Rzeki są to naturalne cieki wodne zasilane opadami atmosferycznymi poprzez spływ powierzchniowy lub podziemny. Jeszcze w XVI wieku uważano, że rzeki zasilane są przez przesączające się pod ziemią wody st. Ceaniczne. Dzisiaj wiemy, że wody podziemne zasilające rzeki są po prostu przesiąkającymi (infiltrującymi) wodami opadowymi. Każda rzeka posiada swoją zlewnię, czyli obszar zasilania (odwadniania), którego granice wyznaczają wododziały. W zależności od klimatu i warunków lokalnych, rzeki mogą być zasilane przez spływ powierzchniowy, podziemny lub jedn st. Cześnie z obu źródeł. Cieki zasilane wyłącznie przez spływ powierzchniowy najczęściej występują w klimacie suchym, gdzie wody podziemne położone są bardzo głęboko. Cieki takie mają najczęściej charakter okresowy (periodyczny) i infiltrujący, co oznacza, że zasilają wody podziemne. W klimacie umiarkowanym, w którym znajduje się Polska, rzeki są trwale płynące (permanentne) i w przypadkach niskich stanów wody przewagę w zasilaniu cieku ma spływ podziemny - w takim przypadku rzeka ma charakter drenujący. Ta sama rzeka może być jedn st. Cześnie drenująca i infiltrująca na różnych odcinkach w zależności od lokalnych warunków klimatycznych i geologicznych. Największymi rzekami Polski są: Wisła i Odra. Rzeki te tworzą największe dorzecza. Dorzecza Wisły zajmują ok. 54% pow. Polski, a Odry 33,9% pow. Polski. Długość Wisły wynosi 1047 km, Odry 854 km, Warty 808 km, Bug 772 km, San 443 Rzeki Polski należą do zlewiska bałtyckiego (99,7%) poprzez dorzecza Wisły, Odry oraz rzek pobrzeża bałtyckiego. Do zlewiska Morza Czarnego (0,2%) poprzez dorzecza Dunaju i Dniestru, do dorzecza Morza Północnego (0,1%) poprzez dorzecza Łaby. Rzeki Polski wykazują asymetrię~ jest to stosunek lewego dorzecza do prawego. Asymetria dla Wisły wynosi 27:73, a Odry 30:70. Asymetria rzek związana jest z historią zlodowaceń. Pradoliny mają przebieg równoleżnikowy (wsch.-zach.) i łączą dorzecza Wisły i Odry. Działy wodne przecinają dawne pradoliny, są mało wyraźne w przyczynianiu się do budowy kanałów. Najstarszym kanałem jest Kanał Augustowski, który został wybudowany w 1840 roku - obecnie pełni funkcję rekreacyjną i turystyczną. Funkcję turystyczną pełni kanał Śląski, znaczenie gospodarcze Bydgoski Gliwicki. Kanał Bydgoski łączy dorzecza Wisły i Odry, kanał Gliwicki. Kanał Wieprz-Krzna jest najdłuższym kanałem o długości 140km. Reguluje stosunki wodne obszarów rolniczych pojezierza Łęczycko-Kłodawskiego. Jakość wód zależy od rodzaju i ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do rzeki oraz od podatności rzeki na degradację i zdolności do samo st. Czyszczania. Źródła zanieczyszczeń wód rzecznych można podzielić na punktowe oraz obszarowe. Źródła punktowe to głównie zrzuty ścieków, a powierzchniowe to wszelkie nieskanalizowane spływy powierzchniowe z pól lub obszarów zurbanizowanych. Standardy jakości wód rzek i innych cieków, stanowiące podstawę działań na rzecz ich st. Chrony, określone są w klasyfikacji rzek opartej na kryteriach użytkowania wód. Polskie przepisy prawne definiują trzy klasy czystości wód, przypisując im odpowiednie standardy jakościowe, a mianowicie: * Klasa I - woda przeznaczona do zaopatrzenia w wodę ludności i niektórych zakładów przemysłowych wymagających jakości wody do picia oraz hodowli ryb łososiowatych; * Klasa II - woda przeznaczona do hodowli ryb, hodowli zwierząt gospodarskich i do celów rekreacyjnych; * Klasa III - woda do zaopatrzenia przemysłu i do nawodnień rolniczych. Klasyfikacja jakości wód w rzekach opiera się na następujących kryteriach: * Kryterium fizyk st. Chemicznym, uwzględniającym 23 wskaźniki zanieczyszczeń zawartości w wodzie substancji organicznych, zawiesin, substancji biogennych i zasolenia, * Kryterium wskaźników obligatoryjnych opartym na wybranych wskaźnikach kryterium fizyko-chemicznego, w którym st. Ceny jakości wód dokonuje się w/g następujących wskaźników zanieczyszczeń: zawartość tlenu rozpuszczonego, BZT5, ChZT, fenoli, chlorków, siarczanów, substancji rozpuszczonych i zawiesin * Kryterium sanitarnym, obejmującym wskaźniki obecności w wodach rzecznych bakterii Coli typu fekalnego wyrażone mianem Coli. Spływ wody po powierzchni terenu powoduje zmywanie i wypłukiwanie z niej cząstek gleby, materii organicznej, resztek nawozów itp. Natężenie spływu powierzchniowego zależy od nachylenia stoku oraz pokrycia terenu. Najniekorzystniejsze warunki pod tym względem panują na zb st. Czach o dużym nachyleniu, gdzie znajdują się grunty orne. Najistotniejsze zanieczyszczenia wprowadzane tą drogą do rzek i cieków związane są użytkowaniem rolniczym. Wymywanie nawozów powoduje zwiększoną dostawę do rzek biogenów powodujących eutrofizację. Często zdarza się, że wczesną wiosną, gdy ziemia jeszcze jest przemarznięta i nie pokryta roślinnością, rolnicy wysypują na pola nawozy mineralne, które w tych warunkach są bardzo łatwo spłukiwane. Definicja jeziora mówi, że jest to zbiornik wodny wypełniający naturalną nieckę śródlądową, niemający swobodnej wymiany wód z morzem. Czym zatem jezioro różni się od stawu? Cechą charakterystyczną jezior jest termiczna i świetlna pionowa strefowość, której nie ma w stawach lub przynajmniej nie występuje ona w stawach regularnie i przez dłuższy czas. Istotną cechą jezior jest ich stratyfikacja termiczna, czyli zróżnicowany pionowo układ temperatur warstw jeziora w ciągu roku. W Polsce większość jezior są to jeziora dymiktyczne tzn. takie, w których wody są mieszane dwukrotnie - wiosną i jesienią - zaś latem i zimą podlegają stratyfikacji termicznej. W lecie, w czasie stagnacji letniej górna cieplejsza warstwa wody (epilimnion) nie miesza się z dolną chłodniejszą warstwą wody (hypolimnion). Między nimi powstaje warstwa skoku termicznego (termoklina, inaczej metalimnion), charakteryzująca się gwałtownym spadkiem temperatury wraz z głębokością. Z nastaniem chłodów temperatura epilimnionu spada i zrównuje się z temperaturą hipolimnionu, woda zaczyna cyrkulować w całym jeziorze (cyrkulacja jesienna). Głębsze warstwy ulegają natlenieniu. W jeziorach istniejący pionowy gradient warunków świetlnych ma decydujące znaczenie dla produkcji i życia w wodzie. Spadek natężenia światła wraz z głębokością nie jest liniowy. Bardzo ważnym parametrem dla życia w zbiorniku wodnym jest koncentracja tlenu. Tlen w wodzie p st. Chodzi z wymiany z atmosferą lub z fotosyntezy roślin zielonych i sinic. Zmiany w rozmieszczeniu tlenu w jeziorze mają charakterystyczne przebieg. W czasie stagnacji letniej kształtuje się typowy profil zmian stężenia tlenu wraz z głębokością. W jeziorach eutroficznych (patrz eutrofizacja) deficyty tlenowe w głębszych warstwach wód zdarzają się często, nierzadko ma miejsce sytuacja całkowitego wyczerpania zasobów tlenu w hypolimnionie. Jeziora w Polsce zajmują około 1% powierzchni kraju. Najwięcej jezior występuje na Pojezierzu Pomorskim. Na obszarze Polski wyróżnia się następujące typy jezior: * Jeziora krasowe; występują na obszarach gdzie w podłożu dominują skały wapienne * Jeziora deltowe; np. jezioro Dąbie, jezioro Drużno * Jeziora zakolowe; powstały w meandrach rzeki * Jeziora przybrzeżne; powstały w wyniku odcięcia zatoki od morza mierzeją np. J Gardno, Łebsko. * Jeziora polodowcowe typu morenowego i rynnowego; * Jeziora rynnowe; mają wydłużony kształt np. Miedwie, Raduńskie * Jeziora morenowe; są to jeziora o urozmaiconej linii brzegowej np. Śniardwy. Mamry * Jeziora polodowcowe typu górskiego; zwane również cyrkowymi. np. Morskie Oko. Jeśli ktoś dotarł do tego miejsca to sądze ,że go to zainteresowało i poszerzył swoją wiedzę na temat rzek i jezior. Mam nadzieje że pomogłam :)
Jest to zadanie z Przyrody.
Prosze o wszystkie informacje na temat Jezior i Rzek.
Dziękuje:)
Odpowiedź
Dodaj swoją odpowiedź