1. Konflikt z Rosją został wznowiony, z powodu sporu Rzeczpospolitej i Rosji o tereny Ukrainy, które Kozacy oddali Rosjanom (ugoda w Perejasławiu), a Polacy nie chcieli oddać Rosjanom owych terenów. A także Rosjanie chcieli odzyskać ziemie zabrane im przez Polaków w I połowie XVII wieku podczas "wielkiej smuty" czyli ziemie: czernihowską, siewierską i smoleńską. 2. a) pośrednie: - narodowościowe: panowie kresowi to Polacy, a poddani to Rusini - religijne: Polacy byli katolikami, a chłopi ukraińscy byli wyznania prawosławnego, ponadto duchowieństwo katolickie chciało aby ludność Ukrainy przeszła na wiarę katolicką - społeczne: kolonizacja Ukrainy przez Polaków, wzrost ucisku chłopstwa ukraińskiego – pańszczyzna, nadużycia przy ściąganiu opłat za dzierżawę ziem. Podział kozaków na rejestrowych (którzy otrzymywali żołd, byli zwolnieni z płacenia podatków w zamian za służbę wojskową ) i nierejestrowych (którzy byli uznawani za poddanych szlachcie chłopów). b) bezpośrednie: - fiasko planów wojny z Turcją, w której znaczącą role mieli odegrać właśnie Kozacy, którzy liczyli, że w owej wojnie zdobędą liczne łupy, które pozwolą poprawić ich położenia oraz na podwyższenie rejestru, jednakże sejm nie zgodził się na wojnę i nastąpił wybuch Kozaków. 3. * rokosze – zbrojne wystąpienia szlachty przeciwko królowi, wszczynany jeśli szlachcie nie podobała się polityka króla lub w celach obrony zagrożonych wolności. Słynne rokosze to: a) rokosz sandomierski tzw. rokosz Zebrzydowskiego wszczęty w 1606r. – szlachta domagała się ograniczenia władzy monarszej, przestrzegania zasad tolerancji religijnej, a niektórzy nawet usunięcia króla z tronu. b) rokosz Lubomirskiego, który zapoczątkował kolejną wojnę domową w Polsce, wszczęty w 1665r, ponieważ król Jan Kazimierz zaproponował, aby ustawy przyjmować większością głosów, obciążenie szlachty stałymi podatkami oraz wprowadzenia monarchii dziedzicznej. Poprowadził go jeden z najbogatszych i najbardziej ambitnych magnatów Jerzy Lubomirski. Po owym rokoszu król Jan Kazimierz abdykował. *oligarchia magnacka - ustrój państwowy, w którym rody magnackie dominują nad instytucjami państwowymi
1. Jan Kazimierz walczył z Rosją z powodu Kozaków, w 1654r. podpisali oni z Rosją układ w Perejasławiu, na mocy któregho Rosja opowie się po stronie Kozackiej za cenę części pogranicznych terenów. Skutkiem wojen kozackich na Ukrainie było podpisanie układu polsko-kozackiego w Hadziaczu (1658r.) oraz rozejm z Rosją w Andruszowie - 1667r. , na mocy którego Ukraina została podzielona wzdłuż rzeki dniepr pomiędzy polskę i rosję oraz likwidacja siczy zaporoskiej. 2. przyczyny wojny z kozakami: dążenie magnatów do podporządkowania Kozaków ucisk chłopów i mieszkańców Ukrainy, traktowanie ich jak gorszych ludzi zmniejszenie liczby kozaków rejestrowych i ograniczenie ich przywilejów powstawanie wielkich latyfundii i wprowadzanie systemu pańszczyźnianego na ziemiach ukraińskich 3. rokosz- zbrojne powstanie szlachty przeciwko królowi - elektowi w celach politycznych. często poprzedzała ją konfederacja, przerodzona w walkę zbrojną między królem a konfederatami - rokosz. oligarchia magnacka - dążenie magnatów do ograniczenia władzy królewskiej i podporządkowaniu sobie biedniejszej szlachty; skutkiem takich poczynań najbogatszych rodów szlacheckich postępowała anarchia i zamęt w państwie, osłabienie władzy królewskiej , zubożenie majątków królewskich, ingerencja państw ościennych w sprawy Polski.
