Napisz artykuł do czasopisma na temat 'Niewolnictwo i człowiek'.

Niewolnictwo – zjawisko społeczne, którego istotą jest stosunek zależności, polegający na tym, iż pewna grupa ludzi (niewolnicy) stanowi przedmiot własności innych osób, grup ludzi lub instytucji, którzy mogą nimi swobodnie rozporządzać. Niewolnictwo jako formacja społeczna: Niewolnictwo uchodzi za jedną z najstarszych formacji społecznych; miało się wykształcić ono po rozpadzie wspólnoty pierwotnej. Istniało nieprzerwanie od starożytności, aż po czasy współczesne. Pochodzenie niewolników: Niewolnicy rekrutowali się spośród jeńców wojennych, dzieci sprzedanych w niewolę przez rodziców, osób, które same sprzedały się w niewolę, osób porwanych w celu sprzedaży w niewolę, czy sprzedanych za długi, skazanych na niewolę, itd. Także dzieci rodzące się z niewolników stanowiły z reguły pożytki z rzeczy i jako takie też były niewolnikami. Sytuacja prawna: Sytuacja prawna niewolników była różna w różnych krajach i okresach historycznych, niemniej jednak istota niewolnictwa sprowadza się do tego, iż właścicielowi przysługuje pełnia władzy nad niewolnikiem (zazwyczaj włącznie z prawem zabicia go). Zazwyczaj także cały majątek niewolnika stanowi własność jego pana. Niewolnictwo a inne formy zależności: Najważniejszą cechą wyróżniającą system niewolniczy od innych stosunków zależności (np. poddaństwa osobistego chłopów) był fakt, iż niewolnik był zawsze rzeczą także z punktu widzenia państwa. Niewolnik - jako rzecz - nie posiadał żadnych obowiązków wobec państwa, zaś np. poddany chłop pańszczyźniany, znajdujący się w identycznej sytuacji faktycznej co niewolnik (obowiązek świadczenia przymusowej, nieodpłatnej pracy na rzecz pana), oraz bardzo zbliżonej zbliżonej sytuacji prawnej (możliwość sprzedaży, a nawet - w niektórych krajach i pewnych okresach historycznych, np. średniowiecznej Japonii czy przedrozbiorowej Polsce - zabicia przez pana), z punktu widzenia prawa był jednak także poddanym władcy kraju, i jako taki podlegał (lub z prawnego punktu widzenia mógł podlegać) pewnym obowiązkom, jak np. płacenie podatków czy obowiązek służby wojskowej. Ekonomiczny aspekt niewolnictwa: Niewolnictwo niemal zawsze ma na celu aspekt gospodarczy - sprowadza się do zmuszania niewolnika do nieodpłatnej pracy na rzecz właściciela, choć istnieją od tej zasady wyjątki (np. niewolnice-nałożnice właściciela w krajach islamskich) Znaczenie gospodarcze niewolnictwa było różne w różnych kulturach i okresach historycznych. Z punktu widzenia gospodarczego niewolnictwo było krytykowane już przez Adama Smitha, który wskazywał na nieefektywność tego typu pracy. Potwierdzeniem głoszonych przez niego tez może być fakt, że po zniesieniu niewolnictwa zwiększyła się produkcja. Termin "niewolnictwo" lub "praca niewolnicza" obecnie używany jest przenośnie także w odniesieniu do ciężkiej lub źle płatnej pracy, często jedynej dostępnej w danym rejonie.