Tren XIX stanowi podsumowanie całego cyklu trenów. Sen dlatego, że w Trenie XIX Jan Kochanowski opowiada o ukazaniu się zmarłej Urszulki wraz z matką. Autor nie wie czy to sen czy jawa. Matka tłumaczy mu, że wcale nie powinien rozpaczać, ani wątpić w nieśmiertelność ducha. Mówi, że przedwczesna śmierć Urszulki uchroniła ją od wielu utrapień i cierpienia . Zapewnia go, że córeczce w niebie jest o wiele lepiej niż na ziemi, bo w niebie nie ma nieszczęścia, choroby, starości, łez i żyje się wiecznie. Kochanowski odbiera ukazanie się drogich mu osób za przełom w jego życiu. Zaczyna je na nowo. Pewne sprawy już sobie poukładał i chce z nimi żyć normalnie. Poeta na sam koniec wypowiada znamienne słowa, które obrazują kres jego cierpień i wyrwanie się z amoku, ze snu żalu i bólu. Sam jakby zauważa, że próżne są żale, a życie toczy się dalej i mówi o końcu snu i matce jakby mówił o końcu rozpaczy i samym sobie; „tu zniknęła. Jam się też ocknął.” Tekst jest świadectwem powrotu do filozofii stoickiej: "Przeszłych rzeczy nie wściąga, przyszłych upatruje I serce na oboję fortunę gotuje." Jest także powrotem do wiary katolickiej : "Skryte są Pańskie sądy; co się Jemu zdało, Najlepiej, żeby się też i nam podobało." "Jeden jest Pan smutku i nagrody".
