1. Systematyka paprotników: Wiek. Pochodzenie. Podział systematyczny. Najstarsze paprotniki (psylofity) pojawiły się w sylurze (trzeci okres ery paleozoicznej), lecz maksymalny ich rozwój przypada na karbon (pięty okres ery paleozoicznej). Przypuszcza się, że paprotniki wywodzą się od przodków, być może, wspólnych z mszakami, pochodzących od nieznanych dzisiaj zielenic. Jak wskazują dane paleobotaniczne, z paprotników różnozarodnikowych rozwinęły się rośliny nasienne (nagonasienne). Paprotniki dzielimy na 4 klasy: KRÓLESTWO: Rośliny GROMADA: Paprotniki (pteridophyta) KLASA: Psylofity (Psilophytopsida) GATUNEK: Rhynia KLASA: Widłakowe (Lycopsida) GATUNEK: Widłaki KLASA: Skrzypowe (Speropsida) GATUNEK: Skrzyp bagienny, błotny, polny KLASA: Paprocie (Pteropsida) GATUNEK: Zaznokcia skalna, paprotka zwyczajna, orlica pospolita; paprotniki należą do właściwych organowców (Cormophyta), wykształciły tkanki, różnicują się na korzeń, łodygę i liść. 2. Rozmnażanie paprotników, przemiana pokoleń. Paprotniki dzielą się na jednako- i różnozarodnikowe. Powoduje to zróżnicowanie gametofitu na jedno- i dwupienny. Zarodnik (haploidalny-1n) pada na podłoże, z niego wyrasta mały gametofit (1n). Gametofit, na którym znajdują się gametangia męskie i żeńskie jest jednopiennym, kiedy gametangia znajdują się na oddzielnych gametofitach – dwupienny. W gametangiach męskich (1n) powstają gamety męskie (1n), w żeńskich (1n) – żeńskie (1n). Do zapłodnienia dochodzi tylko i wyłącznie przy udziale wody. W wyniku połączenia się haploidalnych gamet powstaje diploidalna zygota (2n). Zapoczątkowuje ona pokolenie bezpłciowe – sporofit (2n). Zygota, początkowo niezdolna jest do heterotrofizmu, toteż wrasta w gametofit i odżywia się jego kosztem. W tym czasie rozrasta się, przeobrażając w samodzielny sporofit, czyli roślinę zróżnicowaną na korzeń, łodygę i liść. Jest to organowiec właściwy. Liście sporofitu różnicują się na: trofofile ( czyli liście asymilujące) i sporofile (liście zarodnionośne). Te drugie zwykle znajdują się w wyższych partiach rośliny. Na nich umieszczone są zarodnie (2n), w których powstają zarodniki. W wyniku mejozy, która zachodzi wewnątrz zarodni i w wyniku której zarodniki są haploidalne. Sporofile skupione są niekiedy na szczycie łodygi tworząc kłos zarodnionośny (sporofilostan). U większości paprotników, zwanych paprotnikami jednakozarodnikowymi, są one jednakowe i, kiełkując, tworzą przedrośla obupłciowe, na których występują zarówno plemnie, jaki rodnie. Część paprotników, zwanych paprotnikami różnozarodnikowymi, tworzy dwa rodzaje zarodników: większe, zwane makrosporami lub zarodnikami dużymi oraz mniejsze, zwane mikrosporami lub zarodnikami małymi. Makrospory powstają nielicznie (zwykle po 4) w makrosporangiach, czyli zarodniach dużych, natomiast mikrospory – licznie – w mikrosporangiach, czyli zarodniach małych. Z kiełkujących makrospor tworzą się przedrośla żeńskie ( z rodniami), z makrospor – przedrośla męskie ( z plemniami). Sporofit jest pokoleniem dominującym. Jego budowa wewnętrzna jest złożona i wykazuje obecność tkanek: okrywającej, wzmacniającej, przewodzącej, miękiszowej i twórczej. 3. Budowa sporofitu. Łodyga sporofitu pokryta jest skórką zawierającą aparaty szparkowe, które umożliwiają wymianę gazową z otoczeniem. Pod nią znajduje się kora pierwotna. W środkowej części łodygi przebiegają wiązki przewodzące utworzone z tkanki przewodzącej i komórek miękiszowych. W skład przewodzącej wchodzi drewno i łyko, przy czym drewno zbudowane jest z cewek; rzadko w jego skład wchodzą naczynia. Wiązka ma budowę koncentryczną (hadrocentryczną) – środek zajmuje drewno, a wokół niego rozmieszczone jest łyko. Wiązki występują też w liściach i korzeniach. Sporofit paprotników przytwierdzony jest do podłoża za pomocą korzeni. Są one zazwyczaj krótkie, cienkie i wyrastają z podziemnej łodygi w postaci wiązki. Powierzchnia wyrośniętego korzenia pokryta jest skórką. Pod nią znajduje się tkanka miękiszowa (miękisz spichrzowy), w której ułożone są zespoły zróżnicowanych morfologicznie komórek tworzących wiązki przewodzące. Dobre zaopatrzenie w wodę dzięki korzeniom i bardzo dobrze funkcjonującej tkance przewodzącej pozwoliło paprotnikom osiągnąć bardzo pokaźne rozmiary. Zarodnie mają różny kształt i okryte są ścianą wielokomórkową. Osadzone są na liściach, które w tym przypadku nazywamy sporofilami lub liśćmi zarodnionośnymi; liście takie często różnią się od liści płonnych, zwanych trofofilami. 4. Tkanki – ich zróżnicowanie zasadniczo płynęło na adaptację roślin do lądowego trybu życia (również paprotników) i pozwoliło na osiągnięcie ogromnych rozmiarów (np. paprocie drzewiaste). Obecność tkanki chłonnej w korzeniu i tkanek okrywających w pędzie oraz wytworzenie tkanek przewodzących i mechanicznych umożliwiło roślinom rozwój na lądzie. 5. Opanowanie lądu przez rośliny odbywało się ewolucyjnie, stopniowe, w wyniku przystosowań ich budowy morfologicznej i anatomicznej; Paprotniki są organowcami właściwymi, dlatego też ich przystosowanie do lądowego trybu życia jest wystarczające, by mogły zasiedlać wszystkie strefy kuli ziemskiej (jak napisane wyżej w pkt 5.- prócz strefy klimatów okołobiegunowych). Ich rozwój zapoczątkowany w sylurze, jednak najbardziej zaawansowany w karbonie, trwa już ok. 345 mln. lat. W tym czasie, paprotniki zdążyły wykształcić wiele cech umożliwiających życie na lądzie. a. Niedobór wody - wykształcenie systemu korzeniowego - wytworzenie tkanki przewodzącej (drewna) i wtórnej okrywającej (korka) - powstanie aparatów szparkowych i przestworów międzykomórkowych, umożliwiających transpirację i wymianę gazową - redukcja gametofitu b. Mniejsza zawartość CO2 w powietrzu (ok. 0,03%) - wykształcenie znacznych powierzchni asymilacyjnych (liści) c. Większy dostęp światła - powstanie dużych powierzchni asymilacyjnych w postaci liści, łodygi utrzymującej pionowo części naziemne i wynoszącej ku górze liście; - wykształcenie miękiszu polisadowego i gąbczastego o zwiększonej zawartości chloroplastów - zintensyfikowanie procesu fotosyntezy; - wykształcenie systemu przewodzącego produkty asymilacji (łyka) - większe przyrosty biomasy roślin d. Zmienna zasobność i dostępność do soli mineralnych, związana ze zmianą wilgotności -wykształcenie organów przetrwalnikowych w postaci nasion, kłączy; e. Duża zmienność warunków środowiska powstanie tkanki okrywającej i magazynującej wodę - modyfikacje ściany komórkowej - wytworzenie nasion f. Czynniki mechaniczne - wytworzenie organów utrzymujących roślinę w glebie (korzenie) - wytworzenie tkanki wzmacniającej (kolenchymy i sklerenchymy) - wytworzenie tkanki okrywającej wtórnej (korka) - modyfikacja ścian komórkowych (drewnienie) Opisane w powyższych punktach cechy paprotników udowadniają, iż są one przystosowane do życia na lądzie, chociaż w sposobie rozmnażania, a szczególnie to, że do zapłodnienia niezbędna jest woda, świadczy, iż nie są to rośliny na najwyższym szczeblu rozwoju. 6. Tylko nieliczne paprotniki żyją w wodzie (np. salwinia pływająca), ponieważ wtórnie zaadaptowały się do życia w wodzie.
paprotniki w procesie przystosowania sie do zycia na ladzioe wyksztalcily korzenie zazwyczaj kłączowe łodygi a takze liście o dużych powierzchniach asymilacyjnych. Korzenie – wyrastają ze skróconego pędu – łodygi – w postaci wiązki, są to korzenie przybyszowe: krótkie, proste, cienkie lub rozgałęzione. W budowie anatomicznej wyróżniamy: skorkę, tkankę miękiszową tworzącą walec osiowy z wiązkami przewodzącymi oraz korę pierwotną. Na granicy kory pierwotnej i walca osiowego znajduje się okolnica i śródskórnia . Korzenie maja za zadanie utrzymac roślinę w podłożu, stanowią dużą powierzchnię chłonną do pobierania soli mineralnych i wody. Łodyga – ma różne kształty i formy w zależności od gatunku. Może być skrócona, podziemna, nosi wtedy nazwę kłącza (niektóre paprocie), skrócona, bulwiasta (porybliny), przybiera postać potężnych strzelistych pni (wymarłe i współczesne paprocie drzewiaste), płożących, niepozornych pędów (widłakowe). U skrzypów tworzą się, oprócz podziemnych kłączy, wzniesione nad ziemię, puste w środku pędy podzielone na węzły oraz międzywęźla, silnie wysycone krzemionką. Zewnętrzną warstwę stanowi skórka z apartami szparkowymi, wnętrze wypełnia kora pierwotna i walec osiowy. Walec osiowy może mieć różną budowę, ale zawsze zawiera wiązki przewodzące: drewno (ksylem) przewodzące wodę i sole mineralne oraz łyko (floem) przewodzące produkty fotosyntezy. Towarzyszy im miękisz drzewny i łykowy. w przypadku niektorych gatunków wyróżniamy 2 rodzaje liści: płonne słuące do asymilacji, bez zarodnikow – trofofile i służące do rozmnażania, z zarodnikami – sporofile. Zarodnie, które u mszaków znajdowały się na szczycie sporofitu, umieszczone są na liściach lub w zakończeniach pędów. Zarodnie, które w przypadku mszaków znajdowały się na szczycie sporofitu, znajduja sie na liściach lub w zakończeniach pędów. U wszystkich zachodzi przemiana pokoleń. Dominuje diploidalny, trwały, samodzielny sporofit zbudowany z korzeni, łodyg i liści; gametofit jest silnie zredukowany, zamiera po usamodzielnieniu się sporofitu.
Przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie. Z góry dziękuje.
Przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie. Z góry dziękuje....
przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie
przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie...
Przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie. w punktach
Przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie. w punktach...
przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie
przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie...
Przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie
Przedstaw przystosowania paprotników do życia na lądzie...