I. Oblicz stopnie utlenienia pierwiastków w następujących związkach chemicznych i jonach: 1. H3PO4 H-> +I; P-> +V; O-> -II 2. Ca3(PO4)2 Ca-> +II; P-> +V; O-> -II 3. PH3 P-> -III; H-> +I 4. P2O7 P-> +V; O-> -II Ogólnie to trzeba zapamiętać, że wodór jest zazwyczaj na +I, a tlen na -II (oprócz nadtlenków, wtedy tlen jest na -I). Dla pierwszej cząsteczki: H3PO4. Cząstka ma ładunek 0 - nie jest jonem, więc suma wszystkich stopni utlenienia pomnożona przez ilość atomów musi być równa 0. Na przykładzie będzie lepiej widoczne: H3PO4 - wodór zawsze +I, tlen -II więc układamy równanie: 3*(+1)+X+4*(-2)=0, gdzie X to stopień utlenienia fosofru obliczamy X=5, więc fosfor występuje na +V stopniu ultenienia. A dla jonu [P2O7]4- 2*X+7*(-2)=-4 X=5 (+v stopień utlenienia) II. 1) Cu + HNO3 → Cu(NO3)2 + NO + H2O 3 Cu + HNO3 → 3 Cu(NO3)2 + 2 NO + H2O -> 3 Cu + 8 HNO3 → 3 Cu(NO3)2 + 2 NO + 4 H2O 2) HClO3 + H2SO3 → H2SO4 + HCl Stopnie utlenienia: dla HClO3 : H → +1, O → -II, Cl → +V Dla H2SO3 : H → +1, O → -II, S → +IV Dla H2SO4 : H → +1, O → -II, S → +VI Dla HCl : H → +1, Cl → -1 Z powyższego zapisu wynika, że w wyniku reakcji zmienił się stopień utlenienia siarki oraz chloru. Możemy zapisać równania połówkowe: S+IV → S+VI + 2 e- Cl+V + 6 e- → Cl-1 Dobieramy mnożniki dla tych reakcji: są nimi odpowiednio liczby 3 i 1, co możemy zapisać: 3S+IV → 3 S+VI + 6 e- Cl+V + 6 e- → Cl-1 Sumarycznie: Cl+V + 3 S+IV → 3 S+VI + Cl-1 Współczynniki pochodzące z sumarycznego zapisu dwóch równań połówkowych można wpisać następnie do wyjściowego równania reakcji. HClO3 + 3 H2SO3 → 3 H2SO4 + HCl 3) a) CnH2n+2 + [(3n+1)/2]O₂ --> (n)CO₂ + (n+1) H₂O b) CnH2n+2 + (n+½) O₂ --> (n)CO+ (n+1)H₂O c) CnH2n+2 + (½*n+½)O₂ --> (n)C + (n+1)H₂O
