24.03.1794r. Tadeusz Kościuszko wkroczył do Krakowa i ogłosił akt insurekcji,czyli powstania narodowego. Powstanie nie wybuchło na całym obszarze lecz w poszczególnych miejscach i stopniowo się rozprzestrzeniało 4.04.1794r. bitwa pod Racławicami -kosynierzy m.in Bartosz Głowacki pokonali korpus rosyjski. Kościuszko został dyktatorem, naczelnikiem państwa 17.04 insurekcja mieszczan Warszawy pod dowództwem Jana Kilińskiego 22.04 insurekcja na Litwie -powstanie w Wilnie pod wodzą pułkownika Jakuba JAsińskiego 7.05.1794r. uniwersał połaniecki-zachęcał chłopów do wzięcia udziału w powstaniu przez obniżenie pańszczyzny, szlachta bojkotowała maj 1794r. sądy nad targowiczanami 6.06 klęska Kościuszki pod Szczekocinami; Kośiuszko wycofał się do Wawy, która była ogarnięta paniką bo doszło do ponownych rozmachów i linczu nad Targowiczanami-walczymy przeciwko dwóm zaborcom Prusom i Rosji lipiec, sierpięn 1794r. oblężenie Wawy, insurekcja w Wielkopolsce do której wysłano Józefa Henryka Dąbrowskiego, wtedy Prusy odstąpiły od oblężenia i udały sie do Wielkopolski 10.10 ostatnia Wielkja bitwa insurekcji pod Maciejowicami ranny Kościuszko dostał się do niewoli Nowym przywódcą powstania Tomasz Wawrzecki listopad 1794r. generał Suworow zdobył Pragę dochodzi do rzezi ludności Pragi przez Żołdaków Litewskich -rabunki,mordy,gwałty 16.11.1794r. wojska powstańcze złożyły broń pod Radoszycami-upadek powstania
