jest szeroka, masywna, opatrzona wyraźnym fałdem podgardlanym. Ogon stosunkowo krótki, krótszy lub co najwyżej równy długości reszty ciała; palce zaś są dosyć długie, dłuższe niż u innych traszek. Samica jest większa od samca i ma bardziej masywną - mniej wysmuklą budowę. W okresie godowym rozwija się u samca szeroka płetwa przebiegająca od karku do końca ogona, z przerwą u jego nasady. Płetwa ta jest wyraźnie piłkowana i tworzy charakterystyczny grzebień, któremu właśnie gatunek ten zawdzięcza swoją polską nazwę. Ubarwienie grzbietu traszki grzebieniastej jest najczęściej prawie czarne, rzadziej ciemnooliwkowe z czarnymi plamami. Spód ciała aż do podgardla jest pomarańczowy, pokryty czarnymi plamkami, skupionymi głównie w przedniej części podbrzusza lub rozsianymi po całej jego szerokości. Traszka grzebieniasta budzi się ze snu zimowego w końcu marca lub na początku kwietnia. Pojawia się zwykle w większych i głębszych zbiornikach wodnych. Ulubionym jej środowiskiem są np. doły po torfie, gliniaste rowy lub sadzawki. Jaja składa samica w kwietniu i w maju. umieszczając je pojedynczo na liściach roślin wodnych. Larwy wylęgają się po kilkunastu dniach. Są one bardzo żarłoczne i drapieżne, polują na larwy owadów i drobne skorupiaki, a nawet na larwy innych płazów, w tym również własnego gatunku. Koniec ogona larw zakończony jest ostro, a szeroka płetwa grzbietowa sięga do samej głowy. Cecha bardzo charakterystyczną dla larw tego gatunku jest to, że żyją one w toni wodnej, a nie jak pozostałe nasze traszki, które zawsze trzymają się dna zbiorników wodnych. Przeobrażają się one po trzech miesiącach. Po wyjściu na ląd - w sierpniu lub w końcu lipca, traszki grzebieniaste żyją w wilgotnych zaroślach leśnych, prowadząc, podobnie jak salamandry, życie nocne. W czasie dnia kryją się pod kępami mchu, sagami drzewa lub w starych norach gryzoni. Rzadziej zagrzebują się same w miękkiej ziemi (kretowiska). Polują w nocy, w czasie opadów rosy lub w czasie ciepłej słoty. Nieliczne osobniki pozostają w wodzie po ukończeniu pory godowej. W niej też zimują zagrzebane w szlamie dennym. Osobniki, które opuściły, wodę zimują na lądzie, często w dużych gromadach wraz z traszkami innych gatunków. Salamandra plamista Salamandra plamista, której długość dochodzi do 23 cm, jest naszym największym płazem ogoniastym. Ciało salamandry jest walcowate, głowa szeroka, płaska, oczy wyłupiaste. Ogon silnie walcowaty jest krótszy od długości reszty ciała. Skóra grzbietu jest gładka i błyszcząca, nogi są masywne, chociaż stosunkowo krótkie. Samiec jest wysmuklejszy od samicy i ma wyraźnie zgrubiały ogon u nasady oraz dłuższe i delikatniejsze nogi. Ubarwienie u obu płci jest identyczne, kontrastowe, odstraszające, w czarne i pomarańczowo-żółte plamy. Salamandra jest zwierzęciem wyłącznie lądowym. Zamieszkuje wilgotne lasy na pogórzu oraz w reglu dolnym. Poluje w nocy. w czasie silnych opadów rosy. W okresie ciepłej słoty pojawia się masowo w zamieszkiwanych przez nią okolicach. Żywi się dżdżownicami, nagimi ślimakami, gąsienicami, rzadziej dorosłymi owadami lub pająkami. Za kryjówki służą jej wykroty, kępy mchu, nory ziemne, rzadko szczeliny skalne. Salamandra unikać ma gleby wapiennej i suchych lasów iglastych, ale w Pieninach, typowych górach wapiennych, jest częsta i pospolita. Według danych potwierdzonych dzięki badaniom naszych herpetologów, gody salamander odbywają się na jesieni, głównie we wrześniu. Jest to zjawisko zupełnie wyjątkowe wśród naszych płazów. Młode przychodzą na świat w kilku miotach, w okresie od końca marca do początku czerwca. Samica rodzi je w czystej, przepływającej wodzie, wybierając na ten cel płytkie kałuże, jakie tworzą się koło strumieni górskich lub źródeł. Larwy salamandry mają od razu po urodzeniu dobrze wykształcone nogi i pierzaste skrzela. Mają one kolor brudno-płowy i pokryte są metalicznymi plamkami o złotawym odcieniu. Po przeobrażeniu, które następuje po upływie 3 miesięcy, młode salamandry wychodzą na ląd. Dojrzałość płciową uzyskują jednak po trzech lub czterech latach. Dorosłe salamandry unikają wody i są bardzo złymi pływakami. Toną one masowo, porwane prądem, w czasie ulewnych deszczów, wywołujących lokalne powodzie. Salamandra plamista jest pospolita w całej Europie środkowej, na Półwyspie Apenińskim i Bałkańskim. Gatunek ten zamieszkuje głównie okolice podgórskie, rzadki jest natomiast w wysokich górach na wysokościach ponad 1200 m npm. W Polsce salamandra żyje w Karpatach i Sudetach. W Tatrach jest rzadka i występuje w piętrze dolnego regla (np. Jaszczurówka). Znajdowano ją kilkakrotnie na niżu w okolicach Krakowa i Chrzanowa, osobiście jednak wiadomości te uważam za niepewne. Nie występuje ona dziś na pewno w Ojcowie, a okazy z tej miejscowości podawane w literaturze zostały sztucznie wprowadzone przez człowieka. Według dawnych danych również nie potwierdzonych w ostatnich czasach, salamandra ma również występować na Zamojszczyźnie. Dotychczas opisano aż 8 ras geograficznych salamandry plamistej. W Polsce żyją przedstawiciele środkowoeuropejskiej rasy nominalnej (S. salamandra ) ale. być może. na naszych ziemiach zachodnich przebiega strefa graniczna tego podgatunku. Osobniki spotykane na terenie Karkonoszy wykazują cechy ubarwienia pośrednie między rasą nominalną a rasą zachodnią (S. terrestris Lacepede). Osobniki takie mają mianowicie grzbiet pokryty plamkami układającymi się w pasy. Są to więc formy przejściowe, gdyż osobniki rasy zachodniej mają grzbiet pokryty wyraźnymi pasami. Na podstawie tego typu ubarwienia nie możemy jednak wyciągać zbyt pochopnych wniosków. Takie same, prawie pasiaste okazy spotykamy przecież często nawet w Pieninach. Zmienność ubarwienia salamandry plamistej jest w ogóle ogromna. Bardzo ciemne, czarne okazy melanistyczne tego gatunku były brane za przedstawicieli salamandry czarnej (S. atra Laurenti), typowego gatunku wysokogórskiego nie występującego w naszym kraju.
Płazy żyjące w naszym kraju zamieszkują kilka różnych typów środowisk. Żaby zielone i kumaki przez całe swoje życie zamieszkują w wodzie. Ropuchy żyją w parkach i ogrodach, wśród zarośli i na skraju lasów. Żaby na łąkach i w zaroślach, oraz w rzadkich lasach i ogrodach. Traszki prowadzą ukryte życie pod zwałami kamieni, sągami drzewa, w wykrotach i piwnicach. Pożywienie chwytają płazy całą paszczą. Żaby robią to za pomocą wyrzucanego, rozdwojonego języka, przyrośniętego do dna jamy gębowej. Pokarm płazów stanowią owady i ich larwy, rzadziej pajęczaki i wije, dżdżownice, drobne skorupiaki i nagie ślimaki. Z nastaniem chłodów płazy zapadają w sen zimowy. Zimują gromadnie, w szlamie na dnie zbiorników wodnych, bądź w wykrotach lub szczelinach skalnych, często razem z wężami i jaszczurkami. Pojawiają się wczesną wiosną, często gdy jeszcze leży śnieg. Płazy są zwierzętami pożytecznymi. Szczególnie ropuchy, zjadające duże ilości owadów i nagich ślimaków, są pożądanymi zwierzętami w gospodarstwach ogrodniczych. Jedynie kijanki żab przy większym występowaniu mogą być konkurentem dla narybku w stawach hodowlanych. Mięso żab jest jadalne i jest przysmakiem tradycyjnych kuchni niektórych krajów (Francja). Polska jest eksporterem żab na rynek francuski. Żaby są wykorzystywane jako tanie, łatwe do hodowli zwierzęta laboratoryjne. Gromada płazów dzieli się na trzy rzędy: płazy ogoniaste, bezogonowe i tropikalne płazy beznogie. W Polsce żyje 17 gatunków płazów, z czego większość (12) to płazy bezogonowe.